-

Algemeen

Deze zes bekende winkelketens nemen geen contant geld meer aan

Avatar foto

Gepubliceerd

op

De opkomst van een cashloze samenleving: voordelen en uitdagingen

In steeds meer landen en sectoren verdwijnen contante betalingen. Wat ooit de standaard was, wordt nu snel vervangen door digitale betaalmethoden zoals pinpassen, Apple Pay en Google Pay. Winkels, restaurants en zelfs supermarkten maken de keuze om geen contant geld meer te accepteren, wat leidt tot een discussie over de voor- en nadelen van een cashloze samenleving.

Steeds meer bedrijven zonder contant geld

In het Verenigd Koninkrijk groeit het aantal winkels en restaurants dat geen contante betalingen meer accepteert. De krant Daily Express meldt dat bekende ketens overstappen op volledig digitale betalingen.

Een voorbeeld hiervan is de restaurantketen Zizzi, die cashloos werken promoot omdat het volgens hen het betaalproces versnelt en de veiligheid voor zowel klanten als personeel vergroot. Ook Gail’s Bakery stelt dat het afschaffen van contant geld helpt bij het verlagen van de CO2-uitstoot, doordat er geen fysiek geld meer vervoerd hoeft te worden.

Niet alleen horecabedrijven kiezen voor digitale betalingen. De supermarktketen Asda heeft in bijna 270 tankstations geen contante betalingen meer. Dit besluit is ingegeven door het feit dat meer dan 90% van de klanten al met pinpas of contactloos betaalde. Ook Tesco heeft contante betalingen in 40 van haar cafés stopgezet, waardoor klanten uitsluitend digitaal kunnen afrekenen.

Sainsbury’s is nog niet volledig overgestapt op een cashloos systeem, maar steeds meer van hun winkels accepteren geen contant geld meer. Het lijkt erop dat grote ketens steeds vaker kiezen voor een cashloze toekomst, waarbij efficiëntie en veiligheid de voornaamste redenen zijn.

De keerzijde van een cashloze samenleving

Hoewel bedrijven de overstap naar digitale betalingen als een positieve ontwikkeling zien, zijn er ook veel mensen die hier bezorgd over zijn. Vooral kwetsbare groepen worden benadeeld door het verdwijnen van contante betalingen.

Problemen voor ouderen en mensen met een laag inkomen

Veel ouderen en mensen met een laag inkomen vertrouwen nog op contant geld. Voor hen is digitale betaling geen vanzelfsprekendheid. Ze beschikken soms niet over een smartphone of hebben moeite met het gebruik van digitale betaalmethoden. Dit betekent dat ze mogelijk uitgesloten worden van bepaalde winkels en diensten die alleen nog digitale betalingen accepteren.

Daarnaast zijn er mensen die contant geld gebruiken om hun uitgaven beter te beheren. Fysiek geld maakt het gemakkelijker om overzicht te houden over je budget, terwijl digitale betalingen kunnen leiden tot onbewuste uitgaven. Zonder cash kunnen mensen sneller hun financiën uit het oog verliezen, wat kan resulteren in schulden of onverwachte kosten.

Misverstanden over de wetgeving

Veel mensen gaan ervan uit dat winkels wettelijk verplicht zijn om contant geld te accepteren. Ze redeneren dat munten en biljetten officieel als wettig betaalmiddel gelden en daarom overal gebruikt moeten kunnen worden. In werkelijkheid ligt dit anders.

De Bank of England legt uit dat de term ‘wettig betaalmiddel’ betekent dat een schuld ermee kan worden afbetaald, maar dat winkels zelf mogen bepalen welke betaalmethoden ze accepteren. Dit betekent dat een winkel of restaurant legaal kan weigeren om contant geld aan te nemen en volledig cashloos kan werken.

Risico’s van een volledig digitale betaalwereld

Hoewel contactloos betalen voor veel mensen handig is, brengt een wereld zonder contant geld ook risico’s met zich mee.

Kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit en storingen

Digitale betalingen zijn afhankelijk van technologie, en technologie kan falen. Cyberaanvallen, technische storingen of netwerkproblemen kunnen ertoe leiden dat mensen plotseling geen toegang meer hebben tot hun geld. Een recente storing bij een grote bank in het Verenigd Koninkrijk zorgde ervoor dat klanten tijdelijk geen betalingen konden doen, wat grote problemen veroorzaakte voor mensen die geen contant geld bij zich hadden.

Daarnaast brengt een volledig digitaal betaalsysteem het risico van cybercriminaliteit met zich mee. Hackers kunnen systemen aanvallen en gevoelige informatie stelen, wat kan leiden tot financiële schade voor consumenten en bedrijven.

Privacy en controle over geld

Een ander punt van zorg is de privacy. Contant geld biedt anonimiteit, terwijl digitale betalingen geregistreerd worden en gevolgd kunnen worden. Dit roept vragen op over de controle die banken, overheden en bedrijven hebben over het geld van burgers.

In sommige landen wordt gevreesd dat de overstap naar een cashloze samenleving de deur opent naar financiële surveillance en dat mensen steeds minder controle hebben over hoe en wanneer ze hun geld kunnen gebruiken. Ook wordt er gediscussieerd over de invloed van banken en betalingsverwerkers die transacties kunnen blokkeren of gebruikers kunnen uitsluiten van financiële diensten.

Een gebalanceerde toekomst: ruimte voor contant geld en digitale betalingen

Hoewel de trend richting digitale betalingen onmiskenbaar is, zijn er nog steeds argumenten om contant geld te behouden als een optie. Overheden en bedrijven moeten overwegen hoe ze de overgang naar een cashloze samenleving zo inclusief mogelijk kunnen maken, zodat niemand wordt uitgesloten van essentiële diensten.

Mogelijke oplossingen kunnen zijn:

  • Het wettelijk verplichten van winkels om contant geld als een betaalmiddel te blijven accepteren.
  • Het aanbieden van educatieprogramma’s om mensen te helpen bij de overstap naar digitale betalingen.
  • Het ontwikkelen van alternatieve digitale betaalopties voor mensen die geen bankrekening hebben.

Daarnaast kunnen hybride betaalmodellen worden onderzocht, waarbij klanten de keuze hebben tussen contante en digitale betalingen, zonder dat er een groep wordt benadeeld.

Conclusie

De overstap naar een cashloze samenleving heeft zowel voordelen als nadelen. Aan de ene kant leidt het tot snellere en veiligere transacties en kan het zelfs milieuvriendelijker zijn. Aan de andere kant brengt het risico’s met zich mee voor kwetsbare groepen en maakt het de samenleving afhankelijker van technologie.

De toekomst lijkt duidelijk: digitale betalingen zullen blijven groeien en steeds meer bedrijven zullen contant geld afschaffen. Toch is het belangrijk dat er oplossingen worden gevonden voor mensen die nog steeds afhankelijk zijn van cash. Alleen op die manier kan een cashloze samenleving echt inclusief en toegankelijk zijn voor iedereen.

Algemeen

Uit de Schulden per direct van de buis: Hiermee is John veel te ver gegaan

Avatar foto

Gepubliceerd

op

Kritiek op ‘Uit de Schulden’ met John Williams laait op: “Waar ligt de grens?”

John Williams staat al jaren bekend als de empathische presentator die zich inzet voor mensen in moeilijke situaties. Met programma’s als Help, Mijn Man Is Klusser! en Een dubbeltje op zijn kant won hij harten en prijzen. Maar nu is hij verwikkeld geraakt in een mediastorm die vragen oproept over ethiek, privacy en de grens van televisie als hulpplatform. Zijn nieuwste programma Uit de Schulden, dat sinds kort op RTL te zien is, ligt hevig onder vuur na een uitzending waarin de kwetsbaarheid van een deelnemer centraal stond – misschien wel té centraal.

Het concept van het programma

Uit de Schulden volgt mensen die financieel in zwaar weer zijn beland en hulp zoeken om weer grip op hun leven te krijgen. Met John Williams als gastheer en een team van experts wordt geprobeerd de financiële situatie van deelnemers in kaart te brengen en oplossingen aan te dragen. De bedoeling: een baken van hoop bieden voor kijkers én deelnemers. Maar in de aflevering waarin de 36-jarige Kevin zijn verhaal vertelt, sloeg die intentie volgens velen om in het tegenovergestelde: onbedoelde publieke vernedering.

Kevin wil stoppen, maar de camera blijft draaien

Kevin, die in de uitzending expliciet niet in beeld wil vanwege zijn schaamte, doet toch zijn verhaal. Al snel blijkt dat de jonge man niet alleen met financiële zorgen worstelt, maar ook mentaal diep zit. Hij heeft openlijk aangegeven dat hij in een depressie verkeert en aangeeft niet langer mee te willen doen aan de opnames.

Wat volgt, is pijnlijk voor veel kijkers. In plaats van de wens van Kevin te respecteren, besluiten John Williams en het camerapersoneel alsnog bij hem thuis aan te bellen. Terwijl de camera draait, laat Kevin duidelijk weten dat hij er op dat moment niet klaar voor is: “We zouden het dolgraag willen, maar we zijn nu nog niet in staat om het proces aan te gaan. Het is tijd voor rust, want we zijn bang dat we onszelf voorbijlopen.”

“RTL moet zich kapot schamen”

De scène leidde tot onmiddellijke verontwaardiging op sociale media. Maar de meest felle kritiek kwam van tv-analist en voormalig zenderbaas Tina Nijkamp. Op haar populaire Instagramkanaal haalt zij hard uit naar RTL en John Williams. “Waarom zou John Williams de wijsheid in pacht hebben om mensen op beeld te helpen? Is hij opgeleid psycholoog? Wat zijn de waarborgen? Waarom is deze aflevering überhaupt uitgezonden?”

Volgens Nijkamp gaat het hier niet meer om hulp, maar om exploitatie van kwetsbaarheid. Ze schrijft: “RTL moet zich kapot schamen. Dit is geen hulptelevisie, dit is het overschrijden van een morele grens die je als programmamaker niet zou mogen passeren.”

De stilte bij RTL

Wat het extra wrang maakt voor veel kijkers, is dat RTL vooralsnog geen publiek commentaar heeft geleverd op de ophef. Noch John Williams, noch Peter van der Vorst – verantwoordelijk voor de programmatische keuzes bij de zender – heeft een reactie gegeven. Dat steekt, zeker omdat het programma wordt gepresenteerd als een warmhartig initiatief.

Veel mensen vragen zich af waarom er geen onafhankelijke begeleiding zichtbaar is tijdens de opnames. Is er psychologische hulp beschikbaar? Worden deelnemers ook na afloop nog begeleid? Of houdt de zorg op zodra de aftiteling in beeld komt?

Televisie versus verantwoordelijkheid

Het incident met Kevin roept bredere vragen op over reality-televisie waarin kwetsbare mensen centraal staan. Wanneer wordt hulp zendtijd? En wanneer verandert die zendtijd in uitbuiting?

Televisie is per definitie een medium dat draait om zichtbaarheid, impact en emoties. Maar wanneer mensen zélf aangeven die zichtbaarheid niet aan te kunnen, zou dat volgens veel critici boven alle andere belangen moeten staan.

Tina Nijkamp stelt: “Deze jongen gaf letterlijk aan dat hij niet wilde, niet kón. Wat moet er nog gebeuren voordat een redactie besluit de camera neer te leggen?” Ze verwijst naar eerdere situaties in de televisiewereld waarbij kwetsbare mensen centraal stonden en de gevolgen later groot bleken, ook mentaal. “Je speelt niet met levens,” klinkt het onder een van haar posts.

John Williams onder vuur

De kritiek richt zich niet alleen op het programma, maar ook op John Williams zelf. De presentator staat te boek als vriendelijk, meelevend en professioneel, maar krijgt nu het verwijt dat hij te ver is gegaan. “Hij verdient geld aan deze mensen,” stelt Nijkamp. “Hij produceert het programma zelf mee. Dan is het niet alleen presenteren, dan ben je ook verantwoordelijk.”

Voor veel kijkers wringt dat. “We zagen John in de aflevering niet ingrijpen. Sterker nog: hij stond voor de deur terwijl iemand in mentale nood duidelijk ‘nee’ zei. Dat doet pijn om te zien,” aldus een kijker op X (voorheen Twitter).

Mediamensen roeren zich

Ook andere mediamakers en journalisten hebben zich inmiddels uitgesproken. Sommigen benadrukken dat televisie ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft. Een deelnemer die op camera zijn grenzen aangeeft, moet gehoord worden – zeker wanneer het om mentale gezondheid gaat.

Psycholoog en media-adviseur Michel Diercks noemt het in Trouw “een pijnlijk voorbeeld van hoe goede bedoelingen kunnen ontsporen zonder professionele begeleiding.” Volgens hem zouden programma’s als Uit de Schulden alleen gemaakt mogen worden in nauwe samenwerking met zorgprofessionals. “Wat als Kevin geen netwerk had om op terug te vallen? Wat als dit uitloopt op iets ernstigers? Wie neemt dan verantwoordelijkheid?”

Oproep tot reflectie en herziening

De roep om verandering wordt luider. Verschillende kijkers en mediaprofessionals pleiten ervoor dat RTL in gesprek gaat met onafhankelijke instanties om de ethiek van hun programma’s onder de loep te nemen. Daarnaast wordt er gesuggereerd dat er een toezichthouder zou moeten komen voor dit soort realityformats, waarin duidelijke grenzen en gedragsregels worden vastgelegd.

Tina Nijkamp sluit zich hierbij aan en roept RTL op om in elk geval de betreffende aflevering offline te halen en zich publiekelijk te verontschuldigen bij Kevin en zijn familie.

Een les voor de toekomst?

Of het programma Uit de Schulden nu wordt stopgezet of niet, één ding is duidelijk: de discussie die deze aflevering heeft losgemaakt, gaat veel verder dan één incident. Het raakt aan de kern van wat televisie vermag – en waar de grenzen liggen.

Voor John Williams betekent dit wellicht een keerpunt. Niet omdat zijn intenties per se fout waren, maar omdat zelfs goede bedoelingen kunnen uitmonden in pijnlijke uitkomsten als er geen ruimte is voor reflectie en correctie.

En voor RTL betekent dit: luisteren. Naar de kritiek. Naar de kijker. En vooral naar mensen zoals Kevin, die even geen camera nodig hebben, maar rust.


🗣 Wat vind jij? Moeten programma’s als Uit de Schulden aan strengere regels worden gebonden? Praat mee via onze Facebookpagina en laat je mening achter – met respect voor elkaar én voor de mensen om wie het gaat.

Lees verder