Algemeen
Nieuwe inzichten over bescherming na vaccinatie: wat onderzoek naar AstraZeneca onthult over de neusimmuniteit
Voor veel mensen betekende vaccinatie tegen het coronavirus een belangrijke stap richting bescherming en gemoedsrust. Toch komen er voortdurend nieuwe wetenschappelijke inzichten bij die ons helpen om die bescherming beter te begrijpen en eventueel bij te stellen. Een recente studie van het Universitair Ziekenhuis Gent richt zich specifiek op de rol van neusimmuniteit, en daaruit blijkt een opmerkelijk verschil tussen vaccins.
In het bijzonder komt het AstraZeneca-vaccin minder krachtig naar voren dan bijvoorbeeld het Pfizer-vaccin als het gaat om de opbouw van antistoffen in het neusslijmvlies. Dat roept vragen op, zeker nu het virus in de samenleving blijft circuleren en nieuwe varianten de kop opsteken.
Waarom juist de neus zo belangrijk is
Het coronavirus verspreidt zich hoofdzakelijk via de luchtwegen. De neus is daarbij het eerste contactpunt, de frontlinie van ons immuunsysteem. Als het virus daar wordt herkend en geneutraliseerd door antistoffen, kan verdere besmetting en verspreiding vaak worden voorkomen.
Het UZ Gent onderzocht specifiek de aanwezigheid van neutraliserende antistoffen in de neus na vaccinatie. Dit type afweerstoffen speelt een cruciale rol bij het blokkeren van de eerste stap in het infectieproces: de hechting van het virus aan de cellen in het neusslijmvlies.
Volgens prof. dr. Philippe Gevaert, specialist neus-keel-oorheelkunde, kan bescherming in de neus cruciaal zijn in de strijd tegen luchtweginfecties. “Als de immuniteit lokaal sterk is, vormt dat een belangrijke barrière,” zegt hij. “Het is de eerste verdedigingslinie tegen infectie en transmissie.”
Het onderzoek: Pfizer versus AstraZeneca
In de studie werden gevaccineerde proefpersonen vergeleken op basis van hun opgebouwde antistoffen in het neusslijmvlies. De resultaten toonden een duidelijk verschil aan tussen mensen die het Pfizer-vaccin kregen en zij die gevaccineerd werden met AstraZeneca.
Bij proefpersonen die het Pfizer-vaccin ontvingen, had 96 procent meetbare antistoffen in de neus. Bij de AstraZeneca-groep lag dat percentage veel lager, namelijk op 59 procent.
Maar het ging niet alleen om de hoeveelheid antistoffen. Ook de kwaliteit van deze afweerstoffen bleek verschillend. “De antistoffen opgewekt door het Pfizer-vaccin vertoonden een sterkere neutraliserende werking op het spike-eiwit van het virus,” aldus de onderzoekers. Dat spike-eiwit is cruciaal voor het binnendringen van het virus in de menselijke cel.
Eerdere besmetting biedt geen extra voordeel in de neus
Opmerkelijk is dat het doormaken van een eerdere coronabesmetting geen merkbare extra bescherming bood in de neus. Zelfs personen die eerst besmet raakten en daarna een vaccin kregen, toonden geen verhoogde neusimmuniteit ten opzichte van gevaccineerden zonder infectiegeschiedenis.
Dat onderstreept volgens de onderzoekers dat vooral het type vaccin bepalend is voor de opbouw van lokale immuniteit in de slijmvliezen. En die lokale immuniteit is volgens steeds meer wetenschappers belangrijker dan tot nu toe werd gedacht.
Waarom dit inzicht ertoe doet
In de beginfase van de pandemie lag de focus vooral op het voorkomen van ernstige ziekte en ziekenhuisopnames, en daarin hebben vrijwel alle goedgekeurde vaccins hun waarde bewezen. Maar met de komst van nieuwe virusvarianten – die zich vaak sneller verspreiden – komt de nadruk steeds meer te liggen op het voorkómen van infectie en transmissie. En daar speelt de neus een sleutelrol in.
Als antistoffen al in het neusslijmvlies aanwezig zijn, wordt de kans dat het virus zich verspreidt naar de rest van het lichaam kleiner. Tegelijkertijd wordt ook de overdracht naar anderen bemoeilijkt. Dat maakt neusimmuniteit niet alleen persoonlijk relevant, maar ook op maatschappelijk niveau.
UZ Gent pleit voor vervolgonderzoek
De wetenschappers achter de studie benadrukken dat deze resultaten een eerste stap zijn. Ze pleiten voor verder onderzoek naar de verschillen in lokale immuniteitsopbouw tussen vaccins. Daarbij zou ook moeten worden gekeken naar nieuwe vormen van vaccinatie, zoals neussprays of mucosale vaccins, die rechtstreeks inspelen op de eerste verdedigingslinie van het lichaam.
“Dit is geen reden tot paniek,” zegt prof. Gevaert, “maar wel een moment van heroverweging. We moeten blijven leren van wat het immuunsysteem ons laat zien.”
Wat betekent dit voor mensen met AstraZeneca?
Voor mensen die zijn gevaccineerd met AstraZeneca betekent deze studie niet dat hun vaccin waardeloos is. Integendeel: het AstraZeneca-vaccin biedt nog steeds een goede bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname – wat altijd de prioriteit is geweest in de volksgezondheid.
Wel kan het zijn dat de bescherming tegen milde infecties of transmissie iets minder krachtig is, vooral in de neus. In dat licht kan het voor sommige mensen zinvol zijn om, in overleg met een arts, te kiezen voor een booster met een ander type vaccin dat mogelijk een breder immunologisch profiel biedt.
Moeten mensen zich zorgen maken?
Zorg is niet per se nodig, maar bewustzijn wél. De wetenschappelijke inzichten veranderen voortdurend, en het is belangrijk dat burgers goed geïnformeerd blijven. Vaccinatie is geen absolute garantie, maar een middel om risico’s sterk te verlagen.
De keuze voor een bepaald vaccin was voor velen destijds niet persoonlijk, maar afhankelijk van beschikbaarheid. Dat maakt het des te belangrijker dat nieuw onderzoek leidt tot eerlijke, transparante communicatie én flexibele strategieën.
Toekomstige varianten vragen om extra aandacht
De onderzoekers wijzen erop dat toekomstige virusvarianten mogelijk andere eigenschappen hebben die het immuunsysteem op nieuwe manieren uitdagen. Daarbij zou lokale bescherming – zoals antistoffen in de neus – een nog belangrijkere rol kunnen spelen.
Daarom wordt er internationaal al geëxperimenteerd met inhalatievaccins, neusdruppels en andere vormen van toediening die gericht zijn op het slijmvlies. Deze innovaties zouden in de toekomst een aanvulling kunnen zijn op de bestaande vaccinstrategie.
Eén vaccin, meerdere effecten
Het onderzoek onderstreept ook hoe verschillend vaccins kunnen werken, zelfs als ze allemaal als ‘veilig en effectief’ zijn goedgekeurd. Pfizer en AstraZeneca zijn beide waardevolle middelen in de strijd tegen COVID-19, maar richten zich mogelijk op verschillende aspecten van het immuunsysteem.
Waar het AstraZeneca-vaccin vooral een sterke respons in het bloed opwekt, lijkt Pfizer ook krachtiger te zijn in het activeren van de lokale slijmvliesimmuniteit. Die kennis kan van belang zijn voor toekomstige keuzes bij boosters of nieuwe vaccinatiestrategieën.
Conclusie: wetenschap blijft evolueren – en dat is goed
De studie van het Universitair Ziekenhuis Gent biedt belangrijke inzichten die helpen bij het verfijnen van onze aanpak tegen het coronavirus. Het roept op tot verdere studie, nuance in communicatie en – waar nodig – bijstelling van strategieën.
Voor mensen die met AstraZeneca zijn gevaccineerd, is er geen reden tot paniek. Het vaccin blijft waardevol. Wel kunnen deze inzichten aanleiding zijn om met de huisarts of GGD te spreken over vervolgstappen, zoals boosters of aanvullende bescherming.
De kernboodschap: niet elk vaccin werkt op dezelfde manier, en daar moeten we ons bewust van blijven. Wetenschap is geen statisch geheel, maar een voortdurend proces van bijstellen, verbeteren en vooruitkijken. En dat is precies wat nodig is om met vertrouwen naar de toekomst te kijken.
Blijf op de hoogte van het laatste gezondheidsnieuws en nieuwe inzichten over vaccins, bescherming en publieke gezondheid – schrijf je in voor onze nieuwsbrief of volg ons op social media.
Laatste aflevering Uit de Schulden stuit op kritiek: ‘Is dit nu de boodschap die je wilt uitdragen?’
De slotaflevering van het RTL-programma Uit de Schulden heeft voor gemengde reacties gezorgd. Waar sommige kijkers geraakt werden door de persoonlijke verhalen en afsluitende gesprekken van de deelnemers, klonk er op sociale media ook stevige kritiek – met name op het verhaal van deelneemster Wilma. Haar keuze om zich op een carrière als vlogger te storten, roept vragen op bij kijkers én mediakenners.
Afsluiten in stijl
In de laatste aflevering van het seizoen worden vijf huishoudens gevolgd die wekenlang hulp hebben gekregen bij het aanpakken van hun financiële situatie. De serie wordt afgesloten met een positieve noot: alle deelnemers krijgen een make-over en een professionele fotoshoot, om hen een nieuwe start te geven – uiterlijk én innerlijk.
Het is een moment van terugblikken, maar ook van vooruitkijken. Voor veel deelnemers was het traject intens en emotioneel, met soms schrijnende schulden en uitzichtloze situaties. Dat er nu iets van licht aan het einde van de tunnel is, geeft hoop. Maar niet alles werd met gejuich ontvangen.
Wilma in de spotlights
De meeste aandacht gaat deze aflevering naar Wilma, een vrouw die openhartig vertelt over haar deelname aan het programma én over haar toekomstplannen. Ze zit momenteel in de wettelijke schuldsanering (Wsnp), en heeft – naar eigen zeggen – haar leven weer enigszins op de rit. Over anderhalf jaar zou ze schuldenvrij moeten zijn.
Tijdens de aflevering vertelt Wilma dat ze zich volledig richt op ‘vloggen’. Het programma haakt hierop in en nodigt een professionele influencer uit om haar advies en tips te geven over hoe ze haar online aanwezigheid kan verbeteren. Ze krijgt onder meer uitleg over cameragebruik, contentplanning en volgersgroei.
Hoewel het segment bedoeld lijkt als positieve stimulans voor persoonlijke groei, leidt het bij veel kijkers tot verbazing en zelfs frustratie.
“Is schuldsanering nu een feestje?”
Op sociale media wordt de keuze om Wilma’s vlogs centraal te stellen stevig bekritiseerd. Veel kijkers uiten hun onbegrip over het feit dat er geen concretere stap richting duurzaam werk wordt gezet.
Een veelgelezen reactie op X (voorheen Twitter):
“Wat een gemiste kans dat ze deze mensen niet aan een échte baan helpen. Dit voelt als een sprookje verkopen, in plaats van realistische hulp.”
Een ander merkt op:
“Ik irriteer me mateloos aan hoe de schuldsanering wordt neergezet als een soort beloning. Alsof dit het einddoel is, in plaats van een moeilijke weg met verantwoordelijkheid en doorzettingsvermogen.”
Ook het idee dat Wilma op termijn van vloggen zou kunnen leven, wordt door sommigen met scepsis bekeken. Er wordt gewezen op het feit dat een succesvolle online carrière uitzonderlijk is, en slechts voor weinigen weggelegd.
Ik irriteer me mateloos aan het feit dat in #uitdeschulden De WSNP (Wettelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen) als een soort feestje gebracht wordt. Zo van huppa daar kom je zo even in joh
— Veerle (@Veertje87) June 24, 2025
Wat een gemiste kans dat ze deze mensen niet aan/naar een duurzame echte baan helpen. #UitDeSchulden pic.twitter.com/ORFoFNQJ70
— Ragna Post (@Ragnapost) June 24, 2025
Persoonlijke verhalen versus publieke opinie
Toch valt er ook begrip te bespeuren. Verschillende kijkers geven aan dat Wilma oprecht overkomt, en dat haar enthousiasme wellicht voortkomt uit hernieuwde hoop na jaren van financiële zorgen. Een kleine groep fans noemt haar plannen “moedig” en “creatief”.
Een reactie op Instagram:
“We kunnen ook gewoon blij zijn dat ze iets gevonden heeft waar ze blij van wordt. Laat haar tenminste proberen haar weg te vinden in plaats van haar meteen af te branden.”
Maar die stemmen vormen een minderheid. De algemene teneur is kritisch, vooral over de boodschap die de aflevering – volgens kijkers – onbedoeld uitstraalt. In plaats van een voorbeeld te stellen van structureel herstel en herintreding op de arbeidsmarkt, lijkt de aflevering het beeld te schetsen dat online zichtbaarheid voldoende is om een nieuw leven op te bouwen.
Juichen omdat iemand in de schuldsanering gaat. Ergens gaat er toch iets mis. En blijft krom dat na 1.5 jaar alle schulden weg zijn. Ik heb gewoon alles zelf afbetaald. Ik lijk wel gek #uitdeschulden
— Linda van der Ende (@lin1975) June 24, 2025
Tina Nijkamp: “RTL moet zich schamen”
De kritiek bleef niet beperkt tot het publiek. Ook oud-zenderbaas en televisiekenner Tina Nijkamp uitte haar zorgen in duidelijke bewoordingen. Op haar socialmediakanaal schreef zij:
“Waarom zou John Williams de wijsheid in pacht hebben om mensen met zware financiële en psychische problemen op camera te begeleiden?”
“Is hij afgestudeerd psycholoog? Heeft hij schulddienstverlening gestudeerd? Waarom RTL dit programma heeft uitgezonden is mij een raadsel.”
