De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de recente uitbraak van apenpokken, ook wel bekend als mpox, in verschillende Afrikaanse landen officieel uitgeroepen tot een internationale noodsituatie. WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus maakte dit bekend via een bericht op het platform X. De WHO heeft de uitbraak geclassificeerd als een “medische noodsituatie van internationale betekenis” (PHEIC), wat het hoogste waarschuwingsniveau is dat de organisatie kan afkondigen. Deze beslissing is gebaseerd op het advies van een speciale crisiscommissie die de situatie zorgvuldig heeft geëvalueerd.

Ernstige Dreiging voor de Volksgezondheid

De WHO beschouwt de uitbraak van apenpokken als een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid, die potentieel grote internationale gevolgen kan hebben. Tedros benadrukte dat internationale samenwerking essentieel is om de uitbraak effectief te beheersen. De eerste gevallen van de uitbraak werden geregistreerd in de Democratische Republiek Congo, maar het v!rus heeft zich inmiddels verspreid naar naburige landen zoals Kenia, Rwanda en Oeganda. Bovendien is er sprake van een nieuwe variant van het v!rus, die zich sneller en gemakkelijker lijkt te verspreiden dan eerdere varianten.

Verspreiding en Gevolgen

De WHO maakt zich ernstige zorgen over de mogelijkheid dat het v!rus zich verder verspreidt binnen Afrika en mogelijk ook naar andere delen van de wereld. Tedros noemde de situatie “zeer zorgwekkend” en riep op tot onmiddellijke actie om de verspreiding van het v!rus in te dammen.

Sinds het begin van de uitbraak zijn er wereldwijd al veertienduizend gevallen van apenpokken gemeld, een aantal dat de cijfers van heel 2023 al ruimschoots overtreft. Tot nu toe zijn er 524 sterfgevallen als gevolg van het v!rus vastgesteld. In Nederland alleen zijn sinds de uitbraak in april 2022 tot eind juni 2024 bij 1.306 mensen apenpokken vastgesteld, aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Symptomen en Risico’s

Mensen die besmet raken met apenpokken ervaren vaak symptomen zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en een algemeen gevoel van malaise. Na enkele dagen kan er uitslag ontstaan, die zich manifesteert als blaasjes op de huid. Hoewel de meeste mensen niet ernstig ziek worden van een infectie, zijn er wel zorgen over complicaties bij bepaalde groepen, zoals kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Risicogroepen en Verspreiding

Het v!rus heeft tot nu toe voornamelijk mannen getroffen die seks hebben met mannen, maar het is belangrijk om te benadrukken dat apenpokken geen geslachtsziekte is. Het v!rus verspreidt zich via direct huid-op-huidcontact en kan iedereen treffen, ongeacht geslacht of seksuele geaardheid. Naast volwassenen lopen ook kinderen, zwangere vrouwen en mensen met auto-immuunaandoeningen een verhoogd risico op ernstigere complicaties als gevolg van een besmetting.

Internationale Respons

De WHO heeft al eerder, in juli 2022, de apenpokkenuitbraak bestempeld als een wereldwijd gevaar voor de volksgezondheid. De recente toename in het aantal gevallen en de verspreiding naar nieuwe regio’s hebben de organisatie echter genoopt om de noodsituatie opnieuw uit te roepen en meer nadruk te leggen op de noodzaak van een gecoördineerde internationale respons.

De Rol van Media in Stigmatisering

Een belangrijk aspect van de berichtgeving over apenpokken is het vermijden van stigmatisering, vooral van de gemeenschappen die onevenredig hard worden getroffen door het v!rus. Er is eerder kritiek geweest op hoe de media de uitbraak hebben behandeld, vooral met betrekking tot het feit dat de ziekte aanvankelijk voornamelijk mannen die seks hebben met mannen trof. Het is cruciaal dat de media bij hun verslaggeving duidelijk maken dat iedereen vatbaar is voor het v!rus en dat de verspreiding ervan niet beperkt is tot een specifieke groep.

Het Belang van Internationale Samenwerking

Tedros benadrukte dat internationale samenwerking van het grootste belang is om de uitbraak onder controle te krijgen. Dit houdt in dat landen niet alleen hun eigen volksgezondheidssystemen versterken, maar ook samenwerken op regionaal en internationaal niveau. Het delen van informatie, het coördineren van responsmaatregelen en het ondersteunen van landen met minder ontwikkelde gezondheidsinfrastructuren zijn cruciale stappen in het beheersen van de uitbraak.

Conclusie

De uitbraak van apenpokken in Afrika, en de daaropvolgende verspreiding naar andere delen van de wereld, onderstreept de noodzaak van voortdurende waakzaamheid en snelle actie bij het omgaan met infectieziekten. De WHO’s verklaring van een internationale noodsituatie is een dringende oproep aan landen over de hele wereld om de handen ineen te slaan en samen te werken om deze crisis te beheersen.

Het is belangrijk dat het publiek zich bewust blijft van de risico’s van apenpokken en dat er geen ruimte is voor stigmatisering van bepaalde bevolkingsgroepen. Iedereen kan getroffen worden door het v!rus, en het is een gedeelde verantwoordelijkheid om de verspreiding ervan te voorkomen.

Met de juiste maatregelen en internationale samenwerking kan deze uitbraak onder controle worden gebracht. De WHO zal blijven samenwerken met landen en gezondheidsinstanties over de hele wereld om de volksgezondheid te beschermen en de verdere verspreiding van het v!rus te voorkomen.