Algemeen
Eerste foto’s van graf paus Franciscus vrijgegeven na privébegrafenis
De laatste rustplaats van paus Franciscus: eenvoudig, betekenisvol en trouw aan zijn levensmissie
Na een pontificaat van meer dan tien jaar is paus Franciscus op 88-jarige leeftijd 0verleden. Zijn 0verlijden markeert het einde van een tijdperk binnen de katholieke kerk – een periode die gekenmerkt werd door eenvoud, betrokkenheid en een open houding naar de wereld. Inmiddels zijn ook de eerste foto’s verschenen van zijn laatste rustplaats, en die beelden vertellen misschien wel meer over zijn nalatenschap dan duizend woorden kunnen.
Een vredig einde in het Sint-Martha-huis
Paus Franciscus stierf op maandag in alle rust in zijn kamer in het Sint-Martha-huis, waar hij sinds het begin van zijn pauschap woonde. In tegenstelling tot eerdere pausen, die het apostolisch paleis bewoonden, koos Franciscus bewust voor eenvoud. Hij verbleef liever in een klein pension, waar hij het personeel dagelijks groette en het leven deelde met anderen.
Het 0verlijden werd bekendgemaakt door kardinaal Kevin Farrell, camerlengo van de Heilige Stoel, die in een emotionele verklaring zei:
“Lieve broeders en zusters, met diepe droefheid moet ik jullie het 0verlijden van onze Heilige Vader Franciscus melden. Om 7.35 uur vanochtend is de bisschop van Rome, Franciscus, teruggekeerd naar het huis van de Vader.”
In zijn toespraak roemde Farrell het leven van Franciscus als een voorbeeld van trouw, moed en universele liefde – vooral voor hen die vaak vergeten worden: de armen, de zieken, de vluchtelingen, de eenzamen. Zijn woorden raakten wereldwijd miljoenen mensen die zich de eenvoud en warmte van deze paus zullen blijven herinneren.
Een massaal afscheid op het Sint-Pietersplein
Drie dagen na zijn 0verlijden werd in Rome een indrukwekkende openbare begrafenismis gehouden. Meer dan 250.000 mensen verzamelden zich op het Sint-Pietersplein – gelovigen, wereldleiders, geestelijken en gewone mensen die zich geraakt voelden door zijn woorden en daden. Het plein vulde zich met gebeden, kaarsen en stilte, afgewisseld door momenten van gezang en herinnering.
De dienst werd geleid door kardinalen en bisschoppen van over de hele wereld. De sfeer was ingetogen, maar doordrenkt van dankbaarheid. Kinderen droegen bloemen, er werd voorgelezen uit Franciscus’ encycliek Laudato Si’, en in talloze talen werd zijn naam met respect uitgesproken.
Een andere rustplaats dan verwacht
In tegenstelling tot wat gebruikelijk is voor pausen, werd Franciscus niet bijgezet onder de Sint-Pietersbasiliek, waar onder anderen Johannes Paulus II en Benedictus XVI rusten. In plaats daarvan koos hij voor een bescheiden plek in de Basiliek van Santa Maria Maggiore, een kerk die hij vaak bezocht tijdens zijn pontificaat.
De keuze voor deze locatie was geen toeval. Franciscus had een diepe devotie voor Maria, de moeder van Jezus, en beschouwde deze basiliek als een plek van troost en gebed. Bij belangrijke reizen bad hij er, bij moeilijke momenten zocht hij er stilte, en op feestdagen kwam hij er graag in de vroege ochtend zonder veel omhaal.
Een graf vol symboliek
Zijn laatste rustplaats weerspiegelt de waarden waarvoor paus Franciscus zijn hele leven stond. Op de eenvoudige grafsteen prijkt enkel het woord “Franciscus” in Latijnse letters. Er ligt één witte roos op het graf – geen bloemenzee, geen goud, geen groots monument.
Boven het graf hangt een kopie van het borstkruis dat hij dagelijks droeg, symbool van zijn verbondenheid met de armen en de eenvoud van het evangelie. Er schijnt een warm licht op de plek, wat zorgt voor een serene sfeer waarin bezoekers stil kunnen reflecteren.
Sinds de begrafenis komen dagelijks rouwenden langs om in stilte hun respect te betuigen. Geen fanfare, geen toespraken – alleen stilte, gebed en herinnering.
Eenvoud als bewuste keuze
Volgens het Amerikaanse PBS News was de keuze voor deze bescheiden grafplek een directe wens van Franciscus zelf. Hij wilde dat zijn graf niet het middelpunt van de aandacht zou zijn, maar dat de aandacht gericht moest blijven op Maria en op de boodschap van het geloof.
“Zijn hele leven stond in het teken van anderen, niet van zichzelf,” zei aartsbisschop Rolandas Makrickas eerder. “Hij wilde niet herdacht worden als leider, maar als dienaar. Als broer onder broeders.”
Het past bij de man die liever in een pension woonde dan in een paleis, die zijn schoenen zelf poetste, en die altijd zei dat de kerk een veldhospitaal moest zijn voor wie gewond is.
Een geestelijke erfenis die blijft
Met het 0verlijden van paus Franciscus verliest de wereld niet alleen een kerkleider, maar ook een moreel kompas. Hij sprak zich uit tegen ongelijkheid, milieuschade, uitbuiting en uitsluiting. Hij vroeg aandacht voor vluchtelingen, voor de klimaatcrisis, en voor mensen aan de rand van de samenleving.
Zijn woorden, maar vooral zijn daden, hebben talloze mensen geïnspireerd. Hij bezocht vluchtelingenkampen in Griekenland, omhelsde zieken in achterbuurten van Brazilië, en riep herhaaldelijk op tot compassie in plaats van oordeel. Hij brak met tradities als dat nodig was, maar altijd met het oog op liefde en rechtvaardigheid.
Een paus die de wereld dichterbij bracht
Wat paus Franciscus zo bijzonder maakte, was zijn vermogen om verbinding te leggen tussen kerk en samenleving. Hij sprak op een manier die mensen raakte – eenvoudig, oprecht, en zonder omwegen. Zijn taal was niet die van dogma’s, maar van het hart.
Zijn beroemde uitspraak “Wie ben ik om te oordelen?” werd wereldwijd gezien als een teken van openheid, zeker binnen een instituut dat lange tijd als afstandelijk werd ervaren. Daarmee gaf hij velen het gevoel dat er weer ruimte was voor dialoog, voor menselijkheid, voor een geloof dat niet sluit, maar opent.
Een afscheid dat spreekt
De foto’s van het graf van paus Franciscus gaan inmiddels de wereld over. Mensen delen ze op sociale media, niet om te sensationaliseren, maar om te laten zien hoe soberheid en betekenis samen kunnen gaan. Geen praalgraf, geen marmeren beelden, geen pompeuze teksten – alleen een naam, een bloem, en een kruis.
En juist dat raakt mensen. Het is het ultieme bewijs dat Franciscus tot het einde trouw is gebleven aan zijn boodschap: bescheidenheid is geen zwakte, maar kracht. In een wereld die vaak draait om macht en uiterlijk vertoon, koos hij voor eenvoud en oprechte aandacht.
Pope Francis' tomb in a niche in the Basilica of St. Mary Major can now be visited by the faithful, as the Church commemorates the late Pope with the second day of the Novemdiales, or 'nine days' of mourning. pic.twitter.com/AyhukxUtmV
— Vatican News (@VaticanNews) April 27, 2025
Conclusie: een levensverhaal dat blijft inspireren
Het graf van paus Franciscus is geen toeristische trekpleister, maar een plaats van bezinning, stilte en inspiratie. Zijn leven was een voorbeeld van hoe leiderschap ook dienstbaar kan zijn, hoe grootsheid kan schuilen in kleinheid, en hoe liefde voor de ander de essentie is van het geloof.
Zijn laatste rustplaats is daarmee niet alleen een graf, maar een levend symbool van alles waarvoor hij stond. En zolang zijn woorden en daden voortleven in mensen die compassie, eenvoud en rechtvaardigheid nastreven, is zijn nalatenschap springlevend.
Algemeen
Ingewijden melden doorbraak in formatie: DEZE partijen willen nu met elkaar gaan samenwerken
Formatie lijkt vastgelopen, maar onverwachte doorbraak brengt drie partijen weer samen aan tafel
De kabinetsformatie kende de afgelopen weken meer stilstand dan vooruitgang. Waar informateur Sybrand Buma eind vorige week nog stelde dat de gesprekken muurvast zaten, blijkt er nu toch beweging te ontstaan. Na een weekend vol telefoontjes, spoedoverleggen en stille consultaties is duidelijk geworden dat slechts drie partijen bereid zijn om met elkaar door te praten. Dat is opvallend en zelfs behoorlijk onverwacht, zeker gezien de politieke verhoudingen van de afgelopen maanden.
Volgens ingewijden, die vertrouwelijk spraken met RTL Nieuws, gaat het om D66, CDA en VVD. Daarmee vallen GroenLinks-PvdA en JA21 voorlopig af als directe gesprekspartners. Hoewel er nog geen officiële mededeling vanuit het formatieproces is gedaan, lijkt deze constatering inmiddels breed gedeeld in Den Haag.
Hoe deze nieuwe fase eruit gaat zien, is minder zeker. Een minderheidskabinet ligt voor de hand, maar kent stevige uitdagingen — vooral omdat de drie partijen samen slechts 66 zetels hebben. Dat is tien zetels minder dan nodig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.
De situatie van vorige week: totaal vastgelopen
Vrijdag klonk informateur Sybrand Buma nog somberder dan ooit. “De boel zit vast,” zei hij openlijk na opnieuw teleurstellende gesprekken. Daarom riep hij vijf partijen bijeen om te onderzoeken of er überhaupt nog een weg vooruit mogelijk was.
Die partijen waren:
-
D66
-
CDA
-
VVD
-
GroenLinks-PvdA
-
JA21
Het idee van Buma was dat een bredere bijeenkomst tot nieuwe inzichten zou leiden. Maar achter de schermen werd al snel duidelijk dat het juist de breuklijnen blootlegde die al langer sluimerden.
De PVV buitenspel: Wilders weer geweerd van de formatietafel
Het besluit om de PVV niet uit te nodigen in deze gesprekken zorgde direct voor stevige reacties. PVV-leider Geert Wilders zei dat hij zich opnieuw buitengesloten voelde, iets wat volgens hem niet te rijmen is met de verkiezingsuitslag waarin zijn partij wederom groot werd.
De werkelijkheid achter de schermen is dat alle grote partijen behalve de PVV zelf een samenwerking met Wilders’ partij uitsluiten. Dat geldt voor D66, CDA, VVD én GroenLinks-PvdA. De politieke afstand op thema’s zoals rechtsstaat, migratie, Europa en grondrechten blijkt onoverbrugbaar.
Het gevolg: elk formatiepad waarin de PVV een rol zou spelen, is feitelijk geblokkeerd. Daarmee blijft de puzzel van een stabiel kabinet bijzonder lastig.
Het weekend van de telefoontjes: de echte doorbraak
In het weekend dat volgde, werd door alle betrokkenen intensief overleg gevoerd. De partijleiders belden elkaar over en weer, verkenners spraken met strategen en fracties stemden intern af wat hen nog acceptabel leek.
Uiteindelijk is daar een verrassende conclusie uit voortgekomen: alleen VVD, D66 en CDA zijn nog bereid om met elkaar verder te praten.
Het is een combinatie die de afgelopen maanden vaker is genoemd, maar steeds vroegtijdig sneuvelde door wederzijds wantrouwen, politieke vermoeidheid en uiteenlopende ambities.
Dat deze drie partijen nu tóch opnieuw om tafel gaan, geeft aan dat zij zich realiseren dat er simpelweg weinig alternatieven meer over zijn.
De blokkade van de VVD richting GroenLinks-PvdA
Een van de belangrijkste oorzaken voor deze nieuwe koers, is de houding van de VVD. De partij van Dilan Yeşilgöz heeft de deur naar GroenLinks-PvdA definitief gesloten. Hoewel deze combinatie in theorie wél een stabiel meerderheidskabinet zou kunnen vormen, zijn de verschillen op thema’s zoals belastingen, klimaat en migratie te groot gebleken.
Bovendien vreest de VVD dat GroenLinks-PvdA de koers van een kabinet sterk zou domineren, vooral op sociaal-economische onderwerpen. Daardoor blijft samenwerking tussen deze twee blokken uitgesloten.
Door deze harde lijn vervalt ook de optie van een extraparlementair kabinet met brede steun, omdat daar minstens bereidheid tot samenwerking voor nodig is.
Buma presenteert dinsdag zijn rapport
Informateur Buma zal dinsdag zijn verslag aanbieden aan de Tweede Kamer. Daar staan de belangrijkste bevindingen in, waaronder het feit dat drie partijen hebben aangegeven te willen doorpraten.
In dat verslag zal waarschijnlijk ook worden toegelicht waarom de vijf-partijenoptie geen haalbare route bleek en waarom alternatieven zoals een meerderheidskabinet of constructieve steun van buiten de coalitie onvoldoende basis vonden.
Minderheidskabinet: kansrijk of kansloos?
Hoewel VVD, D66 en CDA nu verder praten, wil dat niet automatisch zeggen dat er daadwerkelijk een minderheidskabinet komt. Er zijn nog veel vragen onbeantwoord:
-
Hoe zorgen deze drie partijen voor genoeg “gedoogsteun” in de Tweede Kamer?
Ze hebben 66 zetels — tien te weinig. Zonder een partij die op cruciale momenten bereid is om mee te stemmen, is regeren onmogelijk. -
Hoe stabiel is zo’n minderheidskabinet?
In Nederland zijn minderheidskabinetten zeldzaam en vaak kort van duur. -
Wie zou bereid zijn af en toe mee te stemmen?
JA21? GroenLinks-PvdA? Volt? Nieuw Sociaal Contract? Dat is nog totaal niet duidelijk.
Rol van JA21: voorlopig buiten beeld
Formeel is JA21 nog niet volledig afgeserveerd, maar D66 heeft al laten weten weinig te voelen voor een samenwerking. De partijen verschillen onderling sterk op onderwerpen zoals migratie, kunst & cultuur, internationale samenwerking en gelijke rechten.
Bovendien levert JA21 vanuit een rekenkundig perspectief weinig op:
-
In de Tweede Kamer komen VVD, CDA, D66 en JA21 samen tot 75 zetels — precies één zetel te weinig.
-
In de Eerste Kamer halen deze vier partijen slechts 14 van de 75 zetels. Een ongekend lage basis voor stabiel beleid.
Daarmee lijkt JA21 op dit moment geen sleutelspeler.
GroenLinks-PvdA: steun op afstand wél, kabinet niet
Een minderheidskabinet zonder JA21 kan in de Kamer soms rekenen op steun van GroenLinks-PvdA, bijvoorbeeld op sociaal beleid, klimaat of onderwijs. Maar daar zit een belangrijke nuance: GroenLinks-PvdA heeft zich herhaaldelijk uitgesproken tegen een minderheidskabinet en ziet het liefst een volwaardig meerderheidskabinet met duidelijke afspraken.
De partij van Jesse Klaver wil dat er verantwoordelijkheid wordt genomen, niet alleen incidenteel steun wordt gegeven. Daardoor is het allerminst zeker dat zij bereid zijn om structureel mee te bewegen.
De politieke werkelijkheid: weinig opties, veel druk
Wat nu ontstaat, is een situatie waarin drie partijen die elkaar eerder niet konden vinden, tóch opnieuw om tafel gaan. Niet omdat de samenwerking ineens ideaal is, maar omdat de alternatieven simpelweg ontbreken.
De druk vanuit de samenleving én de internationale context speelt daarbij mee:
-
Europa staat voor grote uitdagingen op het gebied van veiligheid en economie.
-
Binnen Nederland zijn er dringende dossiers zoals woningbouw, klimaat, zorg en migratie.
-
De tijd begint te dringen: een land kan niet te lang zonder duidelijke koers blijven.
Voor Buma en voor de drie partijen is nu de vraag of dit “doorpraten” een echte doorbraak kan worden — of slechts weer een tijdelijke pauze voor een volgende impasse.
Conclusie: voorzichtig optimisme, maar nog geen oplossing
De formatie is dus nog niet uit de problemen, maar er ligt wél een nieuwe route op tafel. VVD, D66 en CDA gaan verder praten, terwijl GroenLinks-PvdA en JA21 voorlopig niet direct betrokken zijn.
Wat dit concreet betekent — een minderheidskabinet, een extraparlementaire variant of nóg een nieuwe poging — zal de komende weken moeten blijken.
Voor nu is er één zekerheid: dit was een onverwachte, maar belangrijke verschuiving in een formatie die tot voor kort volledig muurvast leek te zitten.