Kritiek op ‘Uit de Schulden’ met John Williams laait
op: “Waar ligt de grens?”
John Williams staat al jaren
bekend als de empathische presentator die zich inzet voor mensen in
moeilijke situaties. Met programma’s als Help, Mijn Man Is Klusser! en Een dubbeltje op zijn kant won hij harten
en prijzen. Maar nu is hij verwikkeld geraakt in een mediastorm die
vragen oproept over ethiek, privacy en de grens van televisie als
hulpplatform. Zijn nieuwste programma Uit de Schulden, dat sinds kort op RTL te zien
is, ligt hevig onder vuur na een uitzending waarin de kwetsbaarheid
van een deelnemer centraal stond – misschien wel té centraal.

Het concept van het
programma
Uit de Schulden volgt mensen die financieel in zwaar
weer zijn beland en hulp zoeken om weer grip op hun leven te
krijgen. Met John Williams als gastheer en een team van experts
wordt geprobeerd de financiële situatie van deelnemers in kaart te
brengen en oplossingen aan te dragen. De bedoeling: een baken van
hoop bieden voor kijkers én deelnemers. Maar in de aflevering
waarin de 36-jarige Kevin zijn verhaal vertelt, sloeg die intentie
volgens velen om in het tegenovergestelde: onbedoelde publieke
vernedering.
Kevin wil stoppen, maar de
camera blijft draaien
Kevin, die in de uitzending
expliciet niet in beeld wil vanwege zijn schaamte, doet toch zijn
verhaal. Al snel blijkt dat de jonge man niet alleen met financiële
zorgen worstelt, maar ook mentaal diep zit. Hij heeft openlijk
aangegeven dat hij in een depressie verkeert en aangeeft niet
langer mee te willen doen aan de opnames.

Wat volgt, is pijnlijk voor
veel kijkers. In plaats van de wens van Kevin te respecteren,
besluiten John Williams en het camerapersoneel alsnog bij hem thuis
aan te bellen. Terwijl de camera draait, laat Kevin duidelijk weten
dat hij er op dat moment niet klaar voor is: “We zouden het
dolgraag willen, maar we zijn nu nog niet in staat om het proces
aan te gaan. Het is tijd voor rust, want we zijn bang dat we
onszelf voorbijlopen.”
“RTL moet zich kapot
schamen”
De scène leidde tot
onmiddellijke verontwaardiging op sociale media. Maar de meest
felle kritiek kwam van tv-analist en voormalig zenderbaas Tina
Nijkamp. Op haar populaire Instagramkanaal haalt zij hard uit naar
RTL en John Williams. “Waarom zou John Williams de wijsheid in
pacht hebben om mensen op beeld te helpen? Is hij opgeleid
psycholoog? Wat zijn de waarborgen? Waarom is deze aflevering
überhaupt uitgezonden?”

Volgens Nijkamp gaat het hier
niet meer om hulp, maar om exploitatie van kwetsbaarheid. Ze
schrijft: “RTL moet zich kapot schamen. Dit is geen hulptelevisie,
dit is het overschrijden van een morele grens die je als
programmamaker niet zou mogen passeren.”
De stilte bij RTL
Wat het extra wrang maakt
voor veel kijkers, is dat RTL vooralsnog geen publiek commentaar
heeft geleverd op de ophef. Noch John Williams, noch Peter van der
Vorst – verantwoordelijk voor de programmatische keuzes bij de
zender – heeft een reactie gegeven. Dat steekt, zeker omdat het
programma wordt gepresenteerd als een warmhartig initiatief.

Veel mensen vragen zich af
waarom er geen onafhankelijke begeleiding zichtbaar is tijdens de
opnames. Is er psychologische hulp beschikbaar? Worden deelnemers
ook na afloop nog begeleid? Of houdt de zorg op zodra de aftiteling
in beeld komt?
Televisie versus
verantwoordelijkheid
Het incident met Kevin roept
bredere vragen op over reality-televisie waarin kwetsbare mensen
centraal staan. Wanneer wordt hulp zendtijd? En wanneer verandert
die zendtijd in uitbuiting?

Televisie is per definitie
een medium dat draait om zichtbaarheid, impact en emoties. Maar
wanneer mensen zélf aangeven die zichtbaarheid niet aan te kunnen,
zou dat volgens veel critici boven alle andere belangen moeten
staan.
Tina Nijkamp stelt: “Deze
jongen gaf letterlijk aan dat hij niet wilde, niet kón. Wat moet er
nog gebeuren voordat een redactie besluit de camera neer te
leggen?” Ze verwijst naar eerdere situaties in de televisiewereld
waarbij kwetsbare mensen centraal stonden en de gevolgen later
groot bleken, ook mentaal. “Je speelt niet met levens,” klinkt het
onder een van haar posts.

John Williams onder vuur
De kritiek richt zich niet
alleen op het programma, maar ook op John Williams zelf. De
presentator staat te boek als vriendelijk, meelevend en
professioneel, maar krijgt nu het verwijt dat hij te ver is gegaan.
“Hij verdient geld aan deze mensen,” stelt Nijkamp. “Hij produceert
het programma zelf mee. Dan is het niet alleen presenteren, dan ben
je ook verantwoordelijk.”
Voor veel kijkers wringt dat.
“We zagen John in de aflevering niet ingrijpen. Sterker nog: hij
stond voor de deur terwijl iemand in mentale nood duidelijk ‘nee’
zei. Dat doet pijn om te zien,” aldus een kijker op X (voorheen
Twitter).

Mediamensen roeren zich
Ook andere mediamakers en
journalisten hebben zich inmiddels uitgesproken. Sommigen
benadrukken dat televisie ook een maatschappelijke
verantwoordelijkheid heeft. Een deelnemer die op camera zijn
grenzen aangeeft, moet gehoord worden – zeker wanneer het om
mentale gezondheid gaat.
Psycholoog en media-adviseur
Michel Diercks noemt het in Trouw “een pijnlijk voorbeeld van hoe goede bedoelingen
kunnen ontsporen zonder professionele begeleiding.” Volgens hem
zouden programma’s als Uit de
Schulden alleen gemaakt mogen worden in nauwe samenwerking met
zorgprofessionals. “Wat als Kevin geen netwerk had om op terug te
vallen? Wat als dit uitloopt op iets ernstigers? Wie neemt dan
verantwoordelijkheid?”

Oproep tot reflectie en
herziening
De roep om verandering wordt
luider. Verschillende kijkers en mediaprofessionals pleiten ervoor
dat RTL in gesprek gaat met onafhankelijke instanties om de ethiek
van hun programma’s onder de loep te nemen. Daarnaast wordt er
gesuggereerd dat er een toezichthouder zou moeten komen voor dit
soort realityformats, waarin duidelijke grenzen en gedragsregels
worden vastgelegd.
Tina Nijkamp sluit zich
hierbij aan en roept RTL op om in elk geval de betreffende
aflevering offline te halen en zich publiekelijk te
verontschuldigen bij Kevin en zijn familie.

Een les voor de
toekomst?
Of het programma
Uit de Schulden nu wordt
stopgezet of niet, één ding is duidelijk: de discussie die deze
aflevering heeft losgemaakt, gaat veel verder dan één incident. Het
raakt aan de kern van wat televisie vermag – en waar de grenzen
liggen.
Voor John Williams betekent
dit wellicht een keerpunt. Niet omdat zijn intenties per se fout
waren, maar omdat zelfs goede bedoelingen kunnen uitmonden in
pijnlijke uitkomsten als er geen ruimte is voor reflectie en
correctie.
En voor RTL betekent dit:
luisteren. Naar de kritiek. Naar de kijker. En vooral naar mensen
zoals Kevin, die even geen camera nodig hebben, maar rust.
🗣 Wat vind jij? Moeten
programma’s als Uit de
Schulden aan strengere regels worden gebonden? Praat mee via
onze Facebookpagina en laat je mening achter – met respect voor
elkaar én voor de mensen om wie het gaat.
