Algemeen
Kijkers De Kerststal gaan los en zeggen allemaal hetzelfde
De KRO-NCRV hoopte dinsdagavond kijkers in het hele land te raken met De Kerststal, een groots opgezet muzikaal live-evenement vanuit Maastricht. Het programma moest een eigentijdse, verbindende vertelling worden van het klassieke kerstverhaal, met een indrukwekkende cast van bekende Nederlanders, livemuziek en een monumentaal decor. Maar waar de omroep mikte op ontroering en bezinning, klonk op sociale media vooral teleurstelling. Kijkers uitten massaal kritiek op de uitvoering, het tempo en de beleving van de uitzending.
Een ambitieuze kerstvertelling
De Kerststal werd aangekondigd als een nieuw kerstconcept, geïnspireerd op het succes van The Passion, maar dan in winterse sfeer en met een meer intieme insteek. Het verhaal begon bij het moment waarop Jozef en Maria te horen krijgen dat zij een kind verwachten. Van daaruit werd het bekende bijbelse narratief gevolgd, met zang, dialogen en muzikale intermezzo’s die het verhaal moesten verdiepen en toegankelijk maken voor een breed publiek.
De rolverdeling was opvallend sterk:
-
Soy Kroon vertolkte Jozef
-
Sara Afiba nam de rol van Maria op zich
-
Kim-Lian van der Meij verscheen als engel Gabriël
-
Maarten Heijmans speelde koning Herodes
-
Francis van Broekhuizen was te zien als de herbergier
Daarnaast waren er muzikale bijdragen waarin klassieke kerstliederen werden afgewisseld met modernere arrangementen. Het geheel moest zowel vertrouwd als vernieuwend aanvoelen.
Hoge verwachtingen door eerdere successen
De verwachtingen lagen hoog, en dat had alles te maken met eerdere projecten van de omroep. The Passion is inmiddels uitgegroeid tot een vaste waarde rond Pasen, met miljoenen kijkers en een sterke emotionele impact. Veel kijkers gingen er dan ook vanuit dat De Kerststal een vergelijkbare kwaliteit en zeggingskracht zou hebben.
Juist die vergelijking werd het programma uiteindelijk fataal. Op sociale media gaven veel kijkers aan dat ze onbewust bleven vergelijken met The Passion, en dat De Kerststal daarbij het onderspit moest delven.
Kritiek stroomt binnen op sociale media
Al tijdens de uitzending verschenen de eerste reacties op X (voorheen Twitter), en die waren bepaald niet mild. Meerdere kijkers gaven aan dat ze moeite hadden met het acteerwerk en de zang. Eén van de reacties luidde: “I love The Passion, maar dit is echt hilarisch slecht.” Anderen waren nog directer en spraken van “ronduit slecht gespeeld en gezongen.”
Niet alleen het spel, maar ook de technische uitvoering kreeg kritiek. Kijkers klaagden over het geluid, dat volgens hen vlak en levenloos klonk. De muziek zou onvoldoende dragen en de zang kwam niet altijd goed over op televisie. Ook het tempo van de voorstelling werd genoemd: sommige scènes zouden te snel voorbijgaan, terwijl andere juist te lang aanvoelden.
Moeilijk te volgen verhaal
Opvallend was dat zelfs kijkers die het kerstverhaal door en door kennen, aangaven dat het lastig was om de verhaallijn te volgen. Een veelgeciteerde reactie luidde: “Je kent het verhaal, maar het is toch moeilijk te volgen. Het stuk is rommelig en mist emotie.”
Volgens deze kijkers lag dat niet zozeer aan het verhaal zelf, maar aan de manier waarop scènes elkaar opvolgden. Overgangen zouden onduidelijk zijn geweest en dialogen misten volgens sommigen de emotionele lading die nodig is om het publiek mee te nemen.
Discussie over het ‘live’-karakter
Alsof de inhoudelijke kritiek nog niet genoeg was, ontstond er ook discussie over het feit dat De Kerststal als ‘live’ werd aangekondigd. Meerdere kijkers wezen erop dat het tijdens de uitzending nog licht leek in Maastricht, wat vragen opriep over het tijdstip van de opnames.
Op sociale media verschenen opmerkingen als: “Live vanuit Maastricht? Het is nog licht daar? Apart.” Hoewel het goed mogelijk is dat dit te maken had met camerabelichting of eerdere opnames, zorgde het wel voor extra scepsis bij een deel van het publiek.
Verdeeldheid onder kijkers
Toch was niet iedereen negatief. Er waren ook kijkers die de ambitie van het project waardeerden en begrip toonden voor het feit dat een nieuw format tijd nodig heeft om te groeien. Zij prezen de poging om het kerstverhaal op een andere manier te vertellen en vonden het verfrissend dat bekende Nederlanders zich waagden aan zo’n klassiek en beladen thema.
Sommigen gaven aan dat ze vooral genoten van het decor, de locatie in Maastricht en de intentie achter het programma. Voor hen hoefde het niet perfect te zijn, zolang de boodschap van verbinding en hoop maar overeind bleef.
Een lastige balans
De reacties laten vooral zien hoe lastig het is om een bekend religieus verhaal opnieuw te vertellen voor een breed televisiepubliek. Aan de ene kant verwacht men respect voor de traditie, aan de andere kant verlangt men vernieuwing. Die balans vinden is ingewikkeld, zeker wanneer de lat door eerdere successen extreem hoog ligt.
De Kerststal wilde duidelijk meer zijn dan een simpel kerstconcert. Het probeerde een verhaal te vertellen, emoties op te roepen en betekenis te geven aan Kerstmis in een moderne context. Volgens een groot deel van de kijkers is dat niet gelukt, al erkennen velen dat de intentie oprecht was.
Wat betekent dit voor de toekomst?
Of De Kerststal een eenmalig experiment blijft of dat KRO-NCRV het concept verder wil ontwikkelen, is nog niet duidelijk. De felle reacties op sociale media laten zien dat er werk aan de winkel is als de omroep hiermee door wil gaan. Tegelijkertijd tonen ze ook aan dat er wel degelijk belangstelling is: mensen keken, reageerden en voelden zich betrokken genoeg om hun mening te geven.
Misschien is dat uiteindelijk ook de waarde van zo’n uitzending. Kerst is een periode waarin verhalen, emoties en tradities samenkomen. Dat een programma daar discussie over oproept, zegt ook iets over de plek die het onderwerp nog altijd inneemt in de samenleving.
Voor nu overheerst bij veel kijkers het gevoel dat De Kerststal de hoge verwachtingen niet heeft waargemaakt. Maar zoals bij veel nieuwe formats geldt: soms heeft een idee meerdere edities nodig om echt tot bloei te komen. Of de omroep die kans krijgt van het publiek, zal de toekomst moeten uitwijzen.
Algemeen
Angstaanjagende voorspelling: onderzoekers berekenen wanneer aarde zonder zuurstof komt te zitten
Heb je je ooit afgevraagd hoe lang de aarde nog een planeet blijft waarop wij zonder nadenken kunnen ademhalen? Zuurstof lijkt zo vanzelfsprekend dat we er nauwelijks bij stilstaan. Toch is het allesbehalve een eeuwig gegeven. Wetenschappers hebben nu opnieuw gekeken naar de verre toekomst van onze planeet en komen tot een opvallende conclusie: de periode waarin de aarde een zuurstofrijke atmosfeer heeft, is eindig – en mogelijk korter dan we altijd dachten.
Onderzoekers van de Japanse Toho University en het Georgia Institute of Technology publiceerden onlangs een studie in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience. In dat onderzoek probeerden zij te beantwoorden hoe de atmosfeer van de aarde zich op extreem lange termijn zal ontwikkelen. Hun focus lag daarbij op één cruciale vraag: hoe lang blijft onze planeet geschikt voor complex leven dat afhankelijk is van zuurstof?
Een fundamentele bouwsteen van leven
Zuurstof speelt een centrale rol in vrijwel alles wat wij als leven kennen. Mensen, dieren en de meeste planten zijn volledig afhankelijk van deze gasvormige stof. Toch was de aarde niet altijd een zuurstofrijke wereld. Miljarden jaren geleden zag onze planeet er totaal anders uit: weinig zuurstof, veel methaan en een atmosfeer die voor mensen dodelijk zou zijn geweest.
Pas zo’n 2,5 miljard jaar geleden veranderde dat drastisch, tijdens wat wetenschappers het ‘Great Oxidation Event’ noemen. Door de opkomst van fotosynthetische organismen – voorlopers van planten en algen – begon zuurstof zich langzaam op te hopen in de atmosfeer. Dat proces legde uiteindelijk de basis voor complex leven, waaronder de mens.
Maar die zuurstofrijke fase blijkt volgens onderzoekers geen permanente toestand.
De rol van CO₂ en de zon
Kazumi Ozaki, assistent-professor aan de Toho University en hoofdauteur van de studie, legt uit dat wetenschappers al lange tijd nadenken over de levensduur van de biosfeer. Tot nu toe gingen veel modellen ervan uit dat de aarde over ongeveer twee miljard jaar onleefbaar zou worden voor complex leven. Niet door een plotselinge ramp, maar door een geleidelijk proces.
“De zon wordt langzaam maar zeker feller,” legt Ozaki uit. “Daardoor stijgt de temperatuur op aarde en verandert de koolstofcyclus.” Koolstofdioxide (CO₂), een essentieel ingrediënt voor fotosynthese, neemt daarbij langzaam af. Planten hebben CO₂ nodig om zuurstof te produceren. Minder CO₂ betekent uiteindelijk minder fotosynthese, en dus minder zuurstof.
Tot voor kort dachten onderzoekers dat dit proces vrij gelijkmatig zou verlopen en pas over circa twee miljard jaar tot grote problemen zou leiden. Maar het nieuwe onderzoek wijst op een andere, veel snellere ontwikkeling.
Een verrassend korte tijdlijn
Op basis van uitgebreide computermodellen concluderen Ozaki en zijn collega Christopher Reinhard dat de zuurstofrijke atmosfeer waarschijnlijk al over ongeveer één miljard jaar instort. Dat is grofweg de helft van de tijd die eerder werd aangenomen.
Voor het onderzoek bouwden de wetenschappers een complex model van de aarde waarin klimaat, geochemische processen en biologische activiteit met elkaar werden verbonden. Omdat processen op zulke lange tijdschalen enorm onzeker zijn, lieten ze het model meer dan 400.000 keer draaien. Elke simulatie had net iets andere uitgangspunten.
Toch kwam er een opvallend consistent resultaat uit: rond het punt van één miljard jaar in de toekomst treedt er een snelle verandering op, die de onderzoekers omschrijven als een periode van “snelle deoxygenatie”.
Terug naar een oeroude aarde
Tijdens die deoxygenatie zal het zuurstofgehalte in de atmosfeer drastisch dalen. Volgens de studie zal de aarde dan meer gaan lijken op haar toestand van vóór het Great Oxidation Event. De lucht zal rijk zijn aan methaan, arm aan koolstofdioxide en vrijwel geen zuurstof meer bevatten. Ook de ozonlaag, die ons nu beschermt tegen schadelijke straling van de zon, zal verdwijnen.
“Het wordt waarschijnlijk een wereld waarin alleen eenvoudige, anaerobe levensvormen kunnen bestaan,” aldus Ozaki. Dat zijn organismen die geen zuurstof nodig hebben, zoals bacteriën die we vandaag de dag vooral kennen uit extreme omgevingen.
Voor complex leven, zoals planten, dieren en mensen, betekent dat het einde. Niet door een plotselinge ramp, maar door een geleidelijk proces dat onomkeerbaar is.
Zuurstof is maar tijdelijk
Een van de meest opvallende conclusies uit de studie is dat de huidige zuurstofrijke fase van de aarde slechts een relatief klein deel vormt van haar totale levensduur. De onderzoekers schatten dat deze fase mogelijk maar 20 tot 30 procent van de geschiedenis van de planeet beslaat.
Dat inzicht heeft ook gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven. Veel wetenschappers speuren naar planeten met zuurstof in hun atmosfeer, omdat dat wordt gezien als een sterke aanwijzing voor leven. Maar als zuurstof slechts tijdelijk voorkomt, betekent dat dat een planeet zonder zuurstof niet per se levenloos hoeft te zijn – en andersom.
Geen reden tot paniek, wel tot verwondering
Hoewel een miljard jaar in menselijke termen onvoorstelbaar ver weg is, maakt het onderzoek duidelijk dat zelfs de meest fundamentele voorwaarden voor leven niet eeuwig zijn. De aarde is geen statisch systeem, maar een dynamische planeet die voortdurend verandert.
Voor ons dagelijks leven verandert er niets. De mensheid hoeft zich geen zorgen te maken over een naderend zuurstoftekort. Toch nodigt deze kennis uit tot bescheidenheid. Het onderstreept hoe bijzonder het huidige moment in de geschiedenis van de aarde is: een korte periode waarin complex leven kan bloeien.
Het onderzoek van Ozaki en Reinhard laat zien dat onze leefomgeving het resultaat is van een unieke samenloop van omstandigheden. Zuurstof, zonlicht, temperatuur en biologische processen zijn in balans – maar niet voor altijd.
En misschien is dat juist de grootste les: dat wat vanzelfsprekend voelt, in werkelijkheid een tijdelijk cadeau is van een planeet in voortdurende verandering.