Algemeen
Noodsituatie in Nederland: Nieuwe variant dodelijkere en besmettelijkere apenpokkenvirus verspreidt zich in rap tempo
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de recente uitbraak van apenpokken, ook wel bekend als mpox, in verschillende Afrikaanse landen officieel uitgeroepen tot een internationale noodsituatie. WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus maakte dit bekend via een bericht op het platform X. De WHO heeft de uitbraak geclassificeerd als een “medische noodsituatie van internationale betekenis” (PHEIC), wat het hoogste waarschuwingsniveau is dat de organisatie kan afkondigen. Deze beslissing is gebaseerd op het advies van een speciale crisiscommissie die de situatie zorgvuldig heeft geëvalueerd.
Ernstige Dreiging voor de Volksgezondheid
De WHO beschouwt de uitbraak van apenpokken als een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, die potentieel grote internationale gevolgen kan hebben. Tedros benadrukte dat internationale samenwerking essentieel is om de uitbraak effectief te beheersen. De eerste gevallen van de uitbraak werden geregistreerd in de Democratische Republiek Congo, maar het v!rus heeft zich inmiddels verspreid naar naburige landen zoals Kenia, Rwanda en Oeganda. Bovendien is er sprake van een nieuwe variant van het v!rus, die zich sneller en gemakkelijker lijkt te verspreiden dan eerdere varianten.
Verspreiding en Gevolgen
De WHO maakt zich ernstige zorgen over de mogelijkheid dat het v!rus zich verder verspreidt binnen Afrika en mogelijk ook naar andere delen van de wereld. Tedros noemde de situatie “zeer zorgwekkend” en riep op tot onmiddellijke actie om de verspreiding van het v!rus in te dammen.
Sinds het begin van de uitbraak zijn er wereldwijd al veertienduizend gevallen van apenpokken gemeld, een aantal dat de cijfers van heel 2023 al ruimschoots overtreft. Tot nu toe zijn er 524 sterfgevallen als gevolg van het v!rus vastgesteld. In Nederland alleen zijn sinds de uitbraak in april 2022 tot eind juni 2024 bij 1.306 mensen apenpokken vastgesteld, aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Symptomen en Risico’s
Mensen die besmet raken met apenpokken ervaren vaak symptomen zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en een algemeen gevoel van malaise. Na enkele dagen kan er uitslag ontstaan, die zich manifesteert als blaasjes op de huid. Hoewel de meeste mensen niet ernstig ziek worden van een infectie, zijn er wel zorgen over complicaties bij bepaalde groepen, zoals kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Risicogroepen en Verspreiding
Het v!rus heeft tot nu toe voornamelijk mannen getroffen die seks hebben met mannen, maar het is belangrijk om te benadrukken dat apenpokken geen geslachtsziekte is. Het v!rus verspreidt zich via direct huid-op-huidcontact en kan iedereen treffen, ongeacht geslacht of seksuele geaardheid. Naast volwassenen lopen ook kinderen, zwangere vrouwen en mensen met auto-immuunaandoeningen een verhoogd risico op ernstigere complicaties als gevolg van een besmetting.
Internationale Respons
De WHO heeft al eerder, in juli 2022, de apenpokkenuitbraak bestempeld als een wereldwijd gevaar voor de volksgezondheid. De recente toename in het aantal gevallen en de verspreiding naar nieuwe regio’s hebben de organisatie echter genoopt om de noodsituatie opnieuw uit te roepen en meer nadruk te leggen op de noodzaak van een gecoördineerde internationale respons.
De Rol van Media in Stigmatisering
Een belangrijk aspect van de berichtgeving over apenpokken is het vermijden van stigmatisering, vooral van de gemeenschappen die onevenredig hard worden getroffen door het v!rus. Er is eerder kritiek geweest op hoe de media de uitbraak hebben behandeld, vooral met betrekking tot het feit dat de ziekte aanvankelijk voornamelijk mannen die seks hebben met mannen trof. Het is cruciaal dat de media bij hun verslaggeving duidelijk maken dat iedereen vatbaar is voor het v!rus en dat de verspreiding ervan niet beperkt is tot een specifieke groep.
Het Belang van Internationale Samenwerking
Tedros benadrukte dat internationale samenwerking van het grootste belang is om de uitbraak onder controle te krijgen. Dit houdt in dat landen niet alleen hun eigen volksgezondheidssystemen versterken, maar ook samenwerken op regionaal en internationaal niveau. Het delen van informatie, het coördineren van responsmaatregelen en het ondersteunen van landen met minder ontwikkelde gezondheidsinfrastructuren zijn cruciale stappen in het beheersen van de uitbraak.
Conclusie
De uitbraak van apenpokken in Afrika, en de daaropvolgende verspreiding naar andere delen van de wereld, onderstreept de noodzaak van voortdurende waakzaamheid en snelle actie bij het omgaan met infectieziekten. De WHO’s verklaring van een internationale noodsituatie is een dringende oproep aan landen over de hele wereld om de handen ineen te slaan en samen te werken om deze crisis te beheersen.
Het is belangrijk dat het publiek zich bewust blijft van de risico’s van apenpokken en dat er geen ruimte is voor stigmatisering van bepaalde bevolkingsgroepen. Iedereen kan getroffen worden door het v!rus, en het is een gedeelde verantwoordelijkheid om de verspreiding ervan te voorkomen.
Met de juiste maatregelen en internationale samenwerking kan deze uitbraak onder controle worden gebracht. De WHO zal blijven samenwerken met landen en gezondheidsinstanties over de hele wereld om de volksgezondheid te beschermen en de verdere verspreiding van het v!rus te voorkomen.
Van nazomer naar bijna winter: grote weersomslag op komst in Nederland
Het Nederlandse weer blijft ons verrassen. Waar we begin volgende week nog kunnen genieten van opvallend zachte temperaturen en zonnige momenten, lijkt het aan het eind van de week allemaal om te slaan. Volgens meteorologen van Weerplaza gaan we van bijna terrasweer naar mogelijk zelfs winterse neerslag.
Weerman Jeroen Elferink waarschuwt voor een “gure overgang” die het einde markeert van een uitzonderlijk zachte novemberperiode. Wat dat precies betekent voor de komende dagen, lees je hieronder.
Zonnige start van de week
Laten we beginnen met het weer van morgen. Maandag start op veel plekken met een vriendelijk zonnetje. De temperatuur ligt in de middag rond de 11 graden, wat volgens Elferink “helemaal normaal is voor de tijd van het jaar.”
“Het is typisch novemberweer,” zegt de meteoroloog. “Niet te koud, niet te nat. Gewoon een prima dag om even naar buiten te gaan.”
Toch blijft het niet de hele dag droog. Rond het middaguur neemt de bewolking toe, en vooral in de namiddag en avond kan er wat regen vallen. Gelukkig gaat het maar om lichte buien en wordt er geen grote hoeveelheid neerslag verwacht.
Dinsdag: wolken en af en toe zon
Ook dinsdag begint de dag met bewolking, vooral in het westen van het land. Hier en daar kan een lokale bui vallen, maar grote hoeveelheden regen blijven opnieuw uit. Later op de dag klaart het zelfs wat op, en laat de zon zich nog even zien.
De temperatuur stijgt iets en komt uit rond de 13 graden. Daarmee is het opvallend zacht voor november. “We hebben niets te klagen,” merkt Elferink op. “Voor de tijd van het jaar is dit mild en aangenaam weer.”
Op sociale media klinkt dan ook een mix van verwondering en dankbaarheid. Een gebruiker op X (voorheen Twitter) schrijft:
“Nog maar even genieten van het zachte weer dan! Van terrasweer naar winterse neerslag – wat een omslag.”
Woensdag en donderdag: bijna lente in november
Halverwege de week stroomt zachte lucht vanuit Zuid-Europa ons land binnen. En dat is goed te merken. Woensdag en donderdag worden de warmste dagen van de week, met temperaturen die kunnen oplopen tot 16 à 18 graden.
In het zuiden en oosten van het land kan het lokaal zelfs 19 of 20 graden worden. Daarmee zitten we ruim boven de gebruikelijke waarden voor midden november.
“Dit zijn bijzonder hoge temperaturen,” zegt Elferink. “We zouden zomaar een aantal nieuwe dagrecords kunnen breken.”
De zon laat zich volgens hem ook geregeld zien, waardoor het zelfs nog even terrasweer kan zijn. “Wie nog één keer wil genieten van een drankje in de buitenlucht, krijgt waarschijnlijk de kans.”
In sommige regio’s, vooral in Limburg en Brabant, voelt het volgens de meteoroloog zelfs “bijna lenteachtig” aan. De wind is zacht, de lucht droog, en het contrast met de dagen ervoor zal groot zijn.
Vrijdag: omslag in zicht
Maar aan die zachtheid lijkt vrijdag een einde te komen. Volgens de huidige voorspellingen komt er dan een duidelijke weersverandering aan.
Vanuit het zuiden blijft de warme lucht nog even naar Nederland stromen, maar tegelijkertijd trekt koude lucht vanaf de Noordzee richting Centraal-Europa. Dat zorgt voor botsende luchtstromingen boven ons land – een recept voor onrustig weer.
“De kans op een omslag naar kouder weer tijdens het weekend neemt flink toe,” aldus Elferink. “We gaan mogelijk van 18 graden naar temperaturen die overdag nog maar net de 8 graden halen.”
Het verschil kan dus oplopen tot wel tien graden in slechts één of twee dagen tijd.
Kans op nachtvorst en winterse buien
Wanneer de koude lucht echt terrein wint, kan het in de nacht flink afkoelen. “Er is zelfs een kans dat het licht gaat vriezen,” waarschuwt de meteoroloog.
In sommige scenario’s zien de modellen tekenen van winterse neerslag, zoals natte sneeuw of hagelbuien. Vooral in het binnenland en het oosten van Nederland zou dat tot de mogelijkheden behoren.
“Als dit gebeurt, krijgen we een typische novemberwisseling,” zegt Elferink. “Een week die begint in de lente en eindigt in de winter.”
Het zou voor het eerst dit najaar zijn dat Nederland te maken krijgt met neerslag die in de buurt komt van sneeuw.
Nog veel onzekerheid
Toch houdt de weerman een slag om de arm. De exacte koers van de luchtstromen is nog niet helemaal zeker, waardoor er verschillende scenario’s op tafel liggen.
“In het warmste scenario blijft de zachte lucht wat langer hangen,” legt hij uit. “Dan kan het in het weekend nog steeds 17 tot 19 graden worden.”
In het koudste scenario gebeurt juist het tegenovergestelde. “Dan daalt de temperatuur fors, en kunnen we ’s nachts min vijf graden aantikken.”
Dat verschil toont aan hoe grillig novemberweer kan zijn. “De kleinste verschuiving in de luchtstroming maakt een wereld van verschil,” zegt Elferink.
Van terras naar trui
De plotselinge overgang van bijna zomers naar winters weer is voor veel Nederlanders even schakelen. Terwijl de een zich verheugt op frisse lucht en winterse sferen, geniet de ander nog volop van de laatste warme dagen.
“Het is een week van uitersten,” vat Elferink samen. “We beginnen met zon en 20 graden en eindigen misschien wel met vorst aan de grond. Dat zie je niet vaak in november.”
Ook op sociale media wordt de mogelijke omslag druk besproken. “Van zonnebril naar sjaal in vijf dagen,” grapt iemand. Een ander schrijft: “Ik ga deze week nog één keer barbecueën, gewoon omdat het kan.”
Vooruitzicht: onstuimige dagen op komst
Voor wie plannen maakt voor het weekend, luidt het advies van Weerplaza: houd de weerapp goed in de gaten. Vrijdag kan er regen vallen en neemt de wind mogelijk toe. Daarna is het afhankelijk van welke luchtstroming de overhand krijgt.
Mocht de koude lucht winnen, dan kunnen we volgens Elferink rekenen op “frisse, heldere nachten” met kans op gladheid in de vroege ochtend.
In het zachtere scenario blijft het wisselvallig met af en toe zon, maar zonder extreme kou.
“Het wordt hoe dan ook interessant weer,” besluit de meteoroloog. “Eén ding is zeker: de komende week gaan we van alles meemaken.”
Samenvattend
-
Maandag: zon en lichte regen, rond 11 graden
-
Dinsdag: bewolkt, af en toe zon, 13 graden
-
Woensdag & donderdag: zeer zacht, tot 19 à 20 graden, veel zon
-
Vrijdag: omslag, kans op regen en dalende temperatuur
-
Weekend: mogelijk kouder met kans op nachtvorst of winterse buien