Algemeen
Nederlandse dame moet niezen en dat is best interessant om te zien
Niezen is een alledaags en veelvoorkomend verschijnsel dat we allemaal wel eens ervaren. Meestal gebeurt het onverwachts, soms meerdere keren achter elkaar, en we besteden er vaak niet veel aandacht aan. Maar achter dit simpele proces schuilt een belangrijke en complexe functie voor onze gezondheid. Het klinkt misschien vreemd, maar niezen is eigenlijk een belangrijk verdedigingsmechanisme van ons lichaam. In dit artikel gaan we dieper in op wat niezen precies is, waarom we niezen en hoe het ons helpt gezond te blijven.
Wat gebeurt er als we niezen?
Niezen is een reflex die optreedt wanneer ons lichaam iets wil uitdrijven dat de luchtwegen irriteert. Dit kan veroorzaakt worden door een breed scala aan factoren, zoals stofdeeltjes, pollen, rook, bacteriën, virussen, en andere kleine deeltjes die in onze neus terechtkomen. Wanneer deze deeltjes de slijmvliezen in onze neus irriteren, wordt er een signaal gestuurd naar de hersenen dat een kettingreactie veroorzaakt. Het eindresultaat? Een krachtige uitademing van lucht door zowel de neus als de mond: een nies.
Hoewel het lijkt alsof niezen simpelweg een manier is om iets uit je neus te krijgen, is het eigenlijk een geavanceerd proces dat ons lichaam helpt zichzelf te beschermen. De krachtige uitademing van lucht die tijdens een nies optreedt, kan deeltjes tot wel 160 kilometer per uur uit het lichaam verwijderen. Dit is voldoende om veel van de irriterende stoffen waar we last van hebben uit onze neus en luchtwegen te verdrijven.
Waarom niezen we?
Er zijn verschillende redenen waarom we niezen, maar de kern van het proces blijft hetzelfde: het lichaam probeert zich te ontdoen van iets dat de luchtwegen irriteert. Hier zijn enkele veelvoorkomende oorzaken van niezen:
- Allergieën: Bij mensen die allergisch zijn voor bijvoorbeeld pollen, huisstofmijt of dierenhaar, kan niezen een veelvoorkomende reactie zijn. Wanneer het lichaam in contact komt met een allergeen, reageert het immuunsysteem door histamine vrij te geven. Histamine zorgt ervoor dat de slijmvliezen in de neus geïrriteerd raken, wat kan leiden tot niezen.
- Verkoudheid en griep: Wanneer je verkouden bent of griep hebt, is niezen een van de symptomen. Dit komt doordat het lichaam probeert virussen en bacteriën die de infectie veroorzaken, uit de luchtwegen te verdrijven.
- Irriterende stoffen: Rook, parfums en chemische dampen kunnen de slijmvliezen in de neus irriteren, wat resulteert in niezen. Dit is het natuurlijke verdedigingsmechanisme van het lichaam om de ingeademde schadelijke stoffen zo snel mogelijk uit de luchtwegen te verwijderen.
- Plotselinge temperatuurveranderingen: Soms kan een plotselinge overgang van een warme naar een koude omgeving ook niezen veroorzaken. Dit is te wijten aan de verandering in temperatuur, die de zenuwen in de neus kan irriteren.
- Fel licht: Ongeveer één op de vier mensen ervaart ‘fotische niezen’, wat betekent dat ze moeten niezen wanneer ze plotseling fel licht, zoals zonlicht, zien. Hoewel de exacte oorzaak van dit verschijnsel niet helemaal bekend is, denken wetenschappers dat het te maken heeft met een verkeerde koppeling van de zenuwen die reageren op licht en de zenuwen die niezen reguleren.
- Na het eten: Sommige mensen niezen na het eten, vooral na het eten van grote maaltijden. Dit fenomeen staat bekend als het ‘gustatoire niezen’ en wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een prikkeling van de nervus trigeminus, een zenuw in het gezicht die een rol speelt bij het niezen.
Is niezen gezond?
Hoewel niezen vaak als vervelend wordt ervaren – vooral als het meerdere keren achter elkaar gebeurt – speelt het een belangrijke rol in het gezond houden van ons lichaam. Het helpt ons te beschermen tegen schadelijke deeltjes, virussen en bacteriën die we inademen. Door te niezen, wordt ons lichaam geholpen om deze potentiële bedreigingen uit de luchtwegen te verwijderen voordat ze zich kunnen nestelen en een infectie veroorzaken.
Daarnaast is niezen ook een manier voor het lichaam om de luchtwegen schoon te houden. Stofdeeltjes en andere verontreinigingen die we dagelijks inademen, kunnen zich ophopen in onze neus en longen. Door te niezen, worden deze deeltjes effectief verwijderd, wat bijdraagt aan gezonde longen en een gezonde ademhaling.
Moet je niezen inhouden?
Veel mensen proberen hun nies in te houden, vooral op ongemakkelijke momenten zoals tijdens vergaderingen, lezingen of in de bioscoop. Hoewel dit soms onschuldig lijkt, kan het inhouden van een nies schadelijk zijn. Wanneer je de niesreflex onderdrukt, blijft de druk die normaal gesproken vrijkomt tijdens het niezen, achter in je neus en keel. Dit kan leiden tot beschadiging van de bloedvaten in de neus of zelfs trommelvliesschade.
In zeldzame gevallen kan het forceren van een niesstop zelfs gevaarlijk zijn en leiden tot complicaties zoals een scheur in de luchtpijp, een breuk in de bloedvaten van de hersenen of een infectie in het middenoor. Daarom is het belangrijk om, als je moet niezen, dit gewoon te laten gebeuren. Wel is het verstandig om in je elleboog of een papieren zakdoek te niezen om de verspreiding van ziektekiemen te voorkomen.
Wat kun je doen als je vaak moet niezen?
Sommige mensen niezen af en toe, terwijl anderen regelmatig last hebben van niesbuien. Als je merkt dat je vaak moet niezen, kan dit komen door allergieën, een verkoudheid, of irritatie door omgevingsfactoren. Hier zijn enkele tips om niezen onder controle te houden:
- Allergiebeheer: Als allergieën de oorzaak zijn van je niezen, kan het helpen om je blootstelling aan allergenen te verminderen. Dit kan inhouden dat je je huis vaker schoonmaakt, huisdieren uit de slaapkamer houdt of overweegt om allergiemedicatie te nemen.
- Hydratatie: Het drinken van voldoende water helpt om de slijmvliezen vochtig te houden, wat kan helpen om irritatie te verminderen.
- Luchtfilters: Als stof of andere verontreinigingen in de lucht je neus irriteren, kan het gebruik van een luchtfilter in huis helpen om de lucht schoon te houden.
- Vermijd irriterende stoffen: Probeer rook, parfum en andere irriterende stoffen te vermijden die je neusholtes kunnen prikkelen.
Conclusie
Niezen is een natuurlijk en noodzakelijk verdedigingsmechanisme van het lichaam dat ons helpt beschermen tegen irriterende stoffen, virussen, en bacteriën. Hoewel het soms als hinderlijk kan worden ervaren, speelt het een cruciale rol in het gezond houden van onze luchtwegen. Het is belangrijk om niezen niet in te houden, omdat dit tot complicaties kan leiden. Als je merkt dat je vaak moet niezen, kan het nuttig zijn om te kijken naar de oorzaak, zoals allergieën of irriterende stoffen in je omgeving, en daar actie op te ondernemen.
Kortom, de volgende keer dat je een nies voelt opkomen, bedenk dan dat je lichaam simpelweg bezig is met zichzelf te beschermen – en laat die nies er gerust uit!
WHO slaat alarm over snel veranderende griepvariant: wat betekent dit voor ons?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt voor een opvallende ontwikkeling binnen het huidige griepseizoen. In meerdere landen duikt een snel evoluerende variant van het influenzavirus op, en volgens de organisatie heeft deze viruslijn een zogeheten “pandemisch potentieel”. Hoewel het nog veel te vroeg is om conclusies te trekken, volgt de WHO de situatie nauwlettend — iets wat wereldwijd meteen de aandacht trekt.
Een griepvariant die zich sneller lijkt te verspreiden
Hoewel de huidige influenza-activiteit wereldwijd nog binnen de normale bandbreedte van een winterse griepgolf valt, ziet de WHO dat in sommige landen de besmettingscijfers nu sneller stijgen dan verwacht. Er is geen sprake van een noodsituatie, maar wél van een viruslijn die zich opvallend vlot ontwikkelt.
De griepvariant waar het om draait, wordt door de WHO omschreven als een evoluerende vorm van influenza A (H3N2). In laboratoria en surveillancesystemen wereldwijd zien onderzoekers sinds augustus een sterke groei van een subtype dat behoort tot de J.2.4.1 — ook wel bekend als de K-subclade. Dat klinkt technisch, maar in de praktijk betekent het dat dit subtype genetisch aan het verschuiven is, waardoor het zich anders kan gaan gedragen dan eerdere varianten.
Engeland ziet vroege en stevige stijging
Vooral in Engeland spreken gezondheidsinstanties van een opvallende toename. Britse media waarschuwen dat mensen die symptomen hebben van dit snelle griepvirus beter thuis kunnen blijven. Niet vanwege paniek, maar omdat men wil voorkomen dat de golf te hard oploopt tijdens de drukke winterperiode.
Het Verenigd Koninkrijk is traditioneel gezien een van de eerste landen waar grieptrends duidelijk zichtbaar worden, omdat de testcapaciteit en monitoring daar op hoog niveau liggen. Dat de cijfers er nu al zo duidelijk stijgen, baart deskundigen dus enige zorg — in elk geval voldoende om extra alert te zijn.
Waarom deze griepvariant zo in de gaten wordt gehouden
De seizoensgriep komt ieder jaar terug, en vrijwel ieder griepseizoen lopen mensen risico op complicaties. Dat is niet nieuw. Toch is het gedrag van deze specifieke variant anders dan men had verwacht. Wereldwijd wordt een toename gezien van H3N2-virussen, en met name het opkomende subtype ontwikkelt zich in een hoger tempo dan gebruikelijk.
Dat is niet direct reden tot zorg, maar wel iets dat nauwkeurig in kaart moet worden gebracht. De WHO benadrukt dat evoluerende griepvarianten niet zeldzaam zijn, maar dat sommige lijnen nauwkeuriger moeten worden gevolgd om te bepalen welk risico ze mogelijk vormen.
Verschillen tussen de twee halfronden
Wereldwijde surveillancesystemen tonen dat het griepseizoen dit jaar op veel plekken anders verloopt dan normaal:
-
In het noordelijk halfrond — waaronder Europa en Noord-Amerika — begon het griepseizoen eerder dan verwacht.
-
In het zuidelijk halfrond — bijvoorbeeld Australië en Zuid-Amerika — duurde het afgelopen seizoen juist langer dan voorgaande jaren.
Die combinatie zegt iets over de activiteit van circulerende griepvirussen en kan wijzen op een verschuiving in patronen. Veel virologen vinden het interessant dat dit nieuwe subtype zowel vroeg als lang aanhoudend actief lijkt te zijn binnen verschillende werelddelen.
‘Don’t go to work’ warning as superflu ‘spreads faster and is more severe’ pic.twitter.com/DdCAyBqikp
— The Sun (@TheSun) December 10, 2025
Wat betekent ‘pandemisch potentieel’ eigenlijk?
De term kan angstaanjagend klinken, maar deskundigen benadrukken dat het vooral een technische term is. Hij betekent simpelweg:
Een viruslijn bevat eigenschappen die nader onderzocht moeten worden om te bepalen of deze zich kan verspreiden op een manier die wereldwijd impact heeft.
Het betekent niet dat er een pandemie aankomt of dat de situatie vergelijkbaar is met eerdere wereldwijde gezondheidscrises. De WHO gebruikt het woord vooral om duidelijk te maken dat de variant extra wetenschappelijke aandacht krijgt.
Vaccins blijven belangrijk — ook als het virus verandert
Een belangrijke boodschap van de WHO is dat vaccins een cruciale rol blijven spelen in zowel preventie als bescherming van risicogroepen. Zelfs wanneer circulerende virusvarianten genetisch afwijken van de oudere stammen waarop vaccins zijn gebaseerd, bieden griepprikken doorgaans nog steeds bescherming tegen ernstige klachten en complicaties.
De effectiviteit van vaccins wordt iedere winter opnieuw onderzocht, en de WHO adviseert wereldwijd welke virusstammen in de productie moeten worden opgenomen.
Hoe de WHO dit nieuwe subtype monitort
De
Wereldgezondheidsorganisatie beheert een uitgebreid wereldwijd
waarschuwingssysteem:
het Global Influenza
Surveillance and Response System (GISRS).
Dit netwerk bestaat uit meer dan:
-
160 laboratoria
-
131 aangesloten landen
-
duizenden onderzoekers die het hele jaar door genetische gegevens verzamelen
Het systeem vergelijkt voortdurend mutaties, verspreidingspatronen en klinische gegevens. Zodra een variant zich opvallend gedraagt, of een sterke groei in positieve testen laat zien, wordt dat gemarkeerd voor nader onderzoek.
Dat gebeurt nu ook met de H3N2-lijn die tot de K-subclade behoort.
Onzekerheden en vragen: wat weten we wél en wat nog niet?
Hoewel het virus in sommige landen sneller lijkt te circuleren, zijn er ook factoren die de stijging kunnen verklaren:
-
koud weer en meer binnenactiviteiten
-
grotere groepen mensen die samenkomen rond feestdagen
-
hogere testbereidheid
De WHO benadrukt dat er geen aanwijzingen zijn dat dit subtype gevaarlijker is dan eerdere seizoensgriepvarianten. De term “supervirus”, die in sommige media opduikt, is geen officiële benaming en wordt door gezondheidsinstanties niet gebruikt.
Maar: omdat het subtype genetisch in beweging is, wil men vroegtijdig inschatten wat dat betekent voor bescherming, transmissie en de omvang van het seizoen.
Het tienpuntenplan van de WHO
Om duidelijkheid te krijgen, presenteerde de WHO een internationaal actieplan dat zich richt op:
-
voortdurende monitoring van alle griepvarianten
-
snelle gegevensdeling tussen landen
-
genetische analyse van opkomende viruslijnen
-
evaluatie van vaccinbescherming
-
uitbreiding van laboratoriumcapaciteit
-
tijdige aanpassing van vaccins wanneer nodig
-
voorlichting aan gezondheidsprofessionals
-
betere communicatie naar het publiek
-
versterking van epidemiologische netwerken
-
advies over reis- en werkprotocollen bij hoge circulatie
Het doel: overzicht behouden, trends begrijpen en risicogroepen tijdig beschermen.
Moeten we ons zorgen maken?
Volgens de WHO voorlopig niet. De organisatie benadrukt dat:
-
het nog steeds om een regulier griepseizoen gaat
-
er geen aanwijzingen zijn voor uitzonderlijke ernst
-
vaccins waarschijnlijk bescherming blijven bieden
-
extra monitoring puur een voorzorgsmaatregel is
Ondertussen blijft de wereld wel geïnteresseerd, vooral nu winterse omstandigheden samenkomen met hogere circulatie van verschillende luchtweginfecties.
Conclusie: alert blijven, niet bang worden
De snel evoluerende griepvariant is vooral een signaal dat de WHO haar waarschuwingssysteem scherp houdt. De term pandemisch potentieel betekent monitoring, geen voorspelling. Voor het brede publiek verandert er vooralsnog weinig: goede hygiëne, voldoende rust en alertheid bij klachten blijven de beste voorzorgsmaatregelen.
De komende maanden zal duidelijk worden of de variant daadwerkelijk anders verloopt dan eerdere seizoenen — maar voor nu is de boodschap vooral dat de situatie beheersbaar blijft.