Algemeen
4 mei 2025: Nationale Herdenking op de Dam – een dag van stilte, verbondenheid en aandacht voor elkaar
De Nationale Herdenking op 4 mei is voor velen in Nederland een bijzonder moment van het jaar. Op deze dag staan mensen stil bij de waarde van vrijheid en denken zij terug aan degenen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor vrede en veiligheid. De Dam in Amsterdam is het middelpunt van deze jaarlijkse plechtigheid, waar duizenden mensen zich verzamelen en het land twee minuten lang tot volledige stilte komt.
Het is een traditie die diep verankerd is in de samenleving en die mensen samenbrengt, ongeacht leeftijd of achtergrond. Tijdens deze ceremonie draait alles om bezinning, waardigheid en respect – waarden die ook dit jaar centraal stonden.
Een moment van reflectie en samenzijn
Om precies 20.00 uur werd het stil op de Dam. De klokken luidden, waarna de aanwezigen twee minuten lang stil bleven uit eerbied voor het verleden. Op televisie, bij lokale herdenkingen en in huiskamers door het hele land werd dit moment gedeeld. Het is een stil eerbetoon aan iedereen die door de jaren heen betrokken is geweest bij het beschermen van vrijheid en rechtvaardigheid.
De sfeer was ingetogen en respectvol. Muzikale bijdragen, kransleggingen en persoonlijke toespraken vormden samen een betekenisvol geheel. Het liet zien dat herdenken niet alleen een terugblik is, maar ook een uitnodiging tot samenleven met meer begrip en waardering voor elkaar.
Een opmerkelijk voorval tijdens de plechtigheid
Tijdens de ceremonie vond een gebeurtenis plaats die bij sommigen voor verwarring zorgde. Een aantal aanwezigen had een vlag bij zich, die door toeschouwers verschillend werd geïnterpreteerd. De symboliek riep uiteenlopende reacties op, mede doordat het moment van stilte als gezamenlijk en respectvol wordt ervaren.
De aanwezige politie besloot in te grijpen om de rust op het plein te behouden. Daarbij werden enkele personen aangesproken en tijdelijk apart genomen om de situatie rustig op te lossen. De exacte achtergrond van het voorval is niet nader toegelicht, maar volgens de autoriteiten stond het handhaven van de serene sfeer centraal.
Verschillende perspectieven
Het incident leidde tot uiteenlopende meningen. Een deel van de aanwezigen vond het belangrijk dat de plechtige aard van de herdenking behouden bleef. Voor hen is 4 mei een moment dat in volledige rust en neutraliteit moet worden beleefd, zonder signalen die kunnen worden gezien als persoonlijke standpunten.
Anderen vonden juist dat het belangrijk is om ruimte te laten voor het tonen van medeleven of verbondenheid, zolang dit op een rustige en respectvolle manier gebeurt. De meningen hierover liepen uiteen, maar het gesprek dat hierdoor ontstond was genuanceerd en constructief van toon.
Op sociale media werd er vooral nuchter en invoelend gereageerd. Mensen benadrukten dat herdenken boven alles gaat om het tonen van respect – zowel voor het verleden als voor elkaar in het heden.
De rol van de organisatie
De organisatie achter de Nationale Herdenking heeft nog geen officiële verklaring gegeven over het voorval. Wel is bekend dat er jaarlijks wordt gewerkt aan een veilige en waardige uitvoering van de plechtigheid. Daarin staat centraal dat iedereen zich welkom en gehoord voelt, binnen de kaders van het nationale karakter van de herdenking.
Vrijwilligers, veiligheidsdiensten en medewerkers zijn ieder jaar voorbereid op uiteenlopende scenario’s, zodat de rust en waardigheid van het moment behouden blijven. Ook dit jaar werd er adequaat en kalm gereageerd, zonder dat het centrale verloop van de ceremonie werd verstoord.
De betekenis van samen herdenken
4 mei is meer dan alleen terugkijken. Het is een dag waarop we als samenleving stilstaan bij wat het betekent om in vrijheid te leven, en hoe belangrijk het is om die vrijheid door te geven. Herdenken brengt mensen dichter bij elkaar en versterkt het besef van verantwoordelijkheid, ook richting toekomstige generaties.
Het feit dat mensen zo betrokken zijn bij deze dag – met uiteenlopende gevoelens en gedachten – laat juist de kracht van herdenken zien. Er is ruimte voor persoonlijke beleving, maar altijd binnen een sfeer van respect en gezamenlijkheid.
Voor jongeren is het een leerzaam moment, vaak gekoppeld aan educatie over democratie en maatschappelijke waarden. Voor ouderen is het een dag vol herinnering. Samen vormt dat een uniek maatschappelijk ritueel dat Nederland ieder jaar opnieuw verbindt.
Een uitnodiging tot dialoog
De gebeurtenissen tijdens deze herdenking kunnen aanleiding zijn voor een bredere dialoog. Niet vanuit verwijt, maar vanuit de wens om elkaar beter te begrijpen. Hoe zorgen we ervoor dat 4 mei toegankelijk blijft voor iedereen, en tegelijkertijd de waardige sfeer behoudt waar zoveel mensen waarde aan hechten?
Dat gesprek kan gevoerd worden in scholen, buurthuizen, huiskamers en media – in een toon van openheid en interesse. Door vragen te stellen en te luisteren naar verschillende belevingen, blijft herdenken ook voor volgende generaties relevant en betekenisvol.
Vooruitblik op toekomstige herdenkingen
De Nationale Herdenking van 2025 heeft opnieuw laten zien hoe belangrijk dit moment is voor het land. Hoewel er iets gebeurde wat bij sommige mensen vragen opriep, bleef de sfeer op het plein in essentie rustig en waardig. Dat is te danken aan de inzet van velen: van de organisatie tot de bezoekers, van de hulpdiensten tot de sprekers.
In aanloop naar toekomstige edities kan worden gekeken naar manieren om nog beter te communiceren over de opzet en het karakter van de herdenking. Heldere informatie vooraf, bijvoorbeeld over wat wel en niet gepast is tijdens de ceremonie, kan bijdragen aan duidelijkheid en wederzijds begrip.
Daarnaast blijft het van belang om verhalen te blijven delen: over verleden én heden. Door jonge mensen actief te betrekken en ruimte te geven voor diverse perspectieven binnen de context van een gezamenlijk ritueel, groeit het draagvlak voor 4 mei als dag van verbondenheid.
De kracht van stilte
Uiteindelijk blijft het meest indrukwekkende moment van de herdenking hetzelfde: twee minuten waarin alles tot stilstand komt. Geen geluid, geen haast – alleen rust, bezinning en het besef dat vrijheid waardevol is.
Die stilte verbindt ons. Ze overstijgt meningen, achtergronden en verschillen. Ze herinnert ons eraan dat we, ondanks alles, samenleven. En dat we verantwoordelijkheid dragen – voor elkaar, voor het verleden, en voor de toekomst die we samen vormgeven.
De herdenking van 2025 zal worden herinnerd als een dag waarop mensen samenkwamen, met aandacht voor het grotere geheel. Een dag waarop – ondanks alles – de stilte bleef spreken
Algemeen
Ingewijden melden doorbraak in formatie: DEZE partijen willen nu met elkaar gaan samenwerken
Formatie lijkt vastgelopen, maar onverwachte doorbraak brengt drie partijen weer samen aan tafel
De kabinetsformatie kende de afgelopen weken meer stilstand dan vooruitgang. Waar informateur Sybrand Buma eind vorige week nog stelde dat de gesprekken muurvast zaten, blijkt er nu toch beweging te ontstaan. Na een weekend vol telefoontjes, spoedoverleggen en stille consultaties is duidelijk geworden dat slechts drie partijen bereid zijn om met elkaar door te praten. Dat is opvallend en zelfs behoorlijk onverwacht, zeker gezien de politieke verhoudingen van de afgelopen maanden.
Volgens ingewijden, die vertrouwelijk spraken met RTL Nieuws, gaat het om D66, CDA en VVD. Daarmee vallen GroenLinks-PvdA en JA21 voorlopig af als directe gesprekspartners. Hoewel er nog geen officiële mededeling vanuit het formatieproces is gedaan, lijkt deze constatering inmiddels breed gedeeld in Den Haag.
Hoe deze nieuwe fase eruit gaat zien, is minder zeker. Een minderheidskabinet ligt voor de hand, maar kent stevige uitdagingen — vooral omdat de drie partijen samen slechts 66 zetels hebben. Dat is tien zetels minder dan nodig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.
De situatie van vorige week: totaal vastgelopen
Vrijdag klonk informateur Sybrand Buma nog somberder dan ooit. “De boel zit vast,” zei hij openlijk na opnieuw teleurstellende gesprekken. Daarom riep hij vijf partijen bijeen om te onderzoeken of er überhaupt nog een weg vooruit mogelijk was.
Die partijen waren:
-
D66
-
CDA
-
VVD
-
GroenLinks-PvdA
-
JA21
Het idee van Buma was dat een bredere bijeenkomst tot nieuwe inzichten zou leiden. Maar achter de schermen werd al snel duidelijk dat het juist de breuklijnen blootlegde die al langer sluimerden.
De PVV buitenspel: Wilders weer geweerd van de formatietafel
Het besluit om de PVV niet uit te nodigen in deze gesprekken zorgde direct voor stevige reacties. PVV-leider Geert Wilders zei dat hij zich opnieuw buitengesloten voelde, iets wat volgens hem niet te rijmen is met de verkiezingsuitslag waarin zijn partij wederom groot werd.
De werkelijkheid achter de schermen is dat alle grote partijen behalve de PVV zelf een samenwerking met Wilders’ partij uitsluiten. Dat geldt voor D66, CDA, VVD én GroenLinks-PvdA. De politieke afstand op thema’s zoals rechtsstaat, migratie, Europa en grondrechten blijkt onoverbrugbaar.
Het gevolg: elk formatiepad waarin de PVV een rol zou spelen, is feitelijk geblokkeerd. Daarmee blijft de puzzel van een stabiel kabinet bijzonder lastig.
Het weekend van de telefoontjes: de echte doorbraak
In het weekend dat volgde, werd door alle betrokkenen intensief overleg gevoerd. De partijleiders belden elkaar over en weer, verkenners spraken met strategen en fracties stemden intern af wat hen nog acceptabel leek.
Uiteindelijk is daar een verrassende conclusie uit voortgekomen: alleen VVD, D66 en CDA zijn nog bereid om met elkaar verder te praten.
Het is een combinatie die de afgelopen maanden vaker is genoemd, maar steeds vroegtijdig sneuvelde door wederzijds wantrouwen, politieke vermoeidheid en uiteenlopende ambities.
Dat deze drie partijen nu tóch opnieuw om tafel gaan, geeft aan dat zij zich realiseren dat er simpelweg weinig alternatieven meer over zijn.
De blokkade van de VVD richting GroenLinks-PvdA
Een van de belangrijkste oorzaken voor deze nieuwe koers, is de houding van de VVD. De partij van Dilan Yeşilgöz heeft de deur naar GroenLinks-PvdA definitief gesloten. Hoewel deze combinatie in theorie wél een stabiel meerderheidskabinet zou kunnen vormen, zijn de verschillen op thema’s zoals belastingen, klimaat en migratie te groot gebleken.
Bovendien vreest de VVD dat GroenLinks-PvdA de koers van een kabinet sterk zou domineren, vooral op sociaal-economische onderwerpen. Daardoor blijft samenwerking tussen deze twee blokken uitgesloten.
Door deze harde lijn vervalt ook de optie van een extraparlementair kabinet met brede steun, omdat daar minstens bereidheid tot samenwerking voor nodig is.
Buma presenteert dinsdag zijn rapport
Informateur Buma zal dinsdag zijn verslag aanbieden aan de Tweede Kamer. Daar staan de belangrijkste bevindingen in, waaronder het feit dat drie partijen hebben aangegeven te willen doorpraten.
In dat verslag zal waarschijnlijk ook worden toegelicht waarom de vijf-partijenoptie geen haalbare route bleek en waarom alternatieven zoals een meerderheidskabinet of constructieve steun van buiten de coalitie onvoldoende basis vonden.
Minderheidskabinet: kansrijk of kansloos?
Hoewel VVD, D66 en CDA nu verder praten, wil dat niet automatisch zeggen dat er daadwerkelijk een minderheidskabinet komt. Er zijn nog veel vragen onbeantwoord:
-
Hoe zorgen deze drie partijen voor genoeg “gedoogsteun” in de Tweede Kamer?
Ze hebben 66 zetels — tien te weinig. Zonder een partij die op cruciale momenten bereid is om mee te stemmen, is regeren onmogelijk. -
Hoe stabiel is zo’n minderheidskabinet?
In Nederland zijn minderheidskabinetten zeldzaam en vaak kort van duur. -
Wie zou bereid zijn af en toe mee te stemmen?
JA21? GroenLinks-PvdA? Volt? Nieuw Sociaal Contract? Dat is nog totaal niet duidelijk.
Rol van JA21: voorlopig buiten beeld
Formeel is JA21 nog niet volledig afgeserveerd, maar D66 heeft al laten weten weinig te voelen voor een samenwerking. De partijen verschillen onderling sterk op onderwerpen zoals migratie, kunst & cultuur, internationale samenwerking en gelijke rechten.
Bovendien levert JA21 vanuit een rekenkundig perspectief weinig op:
-
In de Tweede Kamer komen VVD, CDA, D66 en JA21 samen tot 75 zetels — precies één zetel te weinig.
-
In de Eerste Kamer halen deze vier partijen slechts 14 van de 75 zetels. Een ongekend lage basis voor stabiel beleid.
Daarmee lijkt JA21 op dit moment geen sleutelspeler.
GroenLinks-PvdA: steun op afstand wél, kabinet niet
Een minderheidskabinet zonder JA21 kan in de Kamer soms rekenen op steun van GroenLinks-PvdA, bijvoorbeeld op sociaal beleid, klimaat of onderwijs. Maar daar zit een belangrijke nuance: GroenLinks-PvdA heeft zich herhaaldelijk uitgesproken tegen een minderheidskabinet en ziet het liefst een volwaardig meerderheidskabinet met duidelijke afspraken.
De partij van Jesse Klaver wil dat er verantwoordelijkheid wordt genomen, niet alleen incidenteel steun wordt gegeven. Daardoor is het allerminst zeker dat zij bereid zijn om structureel mee te bewegen.
De politieke werkelijkheid: weinig opties, veel druk
Wat nu ontstaat, is een situatie waarin drie partijen die elkaar eerder niet konden vinden, tóch opnieuw om tafel gaan. Niet omdat de samenwerking ineens ideaal is, maar omdat de alternatieven simpelweg ontbreken.
De druk vanuit de samenleving én de internationale context speelt daarbij mee:
-
Europa staat voor grote uitdagingen op het gebied van veiligheid en economie.
-
Binnen Nederland zijn er dringende dossiers zoals woningbouw, klimaat, zorg en migratie.
-
De tijd begint te dringen: een land kan niet te lang zonder duidelijke koers blijven.
Voor Buma en voor de drie partijen is nu de vraag of dit “doorpraten” een echte doorbraak kan worden — of slechts weer een tijdelijke pauze voor een volgende impasse.
Conclusie: voorzichtig optimisme, maar nog geen oplossing
De formatie is dus nog niet uit de problemen, maar er ligt wél een nieuwe route op tafel. VVD, D66 en CDA gaan verder praten, terwijl GroenLinks-PvdA en JA21 voorlopig niet direct betrokken zijn.
Wat dit concreet betekent — een minderheidskabinet, een extraparlementaire variant of nóg een nieuwe poging — zal de komende weken moeten blijken.
Voor nu is er één zekerheid: dit was een onverwachte, maar belangrijke verschuiving in een formatie die tot voor kort volledig muurvast leek te zitten.