Algemeen
Fata Morgana is volgende Efteling-attractie die verdwijnt: ´Te clichébeeld van Arabische wereld´
De attractie Fata Morgana in de Efteling ligt opnieuw onder vuur. De populaire boottocht, die al sinds 1986 bezoekers meeneemt naar een mysterieuze Oosterse wereld, krijgt steeds vaker kritiek vanwege de manier waarop het Midden-Oosten wordt afgebeeld. Waar de één het ziet als een nostalgische sprookjeservaring, beschouwen anderen het als een verzameling achterhaalde stereotypen die niet meer in deze tijd passen.
Sprookjesachtig of problematisch?
Fata Morgana voert bezoekers langs paleizen, markten, gevangenissen en schatkamers, geïnspireerd op de verhalen van 1001 Nacht. De sfeer is magisch, met kleurrijke decors en spannende scènes. Toch klinkt er steeds meer kritiek dat deze betovering gepaard gaat met problematische beeldvorming. De personages zouden een eenzijdig en denigrerend beeld geven van mensen uit het Midden-Oosten.
Buitenlandse kritiek op de voorstelling
Recent zorgde een reactie van een Franse Reddit-gebruiker voor ophef. Volgens hem laat de attractie Arabische mannen vooral zien als booswichten of criminelen, terwijl vrouwen uitsluitend als verleidelijk of onderdanig worden afgebeeld. In zijn ogen is Fata Morgana geen onschuldige fantasie, maar een pijnlijk stereotype dat kwetsend kan zijn voor mensen met een Midden-Oosterse achtergrond.
Reactie van de Efteling
De Efteling reageerde op de kritiek door te benadrukken dat Fata Morgana nooit bedoeld is als een realistische weergave van het Midden-Oosten. “Het is een fantasiewereld, geïnspireerd op sprookjes,” aldus een woordvoerder. Wel erkent het park dat deze verhalen in het verleden niet altijd inclusief zijn vormgegeven. Tegenwoordig wordt er volgens hen veel zorgvuldiger gekeken naar culturele representatie bij nieuwe attracties.
Verandering in het park
Fata Morgana staat niet op zichzelf. Eerder haalde de Efteling al de attractie Monsieur Cannibale weg, vanwege de racistische connotaties. Die werd vervangen door een verhaal rondom Sindbad de Zeeman. Ook Carnaval Festival werd aangepast, waarbij karikaturen uit onder andere Aziatische en Afrikaanse culturen gematigder zijn afgebeeld. Deze trend wijst erop dat Fata Morgana mogelijk ook in de toekomst zal worden herzien.
Balans tussen nostalgie en actualiteit
De discussie roept de vraag op hoever een themapark moet gaan in het aanpassen van bestaande attracties. Is het wenselijk om alles wat als kwetsend wordt ervaren direct te veranderen? Of kunnen historische attracties blijven bestaan, mits ze in de juiste context geplaatst worden? De balans tussen culturele gevoeligheid en behoud van erfgoed blijft een ingewikkelde kwestie.
Toekomst van Fata Morgana
Voor veel bezoekers is Fata Morgana een dierbare herinnering aan hun jeugd. Toch groeit ook het besef dat sprookjes niet vrijgesteld zijn van maatschappelijke verantwoordelijkheid. De Efteling geeft aan open te staan voor advies van experts en onderzoekt momenteel de mogelijkheden. “We willen dat iedereen zich welkom voelt in ons park,” luidt het standpunt van de organisatie.
Tijd voor dialoog en nuance
Of Fata Morgana daadwerkelijk zal worden aangepast, is nog niet beslist. Duidelijk is wel dat de Efteling steeds bewuster omgaat met diversiteit en representatie. In plaats van snelle oordelen lijkt ruimte voor dialoog belangrijker dan ooit. Wat ooit werd gezien als onschuldig vermaak, wordt nu tegen het licht gehouden. De vraag is: blijft het sprookje zoals het is, of krijgt het een nieuw jasje voor een nieuwe generatie?
Frans Timmermans onder druk: GroenLinks-PvdA zakt in peilingen terwijl D66 oprukt
Voor Frans Timmermans en zijn GroenLinks-PvdA is het politiek gezien code rood. Waar de partij lange tijd stevig meedraaide in de top drie, dreigt ze nu terrein te verliezen aan meerdere kanten. Niet alleen blijven de PVV en het CDA de sociaaldemocraten voor, ook D66 – onder leiding van Rob Jetten – rukt opvallend snel op.
De belofte van verbinding waarmee Timmermans zijn campagne begon, lijkt plaats te hebben gemaakt voor een veel scherpere toon. In recente optredens spaart hij zijn progressieve concurrent niet. Volgens hem is D66 “veel te rechts geworden”, een uitspraak die de verkiezingsstrijd binnen het progressieve kamp verder op scherp zet.
Peilingen: PVV blijft grootste, GroenLinks-PvdA verliest terrein
Met de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober in aantocht, lijken de kaarten nog lang niet geschud. In de nieuwste peiling blijft de PVV de grootste partij met 29 zetels. Toch is de partij van Geert Wilders geïsoleerd: vrijwel niemand wil met de PVV regeren. Zowel GroenLinks-PvdA, D66 als de VVD hebben deelname aan een kabinet met Wilders al uitgesloten.
Dat betekent dat de PVV ondanks haar voorsprong politiek weinig kans maakt om daadwerkelijk te regeren. Van de partijen die de deur nog niet dicht hebben gegooid, beschikt alleen JA21 over een aantal zetels dat ertoe doet — maar ook dat lijkt onvoldoende om een meerderheid te vormen.
De opmars van Rob Jetten
In tegenstelling tot GroenLinks-PvdA lijkt D66 juist te profiteren van het RTL-verkiezingsdebat. Rob Jetten, die daar inviel voor Geert Wilders, maakte volgens veel kijkers een sterke indruk. Zijn optreden leverde zijn partij maar liefst vier zetels winst op in de peilingen, waarmee D66 nu op 18 zetels staat.
De jonge partijleider profileert zich nadrukkelijk als het redelijke, moderne alternatief tussen rechts en links. In interviews benadrukt hij dat D66 niet wegkijkt van problemen, maar ze juist benoemt. “Wat ik meer doe dan mijn voorgangers, is dat ik tijd neem om te erkennen wat mensen voelen,” aldus Jetten.
Zijn toon is kalmer dan die van veel concurrenten, maar inhoudelijk schuift hij wel wat op richting het midden. Zo pleit hij voor een strengere aanpak van asielmisbruik en voor meer regie in de Europese migratiepolitiek.
Timmermans verliest grip op progressieve kiezer
Voor Frans Timmermans komt de opmars van D66 op een ongelukkig moment. Zijn eigen partij, die maandenlang tussen de 25 en 29 zetels stond, is volgens de laatste peilingen gezakt naar 22 zetels.
Dat is een stevige tik voor de lijsttrekker, die zichzelf nog altijd ziet als een serieuze kandidaat-premier. Het risico dat GroenLinks-PvdA straks achter PVV, CDA én D66 eindigt, is reëel geworden.
“Wij zijn eigenlijk het enige echte alternatief,” zei Timmermans deze week in een interview. “D66 beweegt steeds verder naar rechts, en dat vind ik een slechte ontwikkeling voor Nederland.”
Zijn kritiek op Jetten lijkt ingegeven door frustratie over het tanende momentum van zijn eigen partij. Waar hij eerder vooral focuste op eenheid binnen het progressieve blok, richt hij zijn pijlen nu openlijk op D66.
Jetten slaat terug
Rob Jetten reageerde gevat op de aanvallen van Timmermans. “Dat is lachwekkend,” zei hij in een interview. “Wij proberen juist de balans te vinden tussen menselijkheid en verantwoordelijkheid. Ik geloof dat je problemen moet benoemen om ze te kunnen oplossen.”
De D66-leider maakt zich hard voor hervormingen in het asielbeleid, maar benadrukt dat hij dat wil doen binnen een menswaardig kader. Zo pleit hij ervoor om internationale verdragen te herzien en asielaanvragen buiten de EU-grenzen te behandelen — maatregelen die volgens hem meer controle en draagvlak zullen opleveren.
Zijn standpunt verschilt duidelijk van dat van Timmermans, die juist pleit voor solidariteit en samenwerking binnen Europa.
Kiezer twijfelt tussen idealisme en realisme
De strijd tussen D66 en GroenLinks-PvdA draait niet alleen om beleid, maar ook om toon en uitstraling. Timmermans presenteert zich als de verbindende staatsman, terwijl Jetten inzet op realiteitszin en vernieuwing.
Veel kiezers lijken zich te herkennen in die laatste koers. Op sociale media wordt Jetten geprezen om zijn “nuchtere en kalme houding” tijdens het debat. Tegelijkertijd zijn er ook geluiden van wantrouwen: sommigen vinden dat de plotselinge stijging van D66 “te mooi om waar te zijn”.
Een gebruiker op X schreef:
“Er klopt iets niet aan deze peilingen. Stemmers van PVV of JA21 stappen echt niet over naar D66. Wordt hier gemanipuleerd?”
Het illustreert hoe wantrouwen richting peilingen nog altijd leeft onder een deel van de achterban, zeker nu de politieke verhoudingen snel kunnen verschuiven.
Politieke veldslag richting 29 oktober
De komende weken beloven spannend te worden. Timmermans moet niet alleen opboksen tegen de rechtse partijen, maar ook zijn eigen achterban mobiliseren in de strijd met Jetten. Beide mannen vissen in dezelfde vijver van progressieve kiezers, die balanceren tussen idealistische waarden en praktisch beleid.
Volgens insiders overweegt de GroenLinks-PvdA-campagne om de nadruk te leggen op sociale rechtvaardigheid en klimaat — thema’s waarmee Timmermans traditioneel sterk scoort. Tegelijk probeert D66 zich te profileren als de partij die idealen combineert met daadkracht.
Iets klopt er niet aan deze peiling. Want waar zijn de zetels van PVV en JA21 naartoe? Stemmers van deze partijen zullen namelijk nooit op D66 stemmen.
Wordt hier gemanipuleerd? pic.twitter.com/QEakVjtF1R— Kritische Patriot 🇳🇱 (@KritischePatri) October 17, 2025
De strijd om het midden
Terwijl de PVV op kop ligt maar geïsoleerd blijft, lijkt de échte strijd te gaan tussen D66 en GroenLinks-PvdA om de gunst van de progressieve kiezer. Wie daarin weet te overtuigen, kan een sleutelrol spelen in de volgende kabinetsformatie.
Of zoals een analist het samenvatte bij Nieuwsuur:
“Timmermans vecht om relevant te blijven, Jetten vecht om serieus genomen te worden. En de kiezer kijkt aandachtig toe.”
Wat vaststaat: met nog maar een paar weken te gaan tot 29 oktober, is het politieke speelveld allesbehalve stabiel. De kaarten kunnen nog meerdere keren geschud worden — en elke uitspraak kan het verschil maken tussen winst en verlies.