Algemeen
Sywert is dakloos en moet bij zijn volgers om een tentje bedelen
Het ziet er somber uit voor Sywert van Lienden, de man die bekend werd door zijn rol in de omstreden mondkapjesdeal tijdens de coronapandemie. Aan het eind van deze maand dreigt hij zonder onderdak te komen zitten. Via social media doet hij een oproep aan zijn volgers voor advies en ondersteuning, waarbij hij zelfs om tips voor het leven als dakloze vraagt. Hij overweegt de aanschaf van een tent als tijdelijke oplossing.
Van Lienden staat op het punt dakloos te worden, iets wat hij toeschrijft aan onder andere de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie. In een bericht op social media schrijft hij: “Het is september, waarschijnlijk de maand waarin ik dakloos word. Zucht. Komende weken uitzoeken hoe ik het leven onder die omstandigheden ga inrichten. Met dank aan onder meer de Belastingdienst en het OM voor het laatste (gecoördineerde) duwtje.”
Zijn grootste zorg is de veiligheid van zijn gezin. Daarom heeft hij besloten “zelf maar een stap opzij de wijde wereld in” te zetten, zoals hij het omschrijft. Hij vraagt zijn volgers of ze nog ‘daklozentips’ voor hem hebben en of er iemand een goedkope verblijfplaats voor hem weet, bij voorkeur in de buurt van Hilversum, in verband met zijn kinderen. “Al is het voor een tent of iets dergelijks,” voegt Van Lienden eraan toe.
Recent boekte Van Lienden nog een juridische overwinning in zijn strijd tegen de Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA). Hij won een kort geding om een bedrag van 100.000 euro, dat hij nodig heeft om zijn raadsman te kunnen betalen in de lopende juridische procedures rond de mondkapjesdeal. De rechter oordeelde dat er onterecht beslag was gelegd op dit geld, omdat het specifiek bedoeld was voor zijn juridische bijstand. Dit geldbedrag is voor hem een welkome opluchting in deze moeilijke tijden.
Van Lienden verdiende samen met zijn zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel miljoenen euro’s met de omstreden deal voor de levering van mondkapjes aan de Nederlandse overheid. Aanvankelijk had Van Lienden aangekondigd dat de mondkapjes ‘om niet’, oftewel zonder winstoogmerk, geleverd zouden worden. De realiteit bleek echter anders, en het drietal kwam onder zware kritiek te staan toen bleek dat ze forse winsten hadden gemaakt. Op hun bankrekeningen is inmiddels beslag gelegd in het kader van lopende juridische procedures.
Vorig jaar werd er per persoon een bedrag van 100.000 euro vrijgegeven voor juridische bijstand. Omdat Van Lienden op dat moment geen advocaat had, bleef het geld op zijn rekening staan, waarna de SHA er beslag op liet leggen. In recente interviews heeft Van Lienden verklaard dat hij zich momenteel geen advocaat kan veroorloven, omdat hij naar eigen zeggen geen financiële middelen meer heeft.
Deze situatie toont aan hoe snel iemand die ooit in een bevoorrechte positie verkeerde, kan afglijden naar een uiterst penibele situatie. Voor Van Lienden is het nu zaak om te overleven en oplossingen te vinden voor zijn toekomstige situatie zonder dak boven zijn hoofd.
En het is september. Wss maand waarin ik dakloos word. Zucht. Komende weken uitzoeken hoe ik ’t leven onder die omstandigheden ga inrichten. Mocht iemand daklozentips hebben of een (goedkoop) plekje in omgeving Hilversum (ivm kinderen), al is het voor een tent o.i.d: let me know pic.twitter.com/TOA23OYboH
— Sywert van Lienden (@Sywert) September 1, 2024
Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft een indringend rapport gepubliceerd waarin wordt gewaarschuwd dat klimaatverandering ervoor zorgt dat scenario’s die lange tijd als “onvoorstelbaar” golden, ook in Nederland realistisch worden. In het zogenoemde extreem rapport schetst het weerinstituut negen mogelijke weersituaties en gevolgscenario’s die in de nabije toekomst zouden kunnen voorkomen. Het doel van het rapport is nadrukkelijk niet om paniek te zaaien, maar om bewustwording te creëren en bestuurders, organisaties en burgers aan te zetten tot betere voorbereiding.
Bewustwording, geen paniek
Volgens KNMI-directeur Maarten van Aalst is het rapport bedoeld als een wake-upcall. “We zien dat de grenzen van wat we kennen verschuiven,” stelt hij. “Situaties die vroeger extreem zeldzaam waren, komen dichterbij. En als we ons daar niet op voorbereiden, kunnen de gevolgen groot zijn.” Van Aalst benadrukt dat het KNMI liever vooruitkijkt dan achteraf moet constateren dat schade en maatschappelijke ontwrichting voorkomen hadden kunnen worden.
De timing van het rapport is niet toevallig. Precies tien jaar geleden werd het Akkoord van Parijs gesloten, waarin werd afgesproken de wereldwijde opwarming te beperken tot maximaal 1,5 graad. Inmiddels wordt steeds duidelijker dat dit doel moeilijk haalbaar is. Daardoor neemt de kans toe op weerextremen die buiten onze historische ervaring vallen.
Stormen met ongekende kracht
Een van de scenario’s in het rapport gaat over zware stormen die hun oorsprong vinden boven warmer zeewater. Door stijgende zeetemperaturen kunnen stormsystemen meer energie opnemen. Dat vergroot de kans dat zeer krachtige stormen ook West-Europa bereiken.
Als voorbeeld wordt verwezen naar een zware storm die vorig jaar over Frankrijk trok, nadat deze onverwacht richting Europa was afgebogen. Onderzoek laat zien dat zo’n systeem ook Nederland had kunnen treffen, met zeer zware windstoten en aanzienlijke schade aan natuur, infrastructuur en gebouwen. Niet alleen materiële schade speelt hierbij een rol, maar ook de mentale impact op bewoners en hulpdiensten.
Kwetsbaarheid van het energiesysteem
Een ander belangrijk aandachtspunt in het rapport is de kwetsbaarheid van het elektriciteitsnet. Niet zozeer door één extreem weertype, maar door een combinatie van factoren. Denk aan een langdurig hogedrukgebied in de winter, met weinig wind en zon, terwijl de energievraag juist hoog is.
Onderzoekers hebben doorgerekend wat er gebeurt als windmolens nauwelijks draaien en zonnepanelen weinig opleveren, terwijl huishoudens en bedrijven veel stroom gebruiken. In zo’n situatie zou tijdelijk niet aan de volledige vraag kunnen worden voldaan. Hoewel de kans hierop klein is, onderstreept het rapport dat dit soort scenario’s serieus genomen moeten worden bij de inrichting van het energiesysteem.
Extreme hitte in steden
Steden zijn extra kwetsbaar voor hitte. Het KNMI kijkt daarom ook naar het scenario van een zeer zware en langdurige hitteperiode, vooral in dichtbebouwde gebieden zoals Amsterdam. In eerdere zomers is al gebleken dat infrastructuur zoals spoorlijnen, bruggen en openbaar vervoer gevoelig is voor langdurige hoge temperaturen.
Volgens het rapport had een eerdere hittegolf al ernstiger gevolgen kunnen hebben als verkoelende weersystemen iets later waren gearriveerd. In een toekomstscenario met langdurige extreme hitte kan de druk op zorg, hulpdiensten en energievoorziening sterk toenemen. Dat vraagt om gerichte maatregelen, zoals vergroening van steden, schaduwplekken en hitteplannen voor kwetsbare groepen.
Gezondheid en nieuwe risico’s
Klimaatverandering heeft niet alleen invloed op het weer, maar ook op de volksgezondheid. In het rapport wordt aandacht besteed aan het mogelijke vaker voorkomen van bepaalde ziekteverwekkers die profiteren van warmere omstandigheden. Zo wordt gekeken naar virussen die via insecten worden overgedragen.
Onderzoekers geven aan dat langere, warmere zomers het leefgebied van bepaalde insecten kunnen vergroten. Daardoor kunnen ziekteverwekkers zich gemakkelijker verspreiden. Dit betekent niet dat er direct reden is tot ongerustheid, maar wel dat monitoring, onderzoek en preventie belangrijker worden.
Wateroverlast en overstromingen
Nederland is van oudsher gewend om met water te leven, maar klimaatverandering stelt dat vermogen op de proef. Het rapport beschrijft scenario’s met extreme neerslag in korte tijd, wat kan leiden tot wateroverlast in stedelijke gebieden en druk op dijken en waterkeringen.
Hoewel Nederland goed beschermd is, benadrukt het KNMI dat systemen ontworpen zijn op basis van historische gegevens. Als die omstandigheden veranderen, moeten ook de veiligheidsnormen en plannen mee-evolueren.
Samenhang van gevolgen
Wat het rapport vooral duidelijk maakt, is dat extremen zelden op zichzelf staan. Een hittegolf kan leiden tot stroomproblemen, druk op zorg en verminderde mobiliteit. Een zware storm kan infrastructuur beschadigen en economische schade veroorzaken. Die samenhang maakt voorbereiding complex, maar ook noodzakelijk.
Van Aalst noemt dit “meervoudige risico’s”: “Het gaat niet om één gebeurtenis, maar om de keten van gevolgen die daarop volgt. Juist daar moeten we beter op anticiperen.”
Vooruitdenken als sleutel
Het KNMI benadrukt dat veel schade voorkomen kan worden door tijdig beleid en aanpassingen. Dat betekent investeren in klimaatbestendige infrastructuur, het aanpassen van steden, het versterken van energie- en watersystemen en goede communicatie richting burgers.
Het rapport roept bestuurders op om scenario’s niet weg te zetten als onwaarschijnlijk, maar ze te gebruiken als oefenmateriaal. “Als je weet wat er kan gebeuren, kun je betere keuzes maken,” aldus Van Aalst.
Wat betekent dit voor inwoners?
Voor inwoners betekent het rapport vooral dat het verstandig is om bewust te zijn van veranderende omstandigheden. Dat kan variëren van voorbereid zijn op hitte, tot het volgen van adviezen bij extreem weer. Tegelijk blijft Nederland een veilig en goed georganiseerd land, waar veel kennis en middelen beschikbaar zijn om risico’s te beperken.
Een realistische blik vooruit
Het extreem rapport van het KNMI schetst geen doembeeld, maar een realistische blik op een veranderend klimaat. Door mogelijke scenario’s nu al te benoemen, ontstaat ruimte om te handelen voordat situaties zich voordoen. De boodschap is helder: wat ooit ondenkbaar leek, vraagt nu om aandacht, planning en samenwerking.
Niet uit angst, maar uit verantwoordelijkheid voor de toekomst.