Algemeen
Als een kind zijn of haar neus bedekt voor de foto, weet je maar beter wat het betekent
Ik zou mezelf niet als oud beschrijven in het grote geheel der dingen, maar het voelt alsof het internet op een unieke manier maakt dat ik me ouder en versleten voel.
Misschien herken je wat ik bedoel. Soms merk ik dat ik taal lees die ik nauwelijks begrijp, om dan te beseffen dat het Engels is, het is gewoon de hippe, nieuwe slang die de jongeren tegenwoordig gebruiken. Andere keren kom ik een nieuwe beweging tegen – neem bijvoorbeeld ‘cancelen’ – en vraag ik me af wanneer en waar ik achter ben gebleven.
Dan zijn er nog de online trends die lijken op te komen en te gaan als een zomerse oogst. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik persoonlijk aandacht heb besteed aan een van hen in het verleden, maar dat betekent niet dat ze tijdens hun korte periode in de zon niet extreem populair worden.
Sommige van dergelijke trends, zoals de ALS ice bucket challenge, zijn positieve drijfveren van liefdadigheid, waarbij mensen worden aangemoedigd om hun momentum toe te voegen aan een kracht die echte verandering in de wereld wil bewerkstelligen.
Anderen zijn misschien niet zo voordelig voor de samenleving als geheel. Anderen zijn nog steeds ronduit gevaarlijk (zie bijvoorbeeld de tide-pod challenge waarover wordt beweerd dat het in 2018 een ‘ding’ was). Nou, houd je hoeden vast, want er schijnt blijkbaar een nieuwe trend in opkomst te zijn, en het gaat voornamelijk om jonge mensen en groepsfoto’s.
Genaamd ‘neus bedekken’, de trend is vrijwel zoals geadverteerd, met mensen die hun hand gebruiken om hun neuzen te bedekken – en daarmee een groot deel van hun gezicht – om niet in foto’s te verschijnen, zelfs als ze erin zitten. Vreemd? Ja, dat denk ik ook, maar dat maakt het niet minder echt.
Naar verluidt had de trend sommige internetgebruikers doen nadenken over de mogelijkheid dat mensen elkaar een soort geheime signaal zouden sturen, maar de verklaring is eenvoudiger.
Britse opvoedingsexpert Amanda Jenner, geïnterviewd door Fabulous, zei: “Het gebruiken van covers is de enige manier waarop ze zichzelf kunnen verwijderen zonder hun ouders daadwerkelijk te kwetsen door te weigeren om in de foto te staan.
“Wij als ouders willen en dringen erop aan het moment vast te leggen, maar voor een tiener is dit een big deal. Tieners gaan door een periode waarin ze hun uiterlijk niet omarmen, bijvoorbeeld door puistjes, beugels, of ze hebben gewoon een periode in hun leven waarin ze geen zelfvertrouwen hebben.” Jenner voegde eraan toe dat ‘neus bedekken’ vooral belangrijk kan zijn voor die jongeren die bang zijn dat hun afbeelding online wordt gedeeld door leeftijdsgenoten.
“Hun leeftijdsgenoten kunnen vaak de foto delen en er grapjes over maken, wat zeer schadelijk is voor hun zelfvertrouwen en ook resulteert in schadelijke opmerkingen die kunnen leiden tot andere problemen,” zei ze. De expert ging verder met ouders die hun kinderen de praktijk zien uitvoeren: “Onthoud dat deze fase een normaal onderdeel is van opgroeien, waarbij het zoeken naar onafhankelijkheid en het vaststellen van persoonlijke grenzen belangrijke ontwikkelingsmijlpalen zijn.”
De definitieve vrijspraak van Marco Borsato markeert een belangrijk keerpunt in een zaak die Nederland jarenlang in zijn greep hield. Nu het Openbaar Ministerie heeft besloten geen hoger beroep in te stellen, rijst een nieuwe vraag die minstens zo beladen is: kan de zanger zijn publieke imago ooit herstellen? Volgens imagodeskundige Zabeth van Veen is dat niet uitgesloten, al benadrukt zij dat het proces allesbehalve eenvoudig zal zijn.
Van Veen schoof woensdagavond aan bij Nieuwsuur, waar zij reflecteerde op de gevolgen van de vrijspraak voor Borsato’s reputatie. Haar analyse is genuanceerd, kritisch én realistisch: herstel is mogelijk, maar alleen onder strikte voorwaarden.
Definitieve juridische duidelijkheid
Dinsdagochtend werd bekend dat het 0penbaar Ministerie afziet van hoger beroep in de strafzaak tegen Borsato. Daarmee is de vrijspraak die de rechtbank Midden-Nederland eerder uitsprak definitief geworden. De zanger werd beschuldigd van ontucht in het verleden, maar volgens de rechtbank was er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs om tot een veroordeling te komen.
Het OM had aanvankelijk een onvoorwaardelijke gev*ngenisstraf van vijf maanden geëist. Na bestudering van het vonnis concludeerde justitie echter dat de kans op een andere uitkomst in hoger beroep minimaal was. Daarmee kwam, juridisch gezien, een einde aan een langdurige en emotioneel beladen procedure.
Imagoschade: moeilijk, maar niet onmogelijk
Volgens Van Veen is het belangrijk om onderscheid te maken tussen juridische schuld en publieke perceptie. “Er zijn situaties waarvan mensen zeggen: daar kom je imago-technisch eigenlijk nooit meer van terug,” legt ze uit. “Denk aan geweld onder invloed of grensoverschrijdend gedrag richting minderjarigen. Dat zijn onderwerpen die in het collectieve geheugen blijven hangen.”
Toch maakt de vrijspraak volgens haar een essentieel verschil. “Nu is hij vrijgesproken, en dat betekent dat een deel van het publiek bereid zal zijn om hem opnieuw te bekijken. In onze samenleving geloven we nog steeds in tweede kansen, al gelden die niet automatisch.”
Een comeback vraagt meer dan stilte
Van Veen benadrukt dat een eventuele terugkeer zorgvuldig moet worden opgebouwd. “Een comeback kan niet zomaar. Het moet geloofwaardig zijn. Er moet een duidelijke reflectie in zitten, een besef van wat deze periode heeft aangericht — niet alleen voor hemzelf, maar ook voor anderen.”
Ze waarschuwt voor snelle stappen of plotselinge optredens. “Dit is een zaak die heel Nederland heeft gevolgd. Mensen hebben er een mening over, soms vanuit eigen ervaringen. Als je dan iets wilt doen, moet dat met een sterk, consistent en menselijk verhaal.”
Morele discussie blijft bestaan
Hoewel de rechtbank tot vrijspraak kwam, is daarmee niet alle discussie verdwenen. Van Veen wijst erop dat bepaalde details die tijdens de zaak naar buiten kwamen, bij een deel van het publiek blijven doorwerken. “Voor sommige mensen voelt het moreel nog steeds ongemakkelijk. Dat verdwijnt niet ineens.”
Ze benadrukt dat dit vooral geldt voor mensen die zelf vergelijkbare situaties hebben meegemaakt. “Voor hen ligt de lat anders. Juridisch kan iemand vrijgesproken zijn, maar emotioneel ligt dat soms ingewikkelder.”
Een zichtbare kentering in toon
Toch ziet Van Veen duidelijke signalen dat het sentiment rond Borsato langzaam verschuift. “Je merkt dat media en publiek hem voorzichtig weer beginnen te omarmen. De scherpe toon maakt op sommige plekken plaats voor nuance.”
Ook de steun uit zijn directe omgeving speelt daarbij een rol. Zijn ex-partner en vrienden hebben zich al langere tijd publiekelijk achter hem geschaard. “Dat geeft een signaal af: mensen die hem goed kennen, blijven achter hem staan. Dat weegt mee in hoe het publiek hem opnieuw beoordeelt.”
Economische realiteit van bekendheid
Een opvallend punt in Van Veens analyse is de economische kant van publieke rehabilitatie. “Er is ook een groep mensen en partijen die belang heeft bij zijn terugkeer. Denk aan muzieklabels, organisatoren, media. Als iemand commercieel relevant blijft, ontstaat er vanzelf ruimte voor een comeback.”
Dat betekent volgens haar niet dat alles ineens weer kan zoals voorheen. “Maar het zorgt er wel voor dat er beweging komt. De zogenaamde ‘ontcancelling’ is in feite al begonnen.”
Muziek als mogelijke brug
Of Borsato ooit weer zal optreden of nieuwe muziek uitbrengt, is nog onbekend. Van Veen sluit het niet uit, maar benadrukt dat timing cruciaal is. “Muziek kan verbinden, maar alleen als het moment klopt. Als het te vroeg voelt, werkt het averechts.”
Ze stelt dat het publiek gevoelig is voor oprechtheid. “Als mensen het idee hebben dat iets alleen gebeurt om de draad weer op te pakken, zonder reflectie, dan prikken ze daar doorheen.”
Geen snelle weg terug
De conclusie van Van Veen is helder: herstel is mogelijk, maar niet vanzelfsprekend. “Dit is geen kwestie van wachten tot de storm gaat liggen. Het vraagt om keuzes, geduld en verantwoordelijkheid.”
Voor Borsato betekent dat voorlopig vooral rust, terughoudendheid en het zorgvuldig afwegen van elke volgende stap. “Sommige verhalen hebben tijd nodig,” aldus Van Veen. “En soms is stilte op dit moment sterker dan welk optreden dan ook.”
Een nieuw hoofdstuk, maar geen blanco blad
Met het definitieve besluit van het OM is het juridische hoofdstuk gesloten, maar het maatschappelijke gesprek gaat door. Of Marco Borsato uiteindelijk weer een plek krijgt in het Nederlandse muzieklandschap, zal afhangen van meer dan alleen een vrijspraak.
Zoals Van Veen het samenvat: “Het publiek is bereid om te luisteren, maar alleen als het verhaal klopt. En dat verhaal moet zorgvuldig, eerlijk en menselijk zijn.”
De komende tijd zal uitwijzen of die weg daadwerkelijk wordt ingeslagen.