Algemeen
Aardverschuiving bij Wie is de Mol: ´Andere zender kaapt format!´
Het iconische tv-programma Wie is de Mol? zou in theorie prima bij RTL 4 of SBS 6 kunnen draaien, erkent AvroTros-directeur Taco Zimmerman. In een tijd waarin de NPO gedwongen wordt flink te bezuinigen, is het geen gekke gedachte om een programma met zo’n commerciële aantrekkingskracht over te laten aan een commerciële zender.
NPO of RTL?
Wie is de Mol? is al jaren een van de meest bekeken programma’s van Nederland. Maar hoort een amusementsprogramma als dit eigenlijk wel thuis bij de publieke omroep?
Volgens Taco is dat een legitieme vraag. “Ik weet dat commerciële zenders een programma als Wie is de Mol? het liefst nog morgen zouden willen hebben,” zegt hij in het AD.
Toch vindt hij dat grote publieksprogramma’s belangrijk zijn voor de NPO. “Wij hebben blockbusters nodig om de publieke omroep zichtbaar en aantrekkelijk te houden.”
Maar als de NPO zou besluiten het programma los te laten? “Dan moet de publieke omroep van de gelegenheid gebruik maken om te vernieuwen.”
Geld besparen op Jinek?
Media-expert Tina Nijkamp verwacht niet dat Wie is de Mol? uit de publieke omroep zal verdwijnen. “Dat is het laatste wat ze eruit gaan doen!” zegt ze in Vandaag Inside. In plaats daarvan wijst ze op andere bezuinigingsmogelijkheden.
Volgens Tina kan de NPO flink besparen door de talkshow van Eva Jinek niet langer in Amsterdam, maar weer in Hilversum op te nemen. “Dat scheelt 2 miljoen.” Ook noemt ze dure buitenlandse producties zoals De Avondetappe en de vele portretprogramma’s als mogelijke bezuinigingsposten.
Een nieuwe koers?
Of Wie is de Mol? ooit echt zal verhuizen naar RTL 4 of SBS 6, blijft de vraag. Maar de discussie over wat wel en niet thuishoort bij de NPO wordt met de dreigende bezuinigingen steeds relevanter. Moet de publieke omroep zich meer richten op journalistiek en educatie? En mogen amusementsprogramma’s als Wie is de Mol? en Heel Holland Bakt naar de commerciële zenders?
De definitieve vrijspraak van Marco Borsato markeert een belangrijk keerpunt in een zaak die Nederland jarenlang in zijn greep hield. Nu het Openbaar Ministerie heeft besloten geen hoger beroep in te stellen, rijst een nieuwe vraag die minstens zo beladen is: kan de zanger zijn publieke imago ooit herstellen? Volgens imagodeskundige Zabeth van Veen is dat niet uitgesloten, al benadrukt zij dat het proces allesbehalve eenvoudig zal zijn.
Van Veen schoof woensdagavond aan bij Nieuwsuur, waar zij reflecteerde op de gevolgen van de vrijspraak voor Borsato’s reputatie. Haar analyse is genuanceerd, kritisch én realistisch: herstel is mogelijk, maar alleen onder strikte voorwaarden.
Definitieve juridische duidelijkheid
Dinsdagochtend werd bekend dat het 0penbaar Ministerie afziet van hoger beroep in de strafzaak tegen Borsato. Daarmee is de vrijspraak die de rechtbank Midden-Nederland eerder uitsprak definitief geworden. De zanger werd beschuldigd van ontucht in het verleden, maar volgens de rechtbank was er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs om tot een veroordeling te komen.
Het OM had aanvankelijk een onvoorwaardelijke gev*ngenisstraf van vijf maanden geëist. Na bestudering van het vonnis concludeerde justitie echter dat de kans op een andere uitkomst in hoger beroep minimaal was. Daarmee kwam, juridisch gezien, een einde aan een langdurige en emotioneel beladen procedure.
Imagoschade: moeilijk, maar niet onmogelijk
Volgens Van Veen is het belangrijk om onderscheid te maken tussen juridische schuld en publieke perceptie. “Er zijn situaties waarvan mensen zeggen: daar kom je imago-technisch eigenlijk nooit meer van terug,” legt ze uit. “Denk aan geweld onder invloed of grensoverschrijdend gedrag richting minderjarigen. Dat zijn onderwerpen die in het collectieve geheugen blijven hangen.”
Toch maakt de vrijspraak volgens haar een essentieel verschil. “Nu is hij vrijgesproken, en dat betekent dat een deel van het publiek bereid zal zijn om hem opnieuw te bekijken. In onze samenleving geloven we nog steeds in tweede kansen, al gelden die niet automatisch.”
Een comeback vraagt meer dan stilte
Van Veen benadrukt dat een eventuele terugkeer zorgvuldig moet worden opgebouwd. “Een comeback kan niet zomaar. Het moet geloofwaardig zijn. Er moet een duidelijke reflectie in zitten, een besef van wat deze periode heeft aangericht — niet alleen voor hemzelf, maar ook voor anderen.”
Ze waarschuwt voor snelle stappen of plotselinge optredens. “Dit is een zaak die heel Nederland heeft gevolgd. Mensen hebben er een mening over, soms vanuit eigen ervaringen. Als je dan iets wilt doen, moet dat met een sterk, consistent en menselijk verhaal.”
Morele discussie blijft bestaan
Hoewel de rechtbank tot vrijspraak kwam, is daarmee niet alle discussie verdwenen. Van Veen wijst erop dat bepaalde details die tijdens de zaak naar buiten kwamen, bij een deel van het publiek blijven doorwerken. “Voor sommige mensen voelt het moreel nog steeds ongemakkelijk. Dat verdwijnt niet ineens.”
Ze benadrukt dat dit vooral geldt voor mensen die zelf vergelijkbare situaties hebben meegemaakt. “Voor hen ligt de lat anders. Juridisch kan iemand vrijgesproken zijn, maar emotioneel ligt dat soms ingewikkelder.”
Een zichtbare kentering in toon
Toch ziet Van Veen duidelijke signalen dat het sentiment rond Borsato langzaam verschuift. “Je merkt dat media en publiek hem voorzichtig weer beginnen te omarmen. De scherpe toon maakt op sommige plekken plaats voor nuance.”
Ook de steun uit zijn directe omgeving speelt daarbij een rol. Zijn ex-partner en vrienden hebben zich al langere tijd publiekelijk achter hem geschaard. “Dat geeft een signaal af: mensen die hem goed kennen, blijven achter hem staan. Dat weegt mee in hoe het publiek hem opnieuw beoordeelt.”
Economische realiteit van bekendheid
Een opvallend punt in Van Veens analyse is de economische kant van publieke rehabilitatie. “Er is ook een groep mensen en partijen die belang heeft bij zijn terugkeer. Denk aan muzieklabels, organisatoren, media. Als iemand commercieel relevant blijft, ontstaat er vanzelf ruimte voor een comeback.”
Dat betekent volgens haar niet dat alles ineens weer kan zoals voorheen. “Maar het zorgt er wel voor dat er beweging komt. De zogenaamde ‘ontcancelling’ is in feite al begonnen.”
Muziek als mogelijke brug
Of Borsato ooit weer zal optreden of nieuwe muziek uitbrengt, is nog onbekend. Van Veen sluit het niet uit, maar benadrukt dat timing cruciaal is. “Muziek kan verbinden, maar alleen als het moment klopt. Als het te vroeg voelt, werkt het averechts.”
Ze stelt dat het publiek gevoelig is voor oprechtheid. “Als mensen het idee hebben dat iets alleen gebeurt om de draad weer op te pakken, zonder reflectie, dan prikken ze daar doorheen.”
Geen snelle weg terug
De conclusie van Van Veen is helder: herstel is mogelijk, maar niet vanzelfsprekend. “Dit is geen kwestie van wachten tot de storm gaat liggen. Het vraagt om keuzes, geduld en verantwoordelijkheid.”
Voor Borsato betekent dat voorlopig vooral rust, terughoudendheid en het zorgvuldig afwegen van elke volgende stap. “Sommige verhalen hebben tijd nodig,” aldus Van Veen. “En soms is stilte op dit moment sterker dan welk optreden dan ook.”
Een nieuw hoofdstuk, maar geen blanco blad
Met het definitieve besluit van het OM is het juridische hoofdstuk gesloten, maar het maatschappelijke gesprek gaat door. Of Marco Borsato uiteindelijk weer een plek krijgt in het Nederlandse muzieklandschap, zal afhangen van meer dan alleen een vrijspraak.
Zoals Van Veen het samenvat: “Het publiek is bereid om te luisteren, maar alleen als het verhaal klopt. En dat verhaal moet zorgvuldig, eerlijk en menselijk zijn.”
De komende tijd zal uitwijzen of die weg daadwerkelijk wordt ingeslagen.