Algemeen
Boodschappen worden dit jaar nóg duurder: vooral deze producten
Nederlandse consumenten moeten zich schrap zetten voor een nieuwe golf van prijsstijgingen in de supermarkt. ING-econoom Marten van Garderen waarschuwt dat de kosten voor dagelijkse boodschappen dit jaar sneller zullen stijgen dan in 2023. Dit betekent dat huishoudens opnieuw dieper in de buidel moeten tasten om hun winkelkarretje te vullen.
Volgens Van Garderen is deze ontwikkeling grotendeels af te leiden uit de FAO Food Price Index, een internationale graadmeter die prijsontwikkelingen in de voedselmarkt volgt. “Een hogere index betekent niet per se dat de prijzen in de supermarkt direct omhooggaan, maar het geeft wel een duidelijke indicatie van de richting waarin we ons bewegen,” aldus de econoom.
Welke producten worden duurder?
Hoewel prijsstijgingen al enige tijd aan de gang zijn, lijkt het erop dat bepaalde productgroepen extra hard getroffen worden. Met name zuivelproducten zullen fors in prijs toenemen. Dit is slecht nieuws voor consumenten die melk, kaas, boter of yoghurt regelmatig op hun boodschappenlijst hebben staan.
Daarnaast verwacht Van Garderen dat ook cacao en koffie aanzienlijk duurder zullen worden. De liefhebbers van een kopje koffie in de ochtend of een stukje chocolade bij de thee zullen dit direct in hun portemonnee voelen. “Wie in de komende maanden chocolade of koffie wil inslaan, kan maar beter voorbereid zijn op een flinke meerprijs,” waarschuwt de econoom.
Waarom blijven de prijzen stijgen?
De voortdurende prijsstijgingen in de supermarkten zijn niet zomaar toeval. Er zijn meerdere factoren die samen een opwaartse druk op de prijzen veroorzaken. Duurdere grondstoffen spelen een belangrijke rol, maar dat is slechts een deel van het verhaal. Ook de stijgende energiekosten en de hoge lonen in de voedselindustrie worden steeds vaker doorberekend aan de consument.
Daarnaast spelen mondiale factoren een rol. Klimaatverandering, geopolitieke spanningen en verstoringen in de logistieke keten dragen allemaal bij aan de prijsdruk. De cacao-industrie, bijvoorbeeld, heeft te maken met mislukte oogsten in West-Afrika, terwijl de koffieprijzen onder druk staan door tegenvallende productie in landen als Brazilië en Colombia.
Een andere belangrijke factor is de aanhoudende inflatie. Hoewel deze op macro-economisch niveau lijkt af te nemen, blijven de prijzen in de supermarkt opvallend hoog. “Inflatie heeft de neiging om zich te nestelen in de keten, vooral bij basisproducten,” legt Van Garderen uit. “Zelfs als de algemene inflatie daalt, zien we dat supermarkten de prijzen vaak niet laten zakken.”
Wat betekent dit voor consumenten?
Boodschappen doen is voor veel huishoudens al een uitdaging, en de nieuwe prijsverhogingen zullen de situatie alleen maar verslechteren. De verwachting is dat de inflatie hardnekkig zal blijven en dat prijsdalingen voorlopig niet in zicht zijn.
In januari 2024 lag de gemiddelde prijsstijging van supermarktproducten al op 3,3 procent ten opzichte van een jaar eerder. Over heel 2023 was er een vergelijkbare stijging, terwijl in 2022 – het eerste jaar na de coronapandemie – de voedselprijzen maar liefst 10 procent omhooggingen. Hoewel de stijging nu minder fors lijkt dan in voorgaande jaren, blijft de impact op het huishoudbudget aanzienlijk.
Huishoudens met een krap budget zullen extra goed moeten nadenken over hun uitgaven. Specialisten adviseren om slimmer boodschappen te doen, bijvoorbeeld door:
- Seizoensgebonden producten te kopen, die vaak goedkoper zijn dan geïmporteerde alternatieven.
- Meer aanbiedingen in de gaten te houden en groot in te slaan bij kortingen.
- Alternatieve merken of huismerken te proberen, die doorgaans voordeliger zijn dan A-merken.
- Producten langer houdbaar te maken door bijvoorbeeld brood en vlees in te vriezen.
Wat kunnen supermarkten doen?
Supermarkten staan voor een moeilijke keuze. Aan de ene kant willen ze hun klanten niet afschrikken met torenhoge prijzen, maar aan de andere kant moeten ze hun eigen kosten ook dekken. Grote supermarktketens onderhandelen met leveranciers om de prijsstijgingen zo veel mogelijk te beperken, maar dat lukt niet altijd.
Sommige ketens proberen de klap op te vangen door meer te investeren in huismerken, die vaak goedkoper zijn dan de bekende A-merken. Daarnaast worden er vaker promotieacties opgezet om klanten tegemoet te komen.
Echter, consumenten moeten realistisch blijven. De kans dat supermarktprijzen de komende maanden weer dalen, is klein. “Prijsverhogingen werken vaak blijvend door in de keten. Wat duurder wordt, wordt zelden weer goedkoper,” aldus Van Garderen.
Blijvende onzekerheid over voedselprijzen
Een van de grootste uitdagingen op de wereldwijde voedselmarkt is de onzekerheid. De productie van veel voedingsmiddelen is afhankelijk van weersomstandigheden, energieprijzen en politieke ontwikkelingen. Een mislukte graanoogst in Oekraïne of een staking in een grote haven kan grote gevolgen hebben voor de wereldwijde voedselprijzen.
Ook handelsbeperkingen en protectionistische maatregelen spelen een rol. Zo heeft India recent de export van rijst beperkt, wat wereldwijd voor prijsstijgingen heeft gezorgd. In veel landen zijn overheden en beleidsmakers dan ook bezig met strategieën om voedselprijzen onder controle te houden, maar voor de gemiddelde consument blijft het lastig om grip te krijgen op de situatie.
Wat kunnen we verwachten?
De voorspellingen van ING wijzen erop dat consumenten zich moeten voorbereiden op een blijvende stijging van de supermarktprijzen in 2024. Producten zoals zuivel, koffie en chocolade worden flink duurder, en dit zal naar verwachting ook andere productcategorieën beïnvloeden.
Toch zijn er enkele lichtpuntjes. Supermarkten en fabrikanten zoeken naar innovatieve oplossingen om kosten te verlagen, zoals efficiëntere productiemethoden en alternatieve grondstoffen. Daarnaast kan een stabielere wereldeconomie ervoor zorgen dat sommige prijsstijgingen minder heftig uitvallen dan verwacht.
Voor nu is de boodschap echter duidelijk: boodschappen worden opnieuw duurder, en dat zal de consument in de portemonnee voelen. Of het nu gaat om een pak melk, een reep chocolade of een kop koffie in de ochtend, de stijgende prijzen zijn een realiteit waar niemand omheen kan.
Wil jij besparen op je boodschappen? Houd aanbiedingen in de gaten en wees creatief met je aankopen. Deel jouw beste bespaartips in de reacties!
Hevige politieke en publieke reacties op nieuwe Kamervoorzitter: keuze leidt tot felle discussie
De verkiezing van een nieuwe Kamervoorzitter, normaal gesproken een procedurele stap in het parlementaire proces, groeide dit keer uit tot een moment dat Den Haag en de rest van het land in beroering bracht. Na drie stemrondes werd Thom van Campen gekozen als nieuwe voorzitter, terwijl Martin Bosma – die in de eerste twee rondes duidelijk de meeste stemmen kreeg – uiteindelijk aan de kant werd geschoven.
Wat volgde was een golf van reacties. In de Kamer, op sociale media en in talkshows werd druk gediscussieerd over de vraag of deze uitkomst het gevolg was van een eerlijke afweging van kwaliteiten, of van politieke strategie die de geloofwaardigheid van het proces onder druk zette.
Een stemronde die meer vragen opriep dan antwoorden gaf
Het contrast tussen de eerste twee rondes en de uiteindelijke uitslag viel veel mensen meteen op. Bosma stond aanvankelijk ruim bovenaan, maar bleek in de beslissende ronde niet langer de voorkeurskandidaat.
Volgens critici leek het erop dat de procedure minder draaide om het kiezen van de meest ervaren of meest natuurlijke voorzitter, maar vooral om het voorkomen van een ongewenste uitkomst. Voorstanders van Bosma benadrukten dat hij de afgelopen jaren herhaaldelijk had laten zien dat hij Kamerdebatten ordelijk en rustig kon leiden. Zelfs politieke tegenstanders roemden zijn kalme stijl en heldere manier van voorzitten.
Toch kreeg hij niet het vertrouwen van een meerderheid. Dat maakte deze voorzittersverkiezing tot een bron van debat: gaat het in zo’n functie om vakmanschap, of om politieke comfortzones?
Online ontstond direct een storm van verontwaardiging
Binnen enkele minuten nadat de uitslag bekend werd gemaakt, barstte op sociale media een golf van woede en ongeloof los. Oud-Kamerlid Harm Beertema merkte op dat de derde ronde eerder leek op een blokkade dan op een zorgvuldige beoordeling. Zijn analyse werd duizenden keren gedeeld en onderschreven.
Veel berichten klonken in dezelfde lijn: hoe kan iemand die twee rondes bovenaan staat in de slotfase toch worden weggestemd, zonder duidelijke inhoudelijke reden?
Onder de reacties zat een voelbare frustratie over het idee dat gevestigde partijen elkaar vasthouden om een bepaalde politieke richting te voorkomen. Volgens veel commentatoren aangaf dit moment een bredere zorg: dat het parlement niet altijd aansluit bij de wens van een groot deel van de kiezers.
Ook Elbertus van Lagen uitte zorgen over het groeiende wantrouwen in de politiek. Zijn uitspraak dat het vertrouwen nóg verder zou kunnen dalen, raakte een gevoelige snaar bij veel burgers.
Journalisten zien een patroon in deze gang van zaken
De discussie bleef niet beperkt tot sociale media. Verschillende journalisten reageerden kritisch op de stemprocedure. Bart Nijman omschreef de situatie als een ‘politiek onderonsje’, een verwijzing naar het idee dat partijen soms vooral bezig zijn elkaar intern te beschermen in plaats van de beste kandidaat naar voren te schuiven.
Zijn woorden kregen veel bijval. Voor een grote groep kijkers voelde de verkiezing inderdaad als een proces waarin de uitkomst al min of meer was bepaald voordat de rondes begonnen. Niet door open debat of door inhoudelijke afweging, maar door afspraken achter de schermen.
Daardoor ervoer een deel van het publiek de uitkomst als een gemiste kans voor transparantie en professionaliteit.
Een gevoel van buitensluiting bij veel kiezers
Voor veel mensen ging de discussie niet alleen over de functie van de nieuwe Kamervoorzitter. Het voelde ook als een symbolische gebeurtenis waarin zichtbaar werd hoe grote groepen kiezers zich niet vertegenwoordigd voelen.
Na de verkiezingen, waarin de rechtse partijen een grote overwinning behaalden, leek dit moment dat gevoel verder te versterken. De boodschap die sommige burgers eruit haalden: zelfs wanneer een kandidaat op basis van stemmen en ervaring een logische keuze lijkt, kunnen politieke afspraken alsnog bepalen dat hij niet wordt gekozen.
In gesprekken rond het Binnenhof viel te horen dat de keuze mogelijk voortkomt uit een reflex die al jarenlang te zien is: het proberen te behouden van vertrouwde verhoudingen binnen het politieke midden. Het resultaat is dat veel burgers de indruk krijgen dat hun stem minder invloed heeft dan ze hopen.
Een gemiste kans om vertrouwen te herstellen
De derde stemronde werd door veel politieke analisten gezien als een belangrijk moment om te laten zien dat kwaliteit boven partijgrenzen kan worden gesteld. Dat gebeurde niet, en juist daardoor werd een kans gemist om vertrouwen bij het publiek te versterken.
Doordat de keuze uiteindelijk vooral werd gezien als een strategisch besluit, is de kloof tussen politiek en burger opnieuw zichtbaar geworden. Mensen die de stemmingen live volgden, zagen hoe een kandidaat met veel ervaring en brede erkenning toch aan de kant werd gezet.
Voor burgers die al langer twijfelen aan de manier waarop de politiek functioneert, gaf dit moment nieuwe aanleiding om zich af te vragen of het parlement werkelijk handelt op basis van transparantie en inhoud.
Het debat over vertrouwen in de politiek laait verder op
De intense reacties van burgers, journalisten en oud-politici laten zien dat de behoefte aan een opener en eerlijker politiek proces groot is. De voorzittersverkiezing werd daardoor meer dan een procedurele stap: het werd een moment waarin het grotere vraagstuk van vertrouwen opnieuw centraal kwam te staan.
Veel mensen hopen dat dit geen gesprek is dat snel wegzakt. Het is juist een kans om te bespreken hoe democratische processen beter kunnen worden bewaakt en hoe de afstand tussen burgers en politiek kan worden verkleind.
Het zou waardevol zijn als er ruimte komt voor een breed gesprek over representatie, transparantie en de rol van politieke strategie bij belangrijke beslissingen.
Praat mee over deze politieke ontwikkeling
Hoe kijk jij naar deze gang
van zaken?
Vond je de keuze logisch, of zie je het – net als veel anderen –
als een gemiste kans voor geloofwaardig leiderschap?
Deel jouw mening op onze Facebookpagina en praat mee over een onderwerp dat veel Nederlanders bezighoudt.