Algemeen
Jan Keizer is woest in Vandaag Inside: ´Er mag niks meer in Nederland, zelfs kerst wordt ons afgepakt!´
Zanger Jan Keizer uit Volendam windt er geen doekjes om: hij herkent het Nederland waarin hij is opgegroeid nauwelijks nog terug. In een openhartig interview met Weekend laat de voormalig BZN-frontman weten dat hij zich stoort aan de toenemende gevoeligheid en krampachtigheid van de samenleving. Wat hem betreft biedt het tv-programma Vandaag Inside eindelijk weer ruimte voor eerlijkheid en nuchter conservatief geluid.
Grote waardering voor Vandaag Inside
Volgens Keizer is Vandaag Inside een zeldzame uitzondering op de rest van de Nederlandse televisie. Als vaste kijker voelt hij zich gehoord en begrepen door tafelgasten als Johan Derksen en Albert Verlinde. “Ze zeggen tenminste nog waar het op staat,” aldus de zanger. Het programma vormt voor hem een verademing in een mediaklimaat dat volgens hem vooral politiek correct en voorzichtig is geworden.
“Je mag niks meer zeggen”
Keizer uit stevige kritiek op wat hij ziet als een beknelling van de vrijheid van meningsuiting. “Je mag niks meer in dit land,” stelt hij. Hij doelt hiermee op de maatschappelijke neiging om uitspraken of gedrag al snel als aanstootgevend te beschouwen. Voor hem betekent deze verandering een verlies van openheid en spontaniteit. “Vroeger kon je nog een grap maken, tegenwoordig moet je bij elke zin opletten.”
Gemis aan het oude Nederland
De zanger kijkt met nostalgie terug op hoe Nederland er volgens hem vroeger uitzag. Hij noemt een vrijere omgang met kleding, taalgebruik en culturele gewoonten. “Toen lagen mensen gewoon topless op het strand en droegen vrouwen minirokken,” zegt hij. Nu ziet hij juist een trend richting meer bedekking en voorzichtigheid, wat hij als symbool ziet voor een bredere maatschappelijke terughoudendheid.
Tradities onder vuur
Keizer haalt ook Zwarte Piet aan als voorbeeld van hoe traditionele elementen in de samenleving verdwijnen. Hij ziet de afschaffing ervan niet als vooruitgang, maar als verlies van culturele identiteit. Ook het feit dat kersttradities onder druk komen te staan vanwege religieuze gevoeligheden betreurt hij. “We geven stukje bij beetje ons erfgoed op,” stelt hij.
Televisie zonder inhoud
Naast kritiek op de samenleving richt Keizer zijn pijlen ook op het huidige tv-aanbod. Hij hekelt de oppervlakkigheid van programma’s als De Alleskunner VIPS, waar hij met verbazing keek naar kandidaten die overdreven enthousiast reageerden op triviale opdrachten. “Ze deden alsof ze het WK hadden gewonnen omdat ze een kaarsje uitbliezen. Zo lullig allemaal.”
Beperkt kijkgedrag
Keizer is selectief geworden in zijn tv-consumptie. Hij kijkt enkel naar programma’s die volgens hem nog écht ergens over gaan: Vandaag Inside, Rondo, De Slimste Mens en 2 voor 12. De rest laat hij links liggen, omdat het hem te ver verwijderd voelt van de realiteit en zijn eigen waarden.
Een stem uit een andere tijd
Wat uit Keizers verhaal spreekt, is een diep verlangen naar een land dat volgens hem authentieker, vrijer en minder voorzichtig was. Zijn opmerkingen roepen zowel bijval als kritiek op, maar ze leggen een sentiment bloot dat bij een deel van de bevolking leeft. Of zijn standpunten als ouderwets of herkenbaar worden gezien, hangt sterk af van waar iemand zelf staat in het veranderende landschap van Nederland.
Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft een indringend rapport gepubliceerd waarin wordt gewaarschuwd dat klimaatverandering ervoor zorgt dat scenario’s die lange tijd als “onvoorstelbaar” golden, ook in Nederland realistisch worden. In het zogenoemde extreem rapport schetst het weerinstituut negen mogelijke weersituaties en gevolgscenario’s die in de nabije toekomst zouden kunnen voorkomen. Het doel van het rapport is nadrukkelijk niet om paniek te zaaien, maar om bewustwording te creëren en bestuurders, organisaties en burgers aan te zetten tot betere voorbereiding.
Bewustwording, geen paniek
Volgens KNMI-directeur Maarten van Aalst is het rapport bedoeld als een wake-upcall. “We zien dat de grenzen van wat we kennen verschuiven,” stelt hij. “Situaties die vroeger extreem zeldzaam waren, komen dichterbij. En als we ons daar niet op voorbereiden, kunnen de gevolgen groot zijn.” Van Aalst benadrukt dat het KNMI liever vooruitkijkt dan achteraf moet constateren dat schade en maatschappelijke ontwrichting voorkomen hadden kunnen worden.
De timing van het rapport is niet toevallig. Precies tien jaar geleden werd het Akkoord van Parijs gesloten, waarin werd afgesproken de wereldwijde opwarming te beperken tot maximaal 1,5 graad. Inmiddels wordt steeds duidelijker dat dit doel moeilijk haalbaar is. Daardoor neemt de kans toe op weerextremen die buiten onze historische ervaring vallen.
Stormen met ongekende kracht
Een van de scenario’s in het rapport gaat over zware stormen die hun oorsprong vinden boven warmer zeewater. Door stijgende zeetemperaturen kunnen stormsystemen meer energie opnemen. Dat vergroot de kans dat zeer krachtige stormen ook West-Europa bereiken.
Als voorbeeld wordt verwezen naar een zware storm die vorig jaar over Frankrijk trok, nadat deze onverwacht richting Europa was afgebogen. Onderzoek laat zien dat zo’n systeem ook Nederland had kunnen treffen, met zeer zware windstoten en aanzienlijke schade aan natuur, infrastructuur en gebouwen. Niet alleen materiële schade speelt hierbij een rol, maar ook de mentale impact op bewoners en hulpdiensten.
Kwetsbaarheid van het energiesysteem
Een ander belangrijk aandachtspunt in het rapport is de kwetsbaarheid van het elektriciteitsnet. Niet zozeer door één extreem weertype, maar door een combinatie van factoren. Denk aan een langdurig hogedrukgebied in de winter, met weinig wind en zon, terwijl de energievraag juist hoog is.
Onderzoekers hebben doorgerekend wat er gebeurt als windmolens nauwelijks draaien en zonnepanelen weinig opleveren, terwijl huishoudens en bedrijven veel stroom gebruiken. In zo’n situatie zou tijdelijk niet aan de volledige vraag kunnen worden voldaan. Hoewel de kans hierop klein is, onderstreept het rapport dat dit soort scenario’s serieus genomen moeten worden bij de inrichting van het energiesysteem.
Extreme hitte in steden
Steden zijn extra kwetsbaar voor hitte. Het KNMI kijkt daarom ook naar het scenario van een zeer zware en langdurige hitteperiode, vooral in dichtbebouwde gebieden zoals Amsterdam. In eerdere zomers is al gebleken dat infrastructuur zoals spoorlijnen, bruggen en openbaar vervoer gevoelig is voor langdurige hoge temperaturen.
Volgens het rapport had een eerdere hittegolf al ernstiger gevolgen kunnen hebben als verkoelende weersystemen iets later waren gearriveerd. In een toekomstscenario met langdurige extreme hitte kan de druk op zorg, hulpdiensten en energievoorziening sterk toenemen. Dat vraagt om gerichte maatregelen, zoals vergroening van steden, schaduwplekken en hitteplannen voor kwetsbare groepen.
Gezondheid en nieuwe risico’s
Klimaatverandering heeft niet alleen invloed op het weer, maar ook op de volksgezondheid. In het rapport wordt aandacht besteed aan het mogelijke vaker voorkomen van bepaalde ziekteverwekkers die profiteren van warmere omstandigheden. Zo wordt gekeken naar virussen die via insecten worden overgedragen.
Onderzoekers geven aan dat langere, warmere zomers het leefgebied van bepaalde insecten kunnen vergroten. Daardoor kunnen ziekteverwekkers zich gemakkelijker verspreiden. Dit betekent niet dat er direct reden is tot ongerustheid, maar wel dat monitoring, onderzoek en preventie belangrijker worden.
Wateroverlast en overstromingen
Nederland is van oudsher gewend om met water te leven, maar klimaatverandering stelt dat vermogen op de proef. Het rapport beschrijft scenario’s met extreme neerslag in korte tijd, wat kan leiden tot wateroverlast in stedelijke gebieden en druk op dijken en waterkeringen.
Hoewel Nederland goed beschermd is, benadrukt het KNMI dat systemen ontworpen zijn op basis van historische gegevens. Als die omstandigheden veranderen, moeten ook de veiligheidsnormen en plannen mee-evolueren.
Samenhang van gevolgen
Wat het rapport vooral duidelijk maakt, is dat extremen zelden op zichzelf staan. Een hittegolf kan leiden tot stroomproblemen, druk op zorg en verminderde mobiliteit. Een zware storm kan infrastructuur beschadigen en economische schade veroorzaken. Die samenhang maakt voorbereiding complex, maar ook noodzakelijk.
Van Aalst noemt dit “meervoudige risico’s”: “Het gaat niet om één gebeurtenis, maar om de keten van gevolgen die daarop volgt. Juist daar moeten we beter op anticiperen.”
Vooruitdenken als sleutel
Het KNMI benadrukt dat veel schade voorkomen kan worden door tijdig beleid en aanpassingen. Dat betekent investeren in klimaatbestendige infrastructuur, het aanpassen van steden, het versterken van energie- en watersystemen en goede communicatie richting burgers.
Het rapport roept bestuurders op om scenario’s niet weg te zetten als onwaarschijnlijk, maar ze te gebruiken als oefenmateriaal. “Als je weet wat er kan gebeuren, kun je betere keuzes maken,” aldus Van Aalst.
Wat betekent dit voor inwoners?
Voor inwoners betekent het rapport vooral dat het verstandig is om bewust te zijn van veranderende omstandigheden. Dat kan variëren van voorbereid zijn op hitte, tot het volgen van adviezen bij extreem weer. Tegelijk blijft Nederland een veilig en goed georganiseerd land, waar veel kennis en middelen beschikbaar zijn om risico’s te beperken.
Een realistische blik vooruit
Het extreem rapport van het KNMI schetst geen doembeeld, maar een realistische blik op een veranderend klimaat. Door mogelijke scenario’s nu al te benoemen, ontstaat ruimte om te handelen voordat situaties zich voordoen. De boodschap is helder: wat ooit ondenkbaar leek, vraagt nu om aandacht, planning en samenwerking.
Niet uit angst, maar uit verantwoordelijkheid voor de toekomst.