Algemeen
Grote ophef om uitspraak Jerry Afriyie na overlijden van Dieuwertje Blok
De NOS en activist Jerry Afriyie liggen onder vuur na een artikel over het 0verlijden van Dieuwertje Blok. De keuze van de NOS om in een 0verlijdensbericht ruimte te geven aan de voorman van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) zorgt voor een storm aan kritiek. Onder anderen Jack van Gelder en diverse politici spreken hun verontwaardiging uit over de berichtgeving.
Dieuwertje Blok: een geliefde presentatrice
Gisteren werd bekend dat Dieuwertje Blok op 66-jarige leeftijd is 0verleden. De presentatrice was jarenlang het gezicht van het Sinterklaasjournaal en werd daarmee een icoon voor zowel jong als oud. Haar warme uitstraling en professionaliteit maakten haar tot een van de meest geliefde tv-persoonlijkheden van Nederland.
Veel media besteedden aandacht aan haar 0verlijden, met eerbetonen en herinneringen aan haar indrukwekkende carrière. Maar het artikel van de NOS sloeg bij veel mensen de plank volledig mis.
Jerry Afriyie en het NOS-artikel
Waar de meeste nieuwsmedia zich beperkten tot een eerbetoon aan Blok, besloot de NOS om ook activist Jerry Afriyie aan het woord te laten. De voorman van KOZP gebruikte de gelegenheid om te benadrukken hoe Blok in 2015 haar standpunt over Zwarte Piet veranderde en in de jaren daarna steeds meer als medestander werd gezien.
Afriyie stelde: “In de strijd tegen de racistische karikatuur Zwarte Piet liet ze in 2015 al haar voortschrijdend inzicht klinken en werd ze de jaren daarna steeds meer een medestander.”
Hoewel Afriyie ook sprak over Blok als een warm en betrokken mens, werd zijn statement door velen als ongepast ervaren. Vooral het feit dat een 0verlijdensbericht werd aangegrepen voor een politiek statement schoot bij veel mensen in het verkeerde keelgat.
Jack van Gelder: “Onzinnig en schandalig”
Een van de felste critici van het NOS-artikel is sportjournalist Jack van Gelder. Hij reageerde verbolgen op de berichtgeving en noemde het “ronduit schandalig en onzinnig.” Van Gelder sloot zich aan bij de groeiende verontwaardiging op sociale media en retweette een bericht van VVD-politicus Etienne Zwinkels, die zich eveneens kritisch uitliet over de NOS.
Zwinkels, fractielid van de Haagse VVD, was niet te spreken over de manier waarop de NOS het 0verlijdensbericht gebruikte om een politiek punt te maken. “Ik vind het echt ronduit schandalig dat de NOS in een 0verlijdensartikel van Dieuwertje Blok de ruimte geeft aan een politiek statement van Kick Out Zwarte Piet. Overbodig, onnodig en onzinnig,” aldus Zwinkels.
Ook Guido den Aantrekker, hoofdredacteur van Story, mengde zich in de discussie. Hij bekritiseerde de NOS en stelde dat dit een vorm van “activisme van belastinggeld” is.
Brede kritiek op de NOS
De kritiek op de NOS blijft zich opstapelen. Op sociale media delen veel mensen hun verontwaardiging over de berichtgeving. De algemene teneur: een 0verlijdensbericht moet een eerbetoon zijn en geen podium bieden voor politieke statements.
Veel Nederlanders herinneren Dieuwertje Blok als een iconische presentatrice die generaties heeft vermaakt met haar rol in het Sinterklaasjournaal. Ze stond bekend om haar professionele en warme houding, los van politieke discussies. Dat haar 0verlijden nu wordt gebruikt in een polariserend debat, stuit veel mensen tegen de borst.
Een gemiste kans voor de NOS?
Waar de NOS normaliter bekendstaat om neutrale en gebalanceerde berichtgeving, lijkt deze keuze veel kijkers en lezers af te schrikken. Critici benadrukken dat er genoeg manieren waren om Dieuwertje Blok te herdenken zonder een politieke lading toe te voegen.
Door de focus te verleggen naar haar bijdrage aan het debat rondom Zwarte Piet, wordt haar nalatenschap volgens velen onnodig gepolitiseerd. Dit roept vragen op over de journalistieke keuzes van de NOS en hoe de omroep omgaat met gevoelige onderwerpen.
Hoe gaat de NOS hiermee om?
Tot nu toe heeft de NOS nog niet gereageerd op de ophef. Het is onduidelijk of de redactie zich bewust was van de gevoeligheid rondom het onderwerp of dat men deze kritiek had voorzien.
Of de publieke omroep een statement zal geven of het artikel zal aanpassen, blijft afwachten. In het verleden heeft de NOS vaker kritiek gekregen op de manier waarop zij maatschappelijke discussies in het nieuws verwerken, maar ingrijpen in een publicatie gebeurt zelden.
Een polariserende discussie
Het debat over Zwarte Piet is al jarenlang een gevoelig onderwerp in Nederland. Voor- en tegenstanders staan vaak lijnrecht tegenover elkaar. Dat dit thema nu opduikt in een 0verlijdensbericht van een geliefde presentatrice, maakt de discussie alleen maar complexer.
Jerry Afriyie en KOZP worden vaak bekritiseerd vanwege hun activistische aanpak, terwijl anderen hun strijd juist steunen. Het feit dat Afriyie’s woorden nu zoveel losmaken, laat zien hoe diepgeworteld dit maatschappelijke debat nog altijd is.
Ik vind het echt ronduit schandalig dat de NOS in een overlijdensartikel van Dieuwertje Blok ruimte geeft aan een politiek statement van Kick Out Zwarte Piet. Overbodig, onnodig en onzinnig. https://t.co/Xa1l3tigOJ
— Etiènne Zwinkels (@EtienneZwinkels) March 3, 2025
Conclusie
Het 0verlijden van Dieuwertje Blok had een moment moeten zijn van herinnering en eerbetoon. In plaats daarvan is het uitgegroeid tot een verhitte discussie over journalistieke keuzes, activisme en politiek in 0verlijdensberichten.
Voor veel mensen voelt de keuze van de NOS als een gemiste kans om op een respectvolle manier stil te staan bij het leven en de nalatenschap van een geliefde tv-persoonlijkheid. De vraag blijft of de NOS nog zal reageren op de kritiek en of deze controverse gevolgen zal hebben voor de manier waarop 0verlijdensberichten in de toekomst worden gebracht.
De tweede zittingsdag in de rechtszaak tegen Marco Borsato zorgde voor een duidelijke verschuiving in toon en dynamiek. Waar tijdens de eerste zitting vooral de aanklachten en verklaringen centraal stonden, kwam nu de verdediging uitvoerig aan het woord. En volgens verslaggever Evert Santegoeds, die de hele dag in de rechtbank aanwezig was, gebeurde precies wat een goede verdediging beoogt: twijfel zaaien over de aangereikte feiten, verklaringen en bewijsstukken.
In een gesprek met Shownieuws liet Santegoeds weten dat de presentatie van de advocaten van Borsato hem aan het denken heeft gezet. Niet omdat er plots een eenduidige conclusie mogelijk is, maar omdat de zaak complexer blijkt dan veel mensen vooraf dachten. Zijn woorden geven een inkijkje in hoe de verdediging de zaak benadert en waarom donderdag mogelijk een kantelpunt vormt in het proces dat al jaren de Nederlandse showbizzwereld bezighoudt.
In deze longread wordt uitgebreid stilgestaan bij de argumenten van de verdediging, de punten die Santegoeds opvielen, het omstreden dagboek en de discussie over de geloofwaardigheid van verschillende verklaringen. Ook wordt gekeken naar de bredere impact van deze zittingsdag en wat het kan betekenen voor de verdere verloop van de zaak.
De sfeer in de rechtbank: een nieuwe fase van het proces
Vanaf de eerste minuut van de donderdagzitting was duidelijk dat de verdediging een andere strategie volgde dan het 0penbaar Ministerie twee dagen eerder. Waar justitie een groot deel van haar verhaal baseerde op verklaringen van het vermeende slacht0ffer en een aantal ondersteunende documenten, richtte de verdediging zich vooral op inconsistenties, hiaten en onduidelijke details in datzelfde materiaal.
Volgens Santegoeds zat er een opvallende energie in de zaal. Niet omdat het juridisch spektakel was, maar omdat de toon scherp en analytisch werd. Het ging niet langer om algemene beschuldigingen, maar om het apart leggen en onderzoeken van puzzelstukjes die volgens de advocaten helemaal niet passen.
“Het was een gedegen verhaal,” zegt Santegoeds. “Een verhaal dat mij heel erg aan het twijfelen heeft gebracht over wat ik dinsdag hoorde. En dát is natuurlijk precies wat de verdediging wil: laten zien dat er interpretatie, nuance en onzekerheid achter de aangedragen stukken zit.”
Het audiofragment: bekentenis of misverstand?
Een van de grootste punten van discussie in de zaak is het zogenoemde audiofragment, waarin de moeder van het meisje Borsato confronteert met haar beschuldigingen. Justitie stelde dinsdag dat dit gesprek elementen bevatte die op een impliciete bekentenis zouden kunnen wijzen.
Maar volgens de verdediging – en volgens Santegoeds nu ook – is dat beeld te sterk aangezet.
“Wat ik dinsdag hoorde, klonk
alsof er een bekentenis op band stond,” vertelt hij. “Maar vandaag
werd dat vrijwel volledig onderuit gehaald.”
De verdediging wees erop dat:
-
Borsato in het gesprek nooit expliciet toegeeft dat hij grensoverschrijdend heeft gehandeld.
-
Hij vaag reageert, deels geschokt, deels afwerend – maar niet bevestigend.
-
Het gesprek plaatsvond in een gespannen situatie waarin woorden ook anders kunnen worden geïnterpreteerd.
Daarnaast benadrukte de verdediging dat het gesprek is opgenomen onder omstandigheden die op zijn minst vragen oproepen over de context en intentie. Was het een spontane confrontatie of een zorgvuldig geplande actie met een specifiek doel? Die vraag blijft hangen.
Het dagboek: een “verdacht boekje” met één cruciale pagina
Het meest controversiële bewijsstuk in deze zaak is zonder twijfel het dagboek van het meisje. Een schrift van slechts dertig pagina’s, waarin volgens het OM aanwijzingen te vinden zijn voor haar ervaringen met de zanger.
Maar volgens de verdediging – en nu ook volgens Santegoeds – zit dat anders.
Een boekje met één afwijkende pagina
“Het dagboek telt slechts dertig pagina’s,” legt Santegoeds uit. “Maar Marco komt maar op één pagina voor. En die ene pagina lijkt niet geschreven in dezelfde lijn als de rest.”
De verdediging ging nog verder en suggereerde dat:
-
het bewuste deel mogelijk niet door het meisje zelf is geschreven;
-
de toon, stijl en woordkeuze anders zijn dan in de rest van het dagboek;
-
de moeder mogelijk zelf aanpassingen of aanvullingen heeft gedaan.
Dit is een ernstige suggestie en vormt een groot risico voor de geloofwaardigheid van het gehele bewijsstuk.
Waarom noemt Santegoeds het “een verdacht boekje”?
De verslaggever is normaal gesproken voorzichtig met zijn woorden, vooral in zaken waar emoties, reputaties en juridische gevolgen zo zwaar meewegen. Maar in deze zaak zei hij onomwonden:
“Het is geen dagboekje, het is een verdacht boekje.”
Die uitspraak komt niet uit sensatie, maar uit de observatie dat het boekje rommelig, fragmentarisch en opeens zeer specifiek lijkt op het moment dat Borsato erin voorkomt. Dat roept vragen op, en het is precies die twijfel die de verdediging probeert te vergroten.
De kleedkamerkwestie: kon het überhaupt gebeuren?
Een ander punt waarop de verdediging zich richtte, is de beschuldiging dat Marco het meisje zou hebben betast in de kleedkamer van The Voice of Holland. Justitie schetste de situatie alsof hij eenvoudig door de gangen kon wandelen en ongezien ruimtes kon betreden.
Maar volgens Santegoeds klopt dat beeld niet.
Borsato was niet vrij om studio’s in en uit te lopen
“Daar twijfelde ik dinsdag al
aan,” zegt hij.
Hij legt uit:
-
Marco had een eigen kleedkamer.
-
Hij werkte vrijwel altijd samen met visagist Leco van Zadelhoff.
-
Beveiliging en productie lieten niet toe dat coaches ongecontroleerd door backstage-gebieden liepen.
-
Alles achter de schermen bij grote tv-producties is strak georganiseerd.
Als die omstandigheden kloppen, wordt de beschuldiging minder waarschijnlijk.
Waarom Leco nooit is verhoord, blijft een mysterie
Het meest opvallende is dat Leco van Zadelhoff, die bijna constant bij Marco was in zijn kleedkamer, nooit door het OM is verhoord.
Santegoeds verbaasde zich daar zichtbaar over:
“Waarom heeft justitie dat niet gedaan? Als iemand kon bevestigen wat er in die kleedkamer gebeurde, was het Leco.”
Volgens hem kan dit maar twee dingen betekenen:
-
Het OM heeft bewust afgezien van het verhoor, omdat het mogelijk ontlastend zou zijn.
-
Het verhoor had geen meerwaarde voor hun scenario, wat vragen oproept over de kracht van dat scenario.
Voor Santegoeds is dit een van de grootste hiaten in de zaak tot nu toe.
Veranderende verklaringen: onduidelijkheid of onbetrouwbaarheid?
Tijdens de zitting van donderdag stelde de verdediging ook vragen over de consistentie van de verklaringen van het meisje. Volgens hen veranderen bepaalde details van haar verhaal door de tijd heen.
Santegoeds vatte het samen als een cruciale vraag:
“Waarom veranderen de verhalen van het meisje steeds?”
De verdediging gaf twee mogelijke verklaringen:
-
Ze kan zich niet alles goed herinneren – een bekend fenomeen in traumagerelateerde zaken.
-
Het is niet gebeurd zoals wordt beweerd, en de inconsistentie komt voort uit het creëren van nieuwe details wanneer eerdere versies onder druk komen te staan.
In elk scenario is er onduidelijkheid – en onduidelijkheid leidt tot twijfel. En twijfel leidt juridisch gezien al snel tot de conclusie dat er onvoldoende hard bewijs is.
Een kantelpunt? De impact van de verdediging
Voor Santegoeds voelde donderdag als een mogelijke omslag in het proces. Niet omdat er ineens een definitieve conclusie in zicht komt, maar omdat de verdediging overtuigend heeft laten zien dat verschillende cruciale onderdelen van de zaak kunnen worden betwist.
Hij zei:
“Ik hoop dat heel duidelijk wordt of hij er nou echt is ingeluisd door de twee of niet.”
Dat laatste – het idee dat Borsato mogelijk doelbewust in een fuik is gelokt – is een theorie die in sommige kringen al langer rondgaat. De verdediging gebruikt die gedachte niet expliciet, maar suggereert wel dat bepaalde elementen in het dossier zijn gemanipuleerd of bewust anders gepresenteerd.
Wat de waarheid is, blijft vooralsnog onbekend.
De bredere vraag: kan deze zaak nog één kant op vallen?
Na deze dag rijst de vraag of de zaak juridisch nog helder genoeg is om tot één duidelijke uitspraak te komen. De advocaten van Borsato hebben laten zien:
-
dat fysiek bewijs ontbreekt;
-
dat verklaringen variëren;
-
dat het dagboek vraagtekens oproept;
-
dat getuigen ontbreken of niet zijn gehoord;
-
dat cruciale situaties logistiek onwaarschijnlijk zijn.
Justitie heeft tegelijkertijd laten zien:
-
dat het meisje haar verhaal meerdere malen consequent heeft verteld;
-
dat er ondersteunende aanwijzingen zijn;
-
dat het audiofragment volgens hun interpretatie significant is;
-
dat er gedragingen van Borsato zijn die volgens hen wijzen op grensoverschrijdend gedrag.
Het blijft daarmee een zaak waarin interpretatie, overtuiging en nuance centraal komen te staan.
Conclusie: een zaak die alle kanten op kan, maar donderdag veranderde het speelveld
De tweede zittingsdag heeft één ding duidelijk gemaakt: deze zaak is niet zwart-wit. Er zijn geen keiharde bewijzen in de vorm van opnames, foto’s of DNA. Wat resteert zijn menselijke verhalen, emoties, herinneringen, twijfels en interpretaties.
Voor de rechtbank betekent dit dat de lat hoog ligt. Voor het publiek betekent het dat de verdeeldheid groot blijft. Voor de betrokkenen betekent het dat de spanning richting de uitspraak – op 4 december – alleen maar groter zal worden.
Wat donderdag heeft laten zien, is dat de verdediging zeer krachtig is in het neerzetten van twijfel. En twijfel is in het strafrecht een machtig juridisch wapen.
De komende weken zullen uitwijzen of die twijfel voldoende weegt.