Algemeen
Vreselijk nieuws bij afscheid Jonnie Boer
Afscheid van topchef Jonnie Boer in De Librije: een eerbetoon vol klasse, emotie en symboliek
In het hart van Zwolle werd donderdag op indrukwekkende wijze afscheid genomen van Jonnie Boer, de vermaarde chef-kok die zijn leven wijdde aan smaak, gastvrijheid en innovatie in de keuken. In zijn eigen restaurant, het wereldberoemde De Librije, kwamen familie, vrienden, collega’s en prominenten bijeen om hem de laatste eer te bewijzen.
Boer 0verleed vorige week woensdag onverwacht op Bonaire, op 60-jarige leeftijd, aan de gevolgen van een longembolie. Zijn 0verlijden bracht een schok teweeg in de culinaire wereld, maar ook ver daarbuiten. Wat donderdag volgde was een afscheid dat perfect aansloot bij wie hij was: warm, kleurrijk, eigenzinnig en tot in detail verzorgd.
De Librije als decor voor een uniek afscheid
Niet eerder werd in Nederland een chef-kok op deze manier herdacht: in zijn eigen restaurant, waar hij zijn levenswerk had opgebouwd samen met zijn vrouw Thérèse Boer. De deuren van De Librije gingen donderdagochtend open voor een select gezelschap dat Jonnie van dichtbij had gekend – in de keuken, aan tafel, of als vriend.
Bij aankomst werden gasten verwelkomd door personeel van De Librije en chef-kok Nelson Tanate, die ooit als stagiair begon onder Jonnie, en inmiddels mede-eigenaar is van het enige Nederlandse restaurant met drie Michelinsterren. Samen met de kinderen van Jonnie en Thérèse – Jimmie en Isabelle – leidt hij het bedrijf voort.
Voor de gelegenheid was de binnenstad van Zwolle deels afgesloten. Straten rond de Assiestraat en Diezerpoortenplas gingen dicht voor verkeer, de parkeergarage op het Noordereiland werd deels gereserveerd voor genodigden. Beveiligers en verkeersregelaars zorgden voor een respectvolle en rustige ontvangst.
Een kist die sprak: graffitikunst, symboliek en persoonlijkheid
Centraal in De Librije stond de opbaarkist van Jonnie Boer – niet traditioneel zwart of donkerbruin, maar kleurrijk beschilderd in graffitistijl. Een visueel eerbetoon aan zijn creativiteit, zijn lef, en zijn vermogen om altijd buiten de lijntjes te denken. De kist was een statement, net als de man die erin lag.
Aan de zijkant stond een ingelijste zwart-witfoto van Johan Cruijff, voorzien van handtekeningen. Cruijff was een grote inspiratiebron voor Jonnie, zowel in denken als in doen. Daarnaast lagen er persoonlijke voorwerpen rondom de kist: bokshandschoenen, een vishengel met molen, en flessen wijn – subtiele verwijzingen naar zijn passies buiten de keuken.
Op de kist lag ook een bloemenkrans van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, een teken van nationale waardering voor de chef die de Nederlandse gastronomie wereldwijd op de kaart zette.
Afscheid met een glas in de hand
Gasten kregen bij aankomst de mogelijkheid om op hun eigen manier afscheid te nemen. Sommigen hieven een glas witte wijn bij het portret van Jonnie aan de ingang van het restaurant, anderen verkozen een stil moment met een glas water. Er werd niet formeel gesproken, maar de stilte sprak boekdelen.
De sfeer was ingetogen, met ruimte voor herinneringen en onderlinge gesprekken. Mensen die met Jonnie hadden gewerkt, met hem hadden gegeten of samen avonturen beleefden, vonden elkaar in verhalen en gedeeld verdriet. De liefde voor Jonnie en zijn werk was tastbaar.
Bekende gezichten uit de culinaire wereld en daarbuiten
Onder de aanwezigen waren grote namen uit de gastronomie, zoals Herman den Blijker, maar ook andere bekende Nederlanders die op een of andere manier met Jonnie verbonden waren. Namen als Jaap Stam, Humberto Tan, Jan Slagter, Jack van Gelder en Martijn Krabbé – die ernstig ziek is – lieten zich zien en toonden hun respect.
Ook burgemeester Peter Snijders van Zwolle was een van de eerste gasten die arriveerde. Hij noemde Jonnie “een ambassadeur voor Zwolle, een pionier, en bovenal een goed mens”.
Vanuit de Zwolse gemeenschap waren veel ondernemers en bekenden aanwezig, een teken dat Jonnie niet alleen nationaal, maar ook lokaal diep geworteld was.
Een brief uit stilte: het gezin spreekt via beeld
In eerste instantie waren Thérèse, Jimmie en Isabelle niet zichtbaar bij de ceremonie. Op een groot portret van Jonnie stond te lezen:
“Wat ontzettend fijn dat jullie hier zijn om afscheid te nemen van Jonnie. Wij blijven vandaag achter de schermen, maar krijgen alles op afstand mee.”
Deze beslissing werd gerespecteerd. Rouw kent geen vaste vorm, en dit gebaar paste bij de ingetogen kracht van het gezin. Later op de dag verscheen het drietal alsnog bij De Librije – stil, krachtig, en zichtbaar geraakt door de liefdevolle sfeer.
De kist werd in de loop van de ochtend uit De Librije gedragen, waarna de uitvaart in besloten kring plaatsvond.
De kracht van een chef die méér was dan zijn werk
Hoewel Jonnie Boer vooral bekend was als chef en restaurateur, werd tijdens het afscheid duidelijk dat zijn betekenis veel verder reikte. Hij was een mentor voor jonge chefs, een vriend voor vele collega’s, een ondernemer met visie en een vaderfiguur in zijn vakgebied.
Zijn creatieve geest, zijn nuchtere houding en zijn oprechte betrokkenheid bij mensen maakten hem geliefd in alle lagen van de samenleving. Hij bouwde aan meer dan een restaurant – hij bouwde aan een gemeenschap, waarin smaak, aandacht en kwaliteit centraal stonden.
Een afscheid dat recht doet aan een rijk leven
Het afscheid van Jonnie Boer was precies wat het moest zijn: persoonlijk, eigenzinnig en vol respect. Geen overdaad, maar wel doordachte symboliek. Geen show, maar wel zichtbaar vakmanschap – zelfs in het rouwproces.
Dat hij werd herdacht in zijn eigen keuken, omringd door mensen die hem écht kenden, maakt het moment uniek. Dit was geen publieke show, maar een liefdevol ritueel in de geest van Jonnie zelf: warm, creatief, met oog voor detail én voor de mensen om hem heen.
Een nalatenschap die blijft leven
Hoewel Jonnie Boer fysiek niet meer onder ons is, leeft zijn gedachtegoed voort. In De Librije, die onder leiding van zijn kinderen en Nelson Tanate verdergaat. In de chefs die hij inspireerde. In de boeken, gerechten en momenten die mensen met hem deelden.
Zijn d00d voelt als een gemis, maar zijn leven als een cadeau – aan Zwolle, aan de gastronomie, aan Nederland. Zoals één van de gasten het verwoordde bij het verlaten van De Librije:
“Jonnie kookte niet alleen met ingrediënten, hij kookte met hart. En dat proef je nog steeds.”
Algemeen
Studies tonen aan dat mensen met deze bloedgroep een grotere kans hebben om 100 jaar te worden
Hoe bloedwaarden voorspellen wie 100 jaar kan worden: nieuw onderzoek onthult 10 opvallende biomarkers
Dat sommige mensen zonder veel moeite de leeftijd van 100 jaar bereiken terwijl anderen eerder wegvallen, blijft een van de grootste mysteries in de medische wetenschap. Toch komen onderzoekers langzaam dichterbij een antwoord. Een grootschalig Zweeds onderzoek heeft nu tien specifieke bloedmarkers ontdekt die opmerkelijk nauwkeurig voorspellen welke mensen de grootste kans hebben om extreem oud te worden. Het gaat niet om exotische tests of genetische analyses, maar om simpele bloedwaarden die veel mensen al vanaf hun middelbare leeftijd laten controleren.
De groei van een bijzondere leeftijdsgroep
Honderdjarigen werden vroeger gezien als levende wonderen: uitzonderingen die je maar zelden tegenkwam. Maar dat beeld verandert razendsnel. Sinds de jaren ’70 is het aantal honderdjarigen wereldwijd meer dan verdubbeld. Betere gezondheidszorg, veiliger werk, medicijnen én algemeen bewustzijn over voeding en beweging spelen daarbij een rol. Maar zelfs met al deze factoren blijft één vraag hangen: wat onderscheidt de mensen die het écht tot 100 schoppen?
Een team wetenschappers uit Zweden besloot precies dat uit te zoeken – niet door te kijken naar hun levensstijl, maar door letterlijk hun bloedwaarden te volgen over meerdere decennia.
Het grootste onderzoek naar lange levensduur tot nu toe
De studie betrof maar liefst 44.637 inwoners van Stockholm, allemaal geboren tussen 1893 en 1920. Tussen 1985 en 1996 onderging deze hele groep routinematige bloedtesten. Vervolgens werden ze tot 35 jaar lang gevolgd via nationale gezondheidsregisters. Het ging om mensen die op het moment van bloedafname tussen de 64 en 99 jaar oud waren.
Uiteindelijk bereikten 1.224 van hen de leeftijd van 100 jaar – opvallend genoeg was ruim 84 procent daarvan vrouw, helemaal in lijn met de bekende statistiek dat vrouwen gemiddeld langer leven dan mannen.
De grote vraag was:
zaten er in de bloedwaarden
van deze mensen aanwijzingen die al decennia eerder konden
voorspellen wie de magische grens van 100 zou
halen?
Het antwoord: ja, en
verrassend duidelijk ook.
De 10 bloedmarkers die de grootste rol spelen
De onderzoekers analyseerden twaalf standaard bloedwaarden, waarvan tien uiteindelijk sterke voorspellers bleken voor levensduur. Het ging onder andere om:
-
Glucose (suikerspiegel)
-
Creatinine (nierfunctie)
-
Urinezuur
-
Leverwaarden zoals GGT, ALP, ASAT en LDH
-
Cholesterol
-
Albumine (voedingsstatus)
-
IJzer en TIBC (ijzerbindende capaciteit)
Wat bleek?
Extreme waarden – zowel te hoog als te laag – verminderden de kans om 100 te worden. Maar meer specifiek viel iets opmerkelijks op: bijna alle 100-plussers hadden al rond hun 60e of 70e levensjaar tamelijk stabiele en gemiddelde waarden. Geen uitschieters, geen zorgwekkende verhogingen, maar rustige, consistente bloedwaardes.
Lage glucose, creatinine en urinezuur
Onderzoeker Karin Modig verwoordde het als volgt:
“Honderdjarigen hadden al vanaf hun zestigste beduidend lagere glucose-, creatinine- en urinezuurwaarden dan leeftijdsgenoten die vroeger 0verleden.”
Zo bleek bijvoorbeeld dat bijna geen enkele honderdjarige rond zijn/haar 60e een glucosewaarde boven de 6,5 mmol/l had gehad. Ook creatininewaarden boven de 125 kwamen onder de honderdjarigen nauwelijks voor.
Ook lever- en ontstekingswaarden voorspelden veel
Lagere waarden van ASAT, LDH, ALP, GGT en TIBC bleken eveneens samen te hangen met een langere levensduur. Dat duidt op:
-
een minder zwaarbelaste lever
-
lagere ontstekingsactiviteit
-
een metabolisme dat minder stress ervaart
Een verrassende wending: cholesterol
Misschien wel de meest opvallende uitkomst van het onderzoek is dat een hoger totaal cholesterolgehalte geassocieerd bleek met een grotere kans om 100 jaar oud te worden.
Dat statement botst frontaal met moderne richtlijnen, waarin juist vaak wordt gestreefd naar lage cholesterolwaarden. Maar deze bevinding sluit wél aan bij eerdere studies die aantonen dat bij zeer oude mensen een te laag cholesterol juist risicovol kan zijn, bijvoorbeeld doordat het kan wijzen op ondervoeding of chronische z!ekte.
Het sleutelwoord is dus opnieuw: balans, en vooral géén extreme waarden.
IJzer werkt hetzelfde: te laag is probleem, niet te hoog
Ook ijzerwaarden lieten een duidelijke trend zien: mensen met te lage ijzerwaarden bleken een veel kleinere kans te hebben om 100 te worden. Een te hoog ijzergehalte kan óók risico’s opleveren, maar extreem lage waarden bleken in deze studie een belangrijke voorspeller van sterfte op latere leeftijd.
Gaat dit over genen of levensstijl?
De grote vraag is natuurlijk wat deze biomarkers zeggen over oorzaken. Want bloedwaarden op zichzelf vertellen nog niet waarom ze goed of slecht zijn.
Volgens Modig:
“We kunnen niet exact zeggen welke levensstijl of genetische factoren zorgen voor deze bloedwaardes, maar voeding, alcoholgebruik en algemene metabole gezondheid spelen waarschijnlijk een grote rol.”
Ook onderstreept ze dat geluk – toevallige afwezigheid van ernstige z!ektes – altijd een factor blijft in extreme ouderdom.
Maar één ding is zeker: de verschillen zagen de onderzoekers al tientallen jaren vóór 0verlijden. Dat wijst erop dat zowel leefstijl als erfelijke aanleg een langdurige invloed heeft.
Wat kunt u zelf met deze informatie?
De studie is géén handleiding om meteen allerlei bloedwaarden te proberen te verlagen of verhogen. De belangrijkste lessen zijn veel subtieler – en vooral veel realistischer.
Hier zijn de rode lijnen:
1. Het gaat om stabiele, gemiddelde waarden
De honderdjarigen bleken geen “perfecte” bloedwaarden te hebben, maar vooral:
-
niet te hoog
-
niet te laag
-
nauwelijks schommelingen
Een rustige metabole gezondheid blijkt goud waard.
2. Een gezonde bloedsuikerspiegel is cruciaal
Hier is geen discussie over: lagere, stabiele glucosewaarden geven een grotere kans op een lang leven.
3. Let op nierfunctie en ontstekingswaarden
Creatinine en urinezuur lijken veel te zeggen over de algemene gezondheid op de lange termijn. Lage, stabiele waarden waren een duidelijke voorspeller.
4. Extreme diëten die cholesterol té laag maken zijn mogelijk niet gunstig
Cholesterol blijft complex, maar té laag is zeker niet altijd beter.
5. Houd uw lever gezond
Lage ALP, GGT en ASAT stonden vrijwel altijd gelijk aan een langere levensduur.
6. IJzer moet in balans zijn
Vooral een tekort op oudere leeftijd bleek nadelig.
Simpel gezegd: je hoeft niet perfect te zijn, maar je moet in balans blijven
Gezond eten, voldoende bewegen, goede slaap, matigheid met alcohol en regelmatige check-ups bij de huisarts liggen dus volkomen in lijn met de bloedwaardes van de honderdjarigen. Ze leefden niet extreem streng, maar wel consequent gezond.
Daarbij geldt: hoe eerder in het leven de bloedwaarden binnen een gezond bereik vallen, hoe gunstiger de voorspelling.
Denkt u na over uw eigen gezondheid?
Deze studie laat zien dat de basis van een lang leven, deels al vanaf middelbare leeftijd zichtbaar wordt. Niet als garantie, maar als richtingaanwijzer. Routinecontroles kunnen helpen trends in bloedwaarden vroeg op te merken, zodat u tijdig bij kunt sturen.
Of het nu gaat om bewegen, gezonde voeding, minder stress of simpelweg beter slapen: elke kleine verbetering telt mee voor de lange termijn.