Freek Rikkerink (32) van Suzan & Freek ongeneeslijk
z!ek: “Longk*nker op deze leeftijd is zeldzaam”
Begin dertig en al te horen
krijgen dat je ongeneeslijk z!ek bent. Het is de harde realiteit
voor Freek Rikkerink (32), de zanger van het populaire duo Suzan &
Freek. Het stel maakte het nieuws deze week bekend via Instagram,
waarmee ze niet alleen zichzelf, maar ook heel Nederland stil
kregen. Freek blijkt uitgezaaide longk*nker te hebben. Genezing is,
vanwege die uitzaaiingen, niet meer mogelijk.

Zeldzaam en onbegrijpelijk
Dat iemand van nog geen 35
jaar wordt getroffen door longk*nker, is uiterst zeldzaam. Volgens
longarts Robin Cornelissen van het Erasmus MC komt dat in minder
dan één procent van de gevallen voor. “Van de circa 14.000
Nederlanders die jaarlijks te horen krijgen dat ze longk*nker
hebben, is ongeveer 1 procent jonger dan 35 jaar,” zegt
Cornelissen. Zelf behandelde hij onlangs nog Eva Hermans-Kroot, die
vorig jaar op 25-jarige leeftijd overleed aan uitgezaaide
longk*nker. Hij weet dus als geen ander hoe onverwacht en
ingrijpend deze diagnose is voor jonge mensen.
Geen verband met roken
Bij jonge patiënten, legt
Cornelissen uit, speelt roken vaak geen rol. Dat geldt ook voor
Freek. “Voor longk*nker moet je echt lange tijd aan schadelijke
stoffen blootgesteld worden voordat je kans op k*nker groter wordt.
Bij jonge mensen zoals Freek, die niet roken, zijn er meestal
andere oorzaken,” aldus de arts. Freek staat juist bekend als
iemand die sportief en gezond leeft. Vorig jaar nog liep hij de
marathon van Berlijn in minder dan drie uur, een prestatie die
getuigt van een uitstekende conditie.

Toch kan zelfs zo’n gezonde
levensstijl geen volledige bescherming bieden. “Luchtvervuiling en
blootstelling aan andere k*nkerverwekkende stoffen kunnen
bijdragen. Maar voor een deel is het gewoon pech,” zegt
Cornelissen. “In ons lichaam delen cellen zich voortdurend. Soms
gaat er iets mis bij zo’n deling en ontstaat k*nker. Dat kan
iedereen overkomen.”
Waarom ontdek je longk*nker vaak te
laat?
Een van de meest
verraderlijke aspecten van longk*nker is dat het vaak pas laat
klachten geeft. Cornelissen legt uit: “Je long zelf heeft geen
gevoel. Je merkt het pas als er uitzaaiingen zijn of als de tumor
andere structuren in het lichaam gaat irriteren. Je kunt zelfs goed
functioneren met één long. De longen hebben zo’n enorme
overcapaciteit dat je daar zelf lange tijd niets van merkt.”
Dat verklaart ook waarom
Freek nog zo energiek op het podium stond in de Ziggo Dome, terwijl
het onheil zich achter de schermen al voltrok. “De eerste symptomen
van longk*nker komen vaak pas als het eigenlijk al te laat is,”
vervolgt Cornelissen. “Op dat moment zijn de kansen op genezing in
feite weg. Maar dat betekent niet dat er geen behandeling meer
is.”

Behandeling: levensrekkende opties
Hoewel genezing voor Freek
uitgesloten is, zijn er wel mogelijkheden om de z!ekte af te remmen
en de levensverwachting aanzienlijk te verlengen. Cornelissen: “We
onderzoeken tegenwoordig heel precies welke genetische afwijkingen
een tumor heeft. Op basis daarvan kunnen we doelgerichte
behandelingen geven. Dat zijn medicijnen, kleine moleculen, die als
het ware het ‘groeisignaal’ van de tumor blokkeren.”
Zo’n gerichte behandeling kan
de k*nker tijdelijk kleiner maken en de groei vertragen. “Daarmee
kunnen we vaak een goede kwaliteit van leven bereiken en de
levensverwachting verlengen met enkele jaren. Bij sommige patiënten
kan dat zelfs vijf jaar winst opleveren,” aldus Cornelissen.
Immuuntherapie: werkt vaak niet bij
niet-rokers
Een andere, veelbelovende
vorm van behandeling is immuuntherapie. Daarbij wordt het eigen
afweersysteem gestimuleerd om k*nkercellen te herkennen en te
vernietigen. Toch plaatst Cornelissen daar een kanttekening bij:
“We zien dat immuuntherapie vooral goed werkt bij mensen die
gerookt hebben. Hun tumoren hebben een ander genetisch profiel en
reageren beter op deze therapie.”

Bij niet-rokers, zoals Freek,
werkt immuuntherapie vaak minder goed. Toch is het voor sommige
patiënten een kansrijke optie. “We hebben mensen die nu al bijna
tien jaar na diagnose nog leven, dankzij immuuntherapie. Maar omdat
de therapie nog niet zo lang bestaat, weten we niet of we al echt
van genezing kunnen spreken,” zegt Cornelissen. “Toch geeft het
hoop en perspectief.”
Waarom wordt longk*nker niet standaard
gescreend?
Gezien de ernst en de vaak
late ontdekking van longk*nker, zou je denken dat er wel een
screeningsprogramma is in Nederland, zoals bij borstk*nker of
darmk*nker. Maar dat is er (nog) niet. Cornelissen legt uit: “Er
zijn wel studies geweest die laten zien dat vroegtijdig opsporen,
bijvoorbeeld met CT-scans, levens kan redden. In sommige andere
landen, zoals de VS, wordt dat ook al toegepast bij
risicogroepen.”
In Nederland ligt het
balletje bij de Gezondheidsraad. “Zij hebben gekeken naar de voor-
en nadelen. Ze zien nog wat haken en ogen, bijvoorbeeld de vraag
wie je dan precies screent, want het gaat wel om een groep mensen
die door de screening blootgesteld wordt aan straling,” zegt
Cornelissen. “Daarom duurt het nog wel even voordat er een echt
landelijk bevolkingsonderzoek komt.”

Bovendien, benadrukt hij:
“Die screening zou zich richten op ouderen of op mensen met een
hoog risico, bijvoorbeeld door roken. Jongeren zoals Freek vallen
daar dan buiten. Helaas is dat precies het wrange: iemand als Freek
zou niet in zo’n programma terechtkomen, terwijl hij toch getroffen
wordt.”
Een intens en onverwacht verhaal
Voor Freek, Suzan en hun
omgeving is het nieuws een mokerslag. De zanger was nog volop bezig
met een reeks uitverkochte concerten en het duo stond aan de
vooravond van een nieuw avontuur als coaches in The Voice of Holland. Die plannen zijn
per direct stopgezet. Suzan en Freek hebben laten weten zich nu
volledig te richten op elkaar en het kindje dat zij eind dit jaar
hopen te verwelkomen.

Op sociale media stromen de
steunbetuigingen binnen. Mensen uit alle hoeken van het land
reageren geschokt, maar ook vol liefde en medeleven. “Wat een
oneerlijk nieuws,” schrijft iemand. “Sterkte en liefde voor Freek
en Suzan.” Tegelijkertijd is er woede over mensen die juist nu
negatieve of ongepaste reacties plaatsen. “Waarom kunnen mensen
niet gewoon luisteren en respectvol zijn?” vraagt een fan zich
af.
Een boodschap van hoop in moeilijke
tijden
Hoewel de diagnose keihard
is, klinkt er ook iets van hoop door in de woorden van artsen zoals
Cornelissen. “Ja, het is een diagnose die je niet meer kunt
terugdraaien. Maar het is niet zo dat er helemaal niets meer kan,”
zegt hij. “We kunnen met gerichte behandelingen en goede zorg toch
nog iets betekenen. En soms ook nog heel wat tijd en kwaliteit van
leven geven.”

Voor Freek en Suzan is dat
misschien een klein lichtpuntje in een tijd die verder vooral
donker is. Ze hebben zelf laten weten: “We gaan nog zo lang
mogelijk genieten van de tijd die ons samen gegund is, ook al weten
we niet hoe lang dat zal zijn.” Het is een boodschap van moed en
liefde, precies zoals Freek en Suzan die ook in hun muziek altijd
hebben laten horen.
