Ruim tien jaar na dato is het beruchte Project X-feest in Haren weer volop onderwerp van gesprek. Niet omdat er opnieuw rellen zijn uitgebroken, maar vanwege een indringende documentaire die op 8 juli 2025 verschijnt op Netflix. De streamingdienst wijdt een aflevering van zijn Trainwreck-serie aan het ongekend uit de hand gelopen feestje dat het kleine dorp Haren in september 2012 landelijk op de kaart zette.

Van onschuldige uitnodiging naar nationale chaos

Wat begon als een simpel plan voor een verjaardagsfeest, groeide razendsnel uit tot een landelijk fenomeen. Een tienermeisje uit Haren plaatste op Facebook een uitnodiging voor haar zestiende verjaardag, maar vergat het evenement op privé te zetten. In een tijd waarin sociale media nog vrij nieuw waren en regels minder duidelijk, werd het bericht massaal gedeeld. De naam “Project X” werd eraan gekoppeld, verwijzend naar de Amerikaanse film waarin een huisfeest totaal uit de hand loopt. Dat bleek een fatale inspiratiebron.

Honderden jongeren trekken naar Haren

De uitnodiging bereikte binnen enkele dagen duizenden jongeren uit het hele land. Wat begon als een grap of een spontane actie, werd al snel serieus. Jongeren zagen het als hun kans om deel te nemen aan een feest dat geschiedenis zou schrijven. Op de bewuste avond trokken naar schatting zes- tot achtduizend jongeren naar het Groningse dorp. Er ontstonden rellen, vernielingen en confrontaties met de politie. De schade was aanzienlijk en het dorp zwaar getraumatiseerd.

The Real Project X: rauw, confronterend en compleet

De Netflix-documentaire, getiteld The Real Project X, brengt het hele verhaal opnieuw onder de aandacht. Aan de hand van uniek archiefmateriaal en nieuwe interviews met bewoners, hulpverleners, journalisten en betrokken jongeren, wordt de avond minutieus gereconstrueerd. Maar de makers gaan verder dan alleen de feiten: de documentaire legt ook bredere maatschappelijke kwesties bloot, zoals de kwetsbaarheid van online communicatie, de rol van de media en de trage reactie van bestuurders.

De invloed van sociale druk en media-aandacht

Wat de aflevering extra indringend maakt, is de analyse van groepsgedrag en sociale beïnvloeding. De makers tonen aan hoe een enkele digitale vonk een massale sociale ontploffing kan veroorzaken. Groepsdruk, nieuwsgierigheid en het verlangen naar ‘erbij zijn’ werkten als een aanjager. Toen media aandacht begonnen te besteden aan het op handen zijnde ‘feest’, groeide het alleen maar verder uit tot een hype die niet meer te stoppen was.

Bestuurlijk falen onder het vergrootglas

De documentaire neemt ook het optreden van de lokale overheid kritisch onder de loep. Haren werd volgens velen niet adequaat voorbereid op de massa jongeren die het dorp overspoelde. Er was te weinig communicatie, onvoldoende politiecapaciteit en geen duidelijk noodplan. Burgers voelden zich in de steek gelaten. De nasleep bracht dan ook een stevige discussie op gang over wie verantwoordelijk was voor het laten escaleren van de situatie.

Trauma en herinneringen in de dorpsgemeenschap

Voor veel inwoners van Haren zijn de beelden en herinneringen aan die avond nog altijd pijnlijk. In de documentaire vertellen zij over de angst, het onbegrip en de onmacht die zij voelden. Winkels werden geplunderd, ruiten sneuvelden en het vertrouwen in de overheid kreeg een flinke deuk. De uitzending laat zien hoe diep de impact van één enkele avond kan zijn op een gemeenschap.

Een waarschuwing voor de digitale generatie

Hoewel het incident zich inmiddels meer dan een decennium geleden afspeelde, voelt de boodschap van de documentaire actueler dan ooit. De aflevering dient als een waarschuwing voor de huidige digitale generatie: één onschuldig ogende actie online kan onvoorziene en verstrekkende gevolgen hebben. The Real Project X is daarmee niet alleen een terugblik op een gitzwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis, maar ook een spiegel voor de toekomst.