Algemeen
Gemeentelijke woonlasten weer flink omhoog: dit ga je volgend jaar betalen
Huiseigenaren in Nederland moeten zich voorbereiden op een hogere rekening voor gemeentelijke woonlasten in 2024. De gemiddelde stijging bedraagt 4,8%, wat neerkomt op een extra kostenpost van ongeveer €45 per huishouden. Dit betekent dat huiseigenaren volgend jaar gemiddeld €996 betalen aan onroerendezaakbelasting (ozb), rioolheffing en afvalstoffenheffing. Deze cijfers zijn afkomstig uit een steekproef van Vereniging Eigen Huis (VEH) onder 113 gemeenten.
Hoewel het gemiddelde een indicatie geeft, zijn de verschillen tussen gemeenten aanzienlijk. In sommige gemeenten worden huishoudens veel zwaarder belast dan in andere. Het rapport waarschuwt ook dat de stijging van de woonlasten hoger is dan de verwachte inflatie van ruim 3% in 2024, wat de druk op huishoudens verder vergroot.
Grote Verschillen tussen Gemeenten
In gemeenten zoals het villadorp Laren in Noord-Holland betalen huishoudens fors meer, met een gemiddelde rekening van €1647 aan woonlasten. Aan de andere kant van het spectrum staat het Overijsselse Rijssen-Holten, waar huiseigenaren slechts €703 betalen. Dit verschil van bijna €1000 illustreert hoe sterk de lasten kunnen variëren op basis van gemeentelijk beleid en lokale omstandigheden.
Naast de verschillen in absolute bedragen zijn er gemeenten waar de lasten fors stijgen. In Reusel-De Mierden, Barendrecht, Overbetuwe, Hillegom en Druten stijgen de woonlasten met percentages tussen de 10% en 17%, wat neerkomt op een jaarlijkse toename van €70 tot €180.
De Blik op 2026: Het ‘Ravijnjaar’
Vereniging Eigen Huis waarschuwt ook voor een toekomstige uitdaging die in 2026 zichtbaar kan worden: het zogenoemde ‘ravijnjaar’. Gemeenten zullen dan te maken krijgen met significante begrotingstekorten door aflopende subsidies en stijgende kosten. Hoewel de precieze impact nog onzeker is, vrezen veel deskundigen dat deze tekorten mogelijk worden gecompenseerd met nóg hogere belastingen voor huiseigenaren.
Opvallend is dat veel gemeenten nu nog niet lijken te anticiperen op deze toekomstige financiële problemen. Volgens VEH zijn de onzekerheden te groot om nu al maatregelen te nemen, zoals het verhogen van de ozb. Dit betekent echter niet dat huiseigenaren gerustgesteld kunnen zijn; de kans is groot dat zij uiteindelijk de rekening gepresenteerd krijgen.
Ozb Blijft de Grootste Inkomstenbron
De onroerendezaakbelasting blijft een cruciale inkomstenbron voor gemeenten, die zelf het tarief mogen bepalen. In Renkum, de grootste stijger van het land, neemt de ozb in 2024 met maar liefst 39% toe. Hiermee stijgt de gemiddelde ozb in Renkum in slechts twee jaar tijd met €277. Dit illustreert hoe sommige gemeenten de ozb gebruiken om begrotingstekorten te dichten. Aan de andere kant zijn er ook gemeenten – bijna 10% van de onderzochte plaatsen – die de ozb-tarieven juist hebben verlaagd.
Riool- en Afvalstoffenheffing: Grote Variaties
Naast de ozb zijn er ook grote verschillen in de riool- en afvalstoffenheffing. Hoewel deze belastingen wettelijk niet meer dan kostendekkend mogen zijn, varieert het bedrag dat huiseigenaren betalen aanzienlijk. In Rijswijk betalen inwoners bijvoorbeeld €568 aan afvalstoffenheffing, terwijl dit in Losser slechts €219 is. Deze verschillen worden veroorzaakt door uiteenlopende inzamelkosten en de manier waarop gemeenten eventuele financiële meevallers doorberekenen aan inwoners.
Een Gematigder Stijging dan in 2023, maar Nog Steeds Fors
Hoewel de stijging van de woonlasten in 2024 gemiddeld €45 per huishouden bedraagt, is dit iets minder scherp dan de toename in 2023, toen de lasten met gemiddeld €51 stegen. Toch blijven de absolute bedragen en de stijgingspercentages zorgwekkend, vooral in een tijd waarin de koopkracht van veel Nederlanders al onder druk staat door stijgende kosten voor energie, boodschappen en andere levensbehoeften.
Wat Betekent Dit voor Huiseigenaren?
De stijgende gemeentelijke woonlasten maken het voor veel huishoudens lastig om de eindjes aan elkaar te knopen. Vooral in gemeenten met bovengemiddelde stijgingen, zoals Renkum, zullen huiseigenaren de gevolgen voelen. Vereniging Eigen Huis roept huiseigenaren op om kritisch te blijven kijken naar de keuzes van hun gemeenten en vraagt beleidsmakers om transparanter te zijn over de verdeling van lasten.
In het voorjaar zal Vereniging Eigen Huis een volledig overzicht publiceren van de gemeentelijke woonlasten in alle Nederlandse gemeenten. Dit rapport biedt huiseigenaren inzicht in de specifieke kosten die zij kunnen verwachten, en hoe deze zich verhouden tot het landelijke gemiddelde.
Conclusie
Met een gemiddelde stijging van 4,8% in de gemeentelijke woonlasten en uitschieters die oplopen tot 17%, zullen veel Nederlandse huiseigenaren in 2024 opnieuw diep in de buidel moeten tasten. De verschillen tussen gemeenten blijven groot, en de onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen, zoals het ‘ravijnjaar’ in 2026, werpt een schaduw over de financiële toekomst van huiseigenaren.
Hoewel sommige gemeenten proberen de lasten te verlagen of stabiel te houden, blijft de algemene trend stijgend. Vereniging Eigen Huis roept op tot meer transparantie en verantwoording van gemeenten, en benadrukt het belang van langetermijnoplossingen om begrotingstekorten niet volledig af te wentelen op de inwoners.
Vanaf morgen neemt Nederland afscheid van het zachte en relatief rustige weer dat de afgelopen weken zo vertrouwd aanvoelde. De atmosfeer maakt zich op voor een duidelijke omslag, met een krachtige oostenwind en een toestroom van veel koudere lucht. Volgens de verwachtingen van Weerplaza staat ons land aan de vooravond van de eerste echt winterse periode van dit seizoen. Opvallend detail: juist op kerstavond wordt het koudste moment verwacht, waardoor de feestdagen een uitgesproken winters karakter krijgen.
Een voelbare overgang
Meteoroloog Wouter Bernebeek van Weerplaza benadrukt dat de verandering niet alleen in cijfers te zien zal zijn, maar vooral ook gevoelsmatig merkbaar wordt. “Het weerbeeld lijkt in eerste instantie nog redelijk bekend,” legt hij uit. “Overdag liggen de temperaturen rond de zes graden en ’s nachts zakt het kwik richting het vriespunt. Dat zijn op zichzelf normale waarden voor eind december. Maar na de uitzonderlijk zachte periode die we achter de rug hebben, voelt dit meteen al een stuk frisser aan.”
Waar de afgelopen weken vooral werden gekenmerkt door milde luchtstromen vanuit het westen en zuidwesten, draait de wind nu resoluut naar het oosten. Dat betekent dat de luchtmassa’s die Nederland bereiken een heel andere oorsprong hebben. In plaats van zachte zeelucht krijgen we te maken met droge, continentale lucht die veel kouder aanvoelt.
Koude lucht uit het oosten
De echte winterprik komt echter niet meteen. Volgens Bernebeek is er momenteel boven Rusland een omvangrijk gebied met zeer koude lucht aanwezig, dat langzaam richting Europa beweegt. “Die koudebel bereikt eerst Finland en trekt vervolgens via Oost-Europa richting Polen,” vertelt hij. “Woensdagavond reikt de vorstgrens al tot over de oostelijke helft van Nederland. Dat is het moment waarop we spreken van een echte vorstinval.”
Hoewel het geen langdurige winterperiode lijkt te worden, zal de overgang behoorlijk abrupt zijn. “Na weken met temperaturen die soms ver boven normaal lagen, is het voor veel mensen even schakelen,” aldus Bernebeek. “Maar dit soort kou hoort eigenlijk gewoon bij de tijd van het jaar.”
Kerstavond als kantelpunt
Het meest opvallende moment van deze weersomslag valt precies samen met kerstavond en de daaropvolgende kerstnacht. Dan stroomt de koudste lucht ons land binnen. Een krachtig hogedrukgebied boven Scandinavië krijgt tijdens de kerstdagen steeds meer invloed op het weer in West-Europa, en dus ook in Nederland.
Dat hogedrukgebied zorgt voor heldere nachten en weinig bewolking, wat de afkoeling verder versterkt. “Op zowel de eerste als tweede kerstdag blijft de temperatuur waarschijnlijk het hele etmaal onder nul,” zegt Bernebeek. “Dat betekent dat we te maken krijgen met ijsdagen, iets wat we deze winter nog niet hebben gezien.”
IJs en gladheid
Met temperaturen die ook overdag onder het vriespunt blijven, neemt de kans op ijsvorming toe. Vooral op beschutte plekken, bruggen en viaducten kan het glad worden. Hoewel er weinig neerslag wordt verwacht, kan rijp of bevriezing van natte wegdelen toch voor verraderlijke omstandigheden zorgen.
Voor wie tijdens de feestdagen de weg op moet, is extra alertheid dus geen overbodige luxe. Ook schaatsliefhebbers kijken voorzichtig vooruit. De verwachting is echter dat de koude periode te kort duurt om grootschalig natuurijs van voldoende dikte te vormen. Toch kan lokaal, bijvoorbeeld op ondiepe sloten of plassen, al snel een dun laagje ijs ontstaan.
De oostenwind maakt het guur
Naast de lage temperaturen speelt vooral de wind een grote rol in hoe koud het aanvoelt. De oostenwind trekt tijdens de kerstdagen flink aan en kan het gevoel geven dat het veel kouder is dan de thermometer aangeeft. “Door de wind kan de gevoelstemperatuur dalen tot rond de min tien graden,” waarschuwt Bernebeek. “Vooral ’s nachts en in de vroege ochtenduren voelt het dan zeer koud en schraal aan.”
Aan de kust wordt de wind nog nadrukkelijker voelbaar. Daar kunnen windstoten snelheden bereiken tot ongeveer 70 kilometer per uur. In combinatie met de vorst zorgt dat voor een gure winterse beleving, zoals we die al langere tijd niet meer hebben meegemaakt.
Wennen na zachte weken
De afgelopen periode was uitzonderlijk mild voor de tijd van het jaar. Veel mensen hadden hun winterjas nauwelijks nodig en de echte winterse sfeer bleef uit. Juist daarom zal deze omslag extra opvallen. “Het zijn omstandigheden die we lange tijd niet hebben gezien,” zegt Bernebeek. “Dat maakt het des te opvallender wanneer het ineens wel gebeurt.”
Voor de natuur betekent de kou een pas op de plaats. Planten en dieren schakelen over op winterstand en ook in tuinen en parken verandert het beeld. Gras en bladeren krijgen een witte waas van rijp en in de vroege ochtend kan het landschap er bijna sprookjesachtig uitzien.
Hoe lang houdt het aan?
Hoewel de kou stevig is, lijkt het volgens de huidige berekeningen om een relatief korte winterprik te gaan. Na de kerstdagen is de kans groot dat de temperaturen weer langzaam oplopen. Of dat direct betekent dat het zachte weer terugkeert, is nog onzeker. Weermodellen laten verschillende scenario’s zien, variërend van een geleidelijke dooi tot het aanhouden van frisse omstandigheden.
Wat wel duidelijk is: de kerstdagen zelf krijgen een uitgesproken winters karakter. Voor veel mensen draagt dat bij aan de sfeer van de feestdagen. Een frisse wandeling, dampende adem in de kou en misschien zelfs wat ijs op sloten en vijvers — het zijn beelden die passen bij deze tijd van het jaar, maar die we de afgelopen winters niet vaak hebben gezien.
Vooruitblik
Voor nu is het vooral een kwestie van voorbereiden en aanpassen. Warme kleding, handschoenen en sjaals komen weer van pas, en ook in huis kan het nodig zijn om de verwarming iets hoger te zetten. De winter laat zich eindelijk zien, precies op het moment dat veel mensen samenkomen om kerst te vieren.
Of deze koude periode het begin is van een langere winter of slechts een korte onderbreking van het zachte weer, zal de tijd leren. Eén ding staat vast: Nederland maakt zich op voor een paar dagen waarin de winter eindelijk voelbaar aanwezig is.