Algemeen
Precies 23 jaar na aanslag op Pim Fortuyn wordt koelbloedige dader joggend in park gespot!
De aanslag op Pim Fortuyn: een politieke schokgolf die Nederland blijvend veranderde
Op 6 mei 2002 werd Nederland opgeschrikt door een gebeurtenis die diepe sporen naliet in de politieke en maatschappelijke geschiedenis van het land. Pim Fortuyn, de omstreden maar charismatische politicus die met zijn eigen lijst storm liep in de peilingen, werd op het Media Park in Hilversum verm00rd. Negen dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen werd hij op brute wijze neergesch0ten op een parkeerterrein bij het Audiocentrum, direct na een radio-interview.
De dader: Volkert van der Graaf, een milieuactivist met een achtergrond in het links-extremistische activisme. Hij werd vrijwel onmiddellijk na de m00rd gearr*steerd. Zijn daad was bedoeld, zo verklaarde hij later, om te voorkomen dat Fortuyn naar zijn inzicht kwetsbare groepen in de samenleving zou “demoniseren”. De m00rd werd daarmee niet alleen een persoonlijke tragedie, maar ook een aantasting van het democratische proces. Het land r0uwde — en discussieerde.
Een golf van nationale en internationale verontwaardiging
De m00rd op Fortuyn veroorzaakte direct een golf van verbijstering, verdriet en woede. Nooit eerder in de recente Nederlandse geschiedenis was een politicus op deze manier het zwijgen opgelegd. De gebeurtenis haalde wereldwijd het nieuws en werd vergeleken met politieke m00rden zoals die op John F. Kennedy. Binnen Nederland barstte een felle discussie los over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting, de rol van activisme, en de veiligheid van politici.
Er ontstonden ook snel complottheorieën. Was Van der Graaf wel alleen? Had de staat gefaald in haar taak om Fortuyn te beschermen? Er verschenen tal van boeken en documentaires die deze vragen onderzochten. Hoewel de officiële lezing nooit is weerlegd, is het wantrouwen bij een deel van de bevolking tot op de dag van vandaag voelbaar.
Fortuyns politieke erfenis en verkiezingssucces
Ondanks zijn overlijden bleef Fortuyn op de kieslijst staan voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei 2002. Het resultaat was historisch: zijn partij, de Lijst Pim Fortuyn (LPF), behaalde met 1.358.942 stemmen maar liefst 26 zetels. Nog nooit had een nieuwe partij bij haar debuut zo’n groot aandeel in de Kamer veroverd.
Toch bleek het succes kortstondig. De LPF had moeite zich te organiseren zonder haar leider, en interne conflicten domineerden het nieuws. Bij de verkiezingen van 2006 keerde de partij niet meer terug in de Tweede Kamer. Toch wordt Fortuyns naam nog vaak genoemd in het politieke debat. Veel thema’s die hij aansneed — zoals immigratie, integratie en bestuurlijke openheid — zijn vandaag de dag nog steeds actueel.
De rechtszaak tegen Volkert van der Graaf
Op 15 april 2003 werd Volkert van der Graaf veroordeeld tot 18 jaar gev*ngenisstraf. De rechtbank oordeelde dat de m00rd weliswaar schokkend was en op br*te wijze werd gepleegd, maar vond de inbreuk op het democratisch proces “niet ernstig genoeg” om een levenslange c*lstraf te rechtvaardigen. De kans op herhaling werd volgens een psychiatrisch rapport als klein ingeschat.
Toch woog de rechtbank wel degelijk zwaar mee dat de rechtsorde ernstig was geschokt. Naast moord werd Van der Graaf ook veroordeeld voor verboden w*penbezit en het bedreigen van Hans Smolders, Fortuyns chauffeur en lijfwacht, die de dader direct na de aansl*g achterna zat.
De strafmaat leidde tot publieke discussie. Was 18 jaar genoeg voor zo’n daad? Had levenslang niet meer recht gedaan aan de ernst van het feit en de maatschappelijke gevolgen?
Vroegtijdige vrijlating en een ongemakkelijk beeld
Na het uitzitten van twee derde van zijn straf — 12 jaar — kwam Van der Graaf in 2014 voorwaardelijk vrij. Hij kreeg te maken met diverse beperkingen, waaronder een meldplicht, contactverbod met media en een locatieverbod voor het Media Park en politieke bijeenkomsten. In 2020 kwamen deze beperkingen te vervallen. Sindsdien leeft Van der Graaf als vrij man, zonder toezicht van justitie.
Op 6 mei 2025, exact 23 jaar na de m00rd, werd Van der Graaf gesignaleerd tijdens een wandeling door een park in Apeldoorn. Op sociale media leidde dit tot veel beroering. Sommigen uitten hun afkeer over het feit dat de m00rdenaar van Fortuyn ogenschijnlijk ongestoord van zijn vrijheid geniet op de herdenkingsdag van zijn daad. Anderen riepen juist op tot kalmte en verwezen naar de rechtsstaat, die hem volgens de wet een tweede kans heeft gegeven.
De impact op nabestaanden en de samenleving
Voor de familie van Pim Fortuyn, zijn vrienden en zijn trouwe aanhang is de pijn nog altijd voelbaar. Elk jaar wordt er rond 6 mei een moment van herdenking gehouden bij het standbeeld van Fortuyn in Rotterdam. De herinnering aan zijn bijdrage aan het politieke debat blijft levend, net als de schok die zijn d00d teweegbracht.
Voor velen blijft het confronterend dat Van der Graaf inmiddels in volledige vrijheid leeft. De vraag hoe een samenleving omgaat met veroordeelden van zware misdr!jven — zeker met een duidelijke politieke lading — is geen makkelijke. Het raakt aan diepere vragen over straf, vergiffenis, veiligheid en rechtvaardigheid.
De herdenking en zijn laatste rustplaats
Fortuyn werd op 10 mei 2002 begraven op begraafplaats Westerveld in zijn geboortedorp Driehuis, na een indrukwekkende requiemmis in de Kathedraal van Rotterdam. Op 20 juli 2002 werden zijn st0ffelijke resten overgebracht naar een praalgraf in het Italiaanse Provesano, waar Fortuyn een vakantiewoning bezat. De herbegrafenis gebeurde op verzoek van zijn familie, in alle rust, ver weg van de hectiek van de Nederlandse politiek.
Conclusie: een open wond in de Nederlandse geschiedenis
De m00rd op Pim Fortuyn markeert een kantelpunt in de moderne Nederlandse geschiedenis. Het was niet alleen een persoonlijke tragedie, maar ook een aanv*l op het vrije politieke debat. De discussie over de balans tussen vrijheid van meningsuiting, veiligheid en activisme leeft tot op de dag van vandaag voort.
Dat Volkert van der Graaf inmiddels zonder beperkingen door het leven gaat, roept bij velen emotie en onbegrip op — zeker rond de herdenkingsdatum van de m00rd. Maar het herinnert ons er ook aan hoe complex de werking van een rechtsstaat is. Want zelfs voor wie onherstelbaar leed veroorzaakte, geldt uiteindelijk het principe van straf, herstel en — hoe moeilijk ook — wederopname in de samenleving.
De feestdagen zijn voor veel Nederlanders onlosmakelijk verbonden met muziek, televisie en nostalgie. Op Tweede Kerstdag stemden dan ook veel kijkers af op Sterren in concert: André Hazes, een uitzending waarin André Hazes centraal stond. De zanger trok de afgelopen maanden met succes langs theaters met een show rond het repertoire van zijn vader, waarbij hij klassiekers nieuw leven inblies en persoonlijke verhalen deelde. In de zalen werd dat initiatief warm onthaald. Op televisie bleek de ontvangst echter een stuk minder eenduidig.
Verwachtingen lagen hoog
Dat de lat hoog lag, was geen verrassing. Kerstuitzendingen worden vaak gezien als hét moment voor muzikale hoogtepunten: zorgvuldig geregisseerd, technisch perfect en emotioneel raak. Veel kijkers gingen er daarom vanuit dat de televisieregistratie dezelfde intensiteit en samenhang zou hebben als de theatervoorstellingen. Bovendien speelt de naam Hazes, zeker tijdens de feestdagen, sterk in op gevoelens van herkenning en nostalgie. Dat alles zorgde voor hoge verwachtingen.
Online kritiek na de uitzending
Vrijwel direct na afloop van de uitzending barstte de discussie los op sociale media. Op X en andere platforms verschenen honderden reacties van kijkers die teleurgesteld waren. Een veelgehoorde klacht was dat het optreden “rommelig” overkwam. Sommige kijkers vonden dat de nummers niet vloeiend in elkaar overliepen, anderen misten de emotionele opbouw die ze in het theater wél hadden ervaren. “Het voelde alsof ik halverwege een repetitie zat,” schreef iemand. Een ander merkte op: “In de zaal was het prachtig, maar op tv komt het niet tot zijn recht.”
Geluid en zang onder de loep
Het meest besproken onderwerp was het stemgeluid van Hazes. Kijkers vroegen zich af of er iets mis was met de geluidsmix of de microfooninstellingen. Enkelen suggereerden dat het geluid “vlak” of “doffer” klonk dan verwacht. Anderen dachten juist dat de zanger zijn stem bewust aanpaste om dichter bij het timbre van zijn vader te blijven. Die interpretaties liepen sterk uiteen en bleven vooral speculatief.
Wat opviel: veel reacties begonnen met waardering voor Hazes’ intentie en inzet, maar eindigden met teleurstelling over de uitvoering op televisie. “Het idee is mooi, maar het geluid werkte niet mee,” vatte een kijker samen. Daarmee werd duidelijk dat de kritiek zich niet zozeer richtte op het repertoire, maar op hoe dat via het scherm werd overgebracht.
De kloof tussen zaal en huiskamer
Een belangrijk verschil tussen theater en televisie is de beleving. In een zaal spelen akoestiek, sfeer en directe interactie met het publiek een grote rol. Kleine imperfecties verdwijnen in de energie van het moment. Op televisie ligt dat anders: elk detail wordt uitvergroot en elke onvolkomenheid valt sneller op. Muziekredacteuren wijzen er vaker op dat een registratie niet automatisch dezelfde impact heeft als een live-ervaring.
In het geval van Sterren in concert lijkt die kloof extra zichtbaar. Waar bezoekers van de tour spreken over kippenvelmomenten, misten televisiekijkers diezelfde intensiteit. Dat betekent niet dat de show inhoudelijk zwak was, maar wel dat de vertaalslag naar televisie niet iedereen overtuigde.
Discussie over uitstraling
Naast het geluid en de opbouw werd ook Hazes’ uitstraling besproken. Sommige kijkers vonden hem minder ontspannen ogen dan ze gewend zijn. Daarbij werd door een klein deel van het publiek gespeculeerd over mogelijke oorzaken. Het is belangrijk om te benadrukken dat dit interpretaties van kijkers waren en geen vastgestelde feiten. Zulke aannames zeggen vaak meer over de verwachtingen van het publiek dan over de artiest zelf.
In veel reacties klonk juist begrip door voor de druk waaronder artiesten staan tijdens zulke uitzendingen. Kersttelevisie bereikt een enorm publiek en elk optreden wordt nauwlettend gevolgd. Dat kan spanning met zich meebrengen, zeker wanneer het repertoire emotioneel beladen is.
Dit bericht op Instagram bekijken
Loyaliteit van fans
Tegelijkertijd stonden veel fans pal achter Hazes. Zij wezen erop dat hij met zijn theatertour juist had laten zien hoe zorgvuldig en respectvol hij met het muzikale erfgoed omgaat. “Eén tv-avond doet niets af aan wat hij in de zalen neerzet,” schreef een supporter. Anderen benadrukten dat live muziek per definitie kwetsbaar is en dat niet elke registratie perfect hoeft te zijn.
Die loyaliteit laat zien dat Hazes over een sterke achterban beschikt, die bereid is nuance aan te brengen in de discussie. Voor hen weegt het totaalbeeld zwaarder dan één kritische uitzending.
Televisie als vergrootglas
Het voorval onderstreept hoe televisie fungeert als vergrootglas. Een optreden dat in de ene context uitstekend werkt, kan in een andere setting anders worden ontvangen. Dat geldt zeker voor artiesten die werken met herkenbare klassiekers: het publiek kent de nummers door en door en hoort elk verschil.
Voor omroepen en producers ligt daar een uitdaging. Hoe zorg je ervoor dat de magie van het theater behouden blijft op het scherm? Techniek, montage en geluidsregie spelen daarbij een cruciale rol. Als één van die schakels hapert, kan dat het totaalbeeld beïnvloeden.
Wat blijft hangen
Na twee kerstdagen was één ding duidelijk: het optreden van André Hazes liet niemand onverschillig. De reacties waren fel, maar ook betrokken. Dat op zich is een teken van relevantie. Muziek die niets oproept, verdwijnt geruisloos. Dit optreden zorgde juist voor gesprek, discussie en reflectie.
Of de kritiek Hazes zal aanzetten tot aanpassingen in toekomstige registraties, valt af te wachten. Zijn theatertour bewees al dat hij in staat is om publiek te raken. De televisieversie liet zien hoe complex het is om die ervaring één-op-één over te brengen naar de huiskamer.
Conclusie
Sterren in concert: André Hazes werd voor veel kijkers niet de muzikale kerstbeleving waarop ze hadden gehoopt. Techniek, verwachtingen en de vergelijking met live-ervaringen speelden daarbij een grote rol. Tegelijk blijft de waardering voor Hazes’ inzet en zijn eerbetoon aan het repertoire overeind. Het debat laat vooral zien hoe groot de betrokkenheid is – en hoe hoog de lat ligt wanneer muziek en kerst samenkomen op televisie.