Algemeen
Precies 23 jaar na aanslag op Pim Fortuyn wordt koelbloedige dader joggend in park gespot!
De aanslag op Pim Fortuyn: een politieke schokgolf die Nederland blijvend veranderde
Op 6 mei 2002 werd Nederland opgeschrikt door een gebeurtenis die diepe sporen naliet in de politieke en maatschappelijke geschiedenis van het land. Pim Fortuyn, de omstreden maar charismatische politicus die met zijn eigen lijst storm liep in de peilingen, werd op het Media Park in Hilversum verm00rd. Negen dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen werd hij op brute wijze neergesch0ten op een parkeerterrein bij het Audiocentrum, direct na een radio-interview.
De dader: Volkert van der Graaf, een milieuactivist met een achtergrond in het links-extremistische activisme. Hij werd vrijwel onmiddellijk na de m00rd gearr*steerd. Zijn daad was bedoeld, zo verklaarde hij later, om te voorkomen dat Fortuyn naar zijn inzicht kwetsbare groepen in de samenleving zou “demoniseren”. De m00rd werd daarmee niet alleen een persoonlijke tragedie, maar ook een aantasting van het democratische proces. Het land r0uwde — en discussieerde.
Een golf van nationale en internationale verontwaardiging
De m00rd op Fortuyn veroorzaakte direct een golf van verbijstering, verdriet en woede. Nooit eerder in de recente Nederlandse geschiedenis was een politicus op deze manier het zwijgen opgelegd. De gebeurtenis haalde wereldwijd het nieuws en werd vergeleken met politieke m00rden zoals die op John F. Kennedy. Binnen Nederland barstte een felle discussie los over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting, de rol van activisme, en de veiligheid van politici.
Er ontstonden ook snel complottheorieën. Was Van der Graaf wel alleen? Had de staat gefaald in haar taak om Fortuyn te beschermen? Er verschenen tal van boeken en documentaires die deze vragen onderzochten. Hoewel de officiële lezing nooit is weerlegd, is het wantrouwen bij een deel van de bevolking tot op de dag van vandaag voelbaar.
Fortuyns politieke erfenis en verkiezingssucces
Ondanks zijn overlijden bleef Fortuyn op de kieslijst staan voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei 2002. Het resultaat was historisch: zijn partij, de Lijst Pim Fortuyn (LPF), behaalde met 1.358.942 stemmen maar liefst 26 zetels. Nog nooit had een nieuwe partij bij haar debuut zo’n groot aandeel in de Kamer veroverd.
Toch bleek het succes kortstondig. De LPF had moeite zich te organiseren zonder haar leider, en interne conflicten domineerden het nieuws. Bij de verkiezingen van 2006 keerde de partij niet meer terug in de Tweede Kamer. Toch wordt Fortuyns naam nog vaak genoemd in het politieke debat. Veel thema’s die hij aansneed — zoals immigratie, integratie en bestuurlijke openheid — zijn vandaag de dag nog steeds actueel.
De rechtszaak tegen Volkert van der Graaf
Op 15 april 2003 werd Volkert van der Graaf veroordeeld tot 18 jaar gev*ngenisstraf. De rechtbank oordeelde dat de m00rd weliswaar schokkend was en op br*te wijze werd gepleegd, maar vond de inbreuk op het democratisch proces “niet ernstig genoeg” om een levenslange c*lstraf te rechtvaardigen. De kans op herhaling werd volgens een psychiatrisch rapport als klein ingeschat.
Toch woog de rechtbank wel degelijk zwaar mee dat de rechtsorde ernstig was geschokt. Naast moord werd Van der Graaf ook veroordeeld voor verboden w*penbezit en het bedreigen van Hans Smolders, Fortuyns chauffeur en lijfwacht, die de dader direct na de aansl*g achterna zat.
De strafmaat leidde tot publieke discussie. Was 18 jaar genoeg voor zo’n daad? Had levenslang niet meer recht gedaan aan de ernst van het feit en de maatschappelijke gevolgen?
Vroegtijdige vrijlating en een ongemakkelijk beeld
Na het uitzitten van twee derde van zijn straf — 12 jaar — kwam Van der Graaf in 2014 voorwaardelijk vrij. Hij kreeg te maken met diverse beperkingen, waaronder een meldplicht, contactverbod met media en een locatieverbod voor het Media Park en politieke bijeenkomsten. In 2020 kwamen deze beperkingen te vervallen. Sindsdien leeft Van der Graaf als vrij man, zonder toezicht van justitie.
Op 6 mei 2025, exact 23 jaar na de m00rd, werd Van der Graaf gesignaleerd tijdens een wandeling door een park in Apeldoorn. Op sociale media leidde dit tot veel beroering. Sommigen uitten hun afkeer over het feit dat de m00rdenaar van Fortuyn ogenschijnlijk ongestoord van zijn vrijheid geniet op de herdenkingsdag van zijn daad. Anderen riepen juist op tot kalmte en verwezen naar de rechtsstaat, die hem volgens de wet een tweede kans heeft gegeven.
De impact op nabestaanden en de samenleving
Voor de familie van Pim Fortuyn, zijn vrienden en zijn trouwe aanhang is de pijn nog altijd voelbaar. Elk jaar wordt er rond 6 mei een moment van herdenking gehouden bij het standbeeld van Fortuyn in Rotterdam. De herinnering aan zijn bijdrage aan het politieke debat blijft levend, net als de schok die zijn d00d teweegbracht.
Voor velen blijft het confronterend dat Van der Graaf inmiddels in volledige vrijheid leeft. De vraag hoe een samenleving omgaat met veroordeelden van zware misdr!jven — zeker met een duidelijke politieke lading — is geen makkelijke. Het raakt aan diepere vragen over straf, vergiffenis, veiligheid en rechtvaardigheid.
De herdenking en zijn laatste rustplaats
Fortuyn werd op 10 mei 2002 begraven op begraafplaats Westerveld in zijn geboortedorp Driehuis, na een indrukwekkende requiemmis in de Kathedraal van Rotterdam. Op 20 juli 2002 werden zijn st0ffelijke resten overgebracht naar een praalgraf in het Italiaanse Provesano, waar Fortuyn een vakantiewoning bezat. De herbegrafenis gebeurde op verzoek van zijn familie, in alle rust, ver weg van de hectiek van de Nederlandse politiek.
Conclusie: een open wond in de Nederlandse geschiedenis
De m00rd op Pim Fortuyn markeert een kantelpunt in de moderne Nederlandse geschiedenis. Het was niet alleen een persoonlijke tragedie, maar ook een aanv*l op het vrije politieke debat. De discussie over de balans tussen vrijheid van meningsuiting, veiligheid en activisme leeft tot op de dag van vandaag voort.
Dat Volkert van der Graaf inmiddels zonder beperkingen door het leven gaat, roept bij velen emotie en onbegrip op — zeker rond de herdenkingsdatum van de m00rd. Maar het herinnert ons er ook aan hoe complex de werking van een rechtsstaat is. Want zelfs voor wie onherstelbaar leed veroorzaakte, geldt uiteindelijk het principe van straf, herstel en — hoe moeilijk ook — wederopname in de samenleving.
Wierd Duk slaat terug: hoe één talkshow-uitzending uitgroeide tot een nationale mediastorm
Wat begon als een ogenschijnlijk gewone talkshow-uitnodiging, groeide binnen enkele dagen uit tot een van de meest besproken mediagebeurtenissen van de week. Journalist Wierd Duk, bekend van zijn uitgesproken analyses en scherpe columns, zit opnieuw midden in een storm die niet alleen hemzelf raakt, maar ook de manier waarop talkshows werken — en hoe gasten daarover worden geïnformeerd.
Zaterdagavond liep het flink mis toen Duk tijdens een live-uitzending van het EO-programma Dit is de Week abrupt opstond en de studio verliet. Zijn vertrek werd binnen minuten gedeeld op sociale media en ontplofte binnen een uur op X. De kritiek, steunbetuigingen, meningen en tegenmeningen volgden elkaar razendsnel op. Maar nu, enkele dagen later, heeft Duk zelf de lont nog dieper in het kruitvat gestoken door een appgesprek openbaar te maken dat volgens hem bewijst dat hij verkeerd is voorgelicht vóór zijn deelname.
De kwestie raakt een gevoelige snaar: hoe eerlijk zijn talkshows over hun bedoelingen? En hoe gaan redacties om met gasten die niet vermoeden dat er een stevige confrontatie op hen wacht?
Wat gebeurde er in de uitzending?
De uitzending waar alles mee begon, had volgens Duk een duidelijk thema: de joods-christelijke cultuur in Nederland en de manier waarop die cultureel en maatschappelijk onder druk staat. Een onderwerp waarover hij vaker schrijft, spreekt en debatteert.
Toen hij de studio binnenkwam, verwachtte hij volgens eigen zeggen een serieus, inhoudelijk gesprek. Maar dat draaide anders uit.
Naast hem aan tafel zat opiniemaker Ronit Palache, die bekendstaat om haar scherpe observaties en uitgesproken mening. In plaats van een filosofisch debat over cultuur en waarden, opende ze vrijwel direct met kritiek op Duk zelf. Ze haalde uitspraken uit zijn podcasts aan, legde de nadruk op zijn toonzetting en stelde dat hij “apocriefe verhalen” verspreidt, onder meer over een eerder door hem genoemd risico in Moerdijk.
De toon was confronterend en voor Duk zichtbaar onverwacht. Binnen een paar minuten voelde hij zich, naar eigen zeggen, aangevallen in plaats van uitgenodigd tot gesprek. Zijn irritatie liep op, hij brak in, uitte zijn ongenoegen en zei uiteindelijk:
“Hier ben ik niet voor gekomen.”
Daarna stond hij op, liep de studio uit en liet presentatrice Margje Fikse en de rest van de tafel verbijsterd achter.
De online ontploffing — steun én kritiek
Binnen minuten werd het fragment gedeeld op sociale media. De hashtag #WierdDuk begon te trenden. Kijkers reageerden massaal, en het viel op hoe verdeeld de meningen waren.
Een greep uit de reacties:
-
“Volkomen terecht dat hij opstond. Dit was een hinderlaag.”
-
“Als journalist moet je tegen kritiek kunnen. Dit was niet professioneel.”
-
“Duidelijk dat hij niet wist wat hem te wachten stond.”
-
“Dit hoort bij het debat. Je weigert toch niet zomaar een gesprek?”
Die verdeeldheid zorgde ervoor dat het onderwerp niet bleef hangen bij het incident zelf, maar uitgroeide tot een bredere discussie over media, transparantie en vertrouwen.
EO verklaart: ‘Hij wist dat dit eraan zat te komen’
Omdat de ophef bleef groeien, bracht de EO al snel een verklaring naar buiten. Volgens de omroep was er wél duidelijk gecommuniceerd dat Palache stevige kritiek had op Duk en dat ze die wilde uiten aan tafel.
De redactie benadrukte dat Duk vooraf was geïnformeerd over de aard van het gesprek en dat hij dus niet verrast kon zijn door de persoonlijke wrijving. Sterker nog: volgens de EO was dat precies de reden om hem en Palache samen uit te nodigen.
De verklaring klonk als een poging om rust te creëren, maar zorgde voor het tegenovergestelde.
Want niet veel later kwam Duk zelf met tegenbewijs.
Wierd Duk deelt appgesprek: ‘Dit klopt niet wat jullie zeggen’
Duk plaatste op X screenshots van de uitnodiging die hij had ontvangen. In dat gesprek werd hem een “mooi, uitgebreid gesprek over de verdediging van de christelijke cultuur” beloofd. Palache werd slechts genoemd als iemand met een andere achtergrond en een aanvullende blik.
Nergens, zo benadrukt Duk, stond dat hij zich moest voorbereiden op scherpe persoonlijke kritiek of op een debat over zijn journalistieke integriteit. Volgens hem was het gesprek totaal anders gepresenteerd dan het in werkelijkheid bleek te zijn.
Duk schreef:
“Bij volledige informatie was ik nooit gekomen. Ik was uitgenodigd onder valse voorwendselen.”
Hij noemde de EO-reactie daarop “een onwaarheid” en benadrukte dat hij normaal gesproken privécommunicatie nooit deelt, maar nu geen andere keuze zag omdat hij zich slachtoffer voelde van verdraaiing.
Een groter vraagstuk komt bovendrijven
Het incident rond Duk staat niet op zichzelf. De afgelopen jaren zijn er vaker discussies geweest over de manier waarop talkshows gasten benaderen. Vooral wanneer het gaat om gevoelige thema’s — politiek, cultuur, religie — lopen gasten soms in situaties die niet overeenkomen met hun verwachting.
Het geval-Duk raakt precies aan dat pijnpunt:
-
Hoe eerlijk moeten redacties zijn over de invalshoek?
-
Moet een gast altijd weten dat hij een confrontatie tegemoet gaat?
-
Wanneer wordt kritische journalistiek een hinderlaag?
-
En hoever mag een talkshow gaan in het verrassen of “uitlokken” van reacties?
Kijkers zien steeds vaker dat talkshows leunen op spanning, botsing en virale fragmenten. Voorstanders noemen dat dynamiek. Kritische kijkers noemen het onveilig en manipulatief.
In dit geval lijkt de kloof tussen omroep en gast groter dan ooit.
Waarom Duk zo fel reageert
Wierd Duk is niet iemand die snel terugdeinst voor debat. Hij heeft veel discussies gevoerd, ook met tegenstanders, en is vertrouwd met stevige kritiek. Juist daarom viel het velen op dat hij deze keer opstond en wegliep.
Volgens hem zit daar een principiële reden achter.
Hij zegt dat een discussie alleen zin heeft als alle partijen weten waar het gesprek over gaat, en als er geen sprake is van vooraf ingestelde valkuilen. Zijn vertrek was volgens hem een reactie op het gevoel dat het gesprek niet eerlijk was opgezet.
Daarnaast voelde hij zich persoonlijk aangevallen op een manier die volgens hem niets meer te maken had met het topic.
Zijn woorden:
“Ik was uitgenodigd voor een inhoudelijk gesprek. In plaats daarvan werd er karaktermoord gepleegd.”
Dit is een leugen van @DIT_eo Mij was verteld dat Palache het niet eens is met mijn nadruk op het belang van onze joods-christelijke wortels. Mij is niets gezegd over haar eventuele bezwaren tegen mijn ‘werkwijze’. In dat geval was ik niet eens gekomen. Dus get your act together… pic.twitter.com/NfmG26nWpU
— Wierd Duk ܦܝܪܬ ܕܘܟ (@wierdduk) November 24, 2025
De weg vooruit — of een ruzie die nog niet voorbij is
De storm rond de uitzending lijkt nog lang niet te zijn gaan liggen. Zowel de EO als Duk blijven bij hun versie van het verhaal. En doordat Duk privé-apps deelde, is er nu nóg meer voer voor discussie.
Wat opvalt:
-
Journalisten debatteren onderling over de grenzen van talkshowjournalistiek.
-
Politici mengen zich in de kwestie, vaak met grote woorden over framing, transparantie of polarisatie.
-
Kijkers twijfelen wat ze moeten geloven, want beide kanten vertellen een compleet ander verhaal.
Het incident laat zien hoe broos het vertrouwen is tussen talkshows en hun gasten — en hoe snel een verkeerd ingeschat gesprek kan uitmonden in landelijke ophef.
Slot: het gesprek dat nooit gevoerd werd
Ironisch genoeg ging de uitzending maar nauwelijks over het oorspronkelijke onderwerp: de joods-christelijke cultuur. In plaats daarvan werd het een voorbeeld van hoe datzelfde maatschappelijke debat vastloopt door miscommunicatie, onderlinge vurigheid en verschillen in verwachtingen.
Of er een vervolg komt? Dat is nog niet duidelijk.
Maar één ding staat vast:
De manier waarop dit ging, zal nog lang worden besproken — niet alleen vanwege Wierd Duk, maar vooral vanwege de vraag hoe open, eerlijk en respectvol talkshows moeten zijn in een tijd waarin de hele wereld meekijkt.