Algemeen
Verboden glamour kiekjes van Willem Alexander en Máxima dan toch online!
Wanneer Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima of de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane in het wild worden gefotografeerd, mag dit niet zomaar online worden geplaatst. Dit is geregeld via de ‘mediacode’.
De mediacode zorgt ervoor dat de privacy van het koninklijk gezin wordt beschermd door te bepalen dat beelden buiten officiële evenementen niet zonder toestemming mogen worden gebruikt. Echter, deze mediacode krijgt steeds meer kritiek, en er ontstaan vaak discussies over of foto’s van het gezin, buiten officiële gebeurtenissen, door de media kunnen worden gebruikt.
Aangezien het Koningshuis wordt gefinancierd door belastinggeld, willen veel mensen meer weten over wat de leden van het Koningshuis allemaal doen. Ze zijn benieuwd hoe ze vakantie vieren en met wie ze omgaan. Critici vinden dat hoewel de leden van het Koningshuis geen publiek bezit zijn, er best wat meer openheid mag zijn.
De mediacode geldt echter niet altijd alleen in Nederland, vooral niet wanneer een lid van het Koningshuis in het buitenland onfortuinlijk wordt gefotografeerd.
Zo heeft de Koning een Duits blad al eens ‘dwingend gevraagd’ om een foto offline te halen. Maar aangezien de mediacode niet in het buitenland geldt, kan het alleen bij vragen blijven, zoals ook het geval was in Argentinië.
Onlangs zijn Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima samen met prinsessen Amalia en Alexia gespot in Griekenland. Opvallend was dat ze niet alleen waren; prinses Ariane ontbrak, maar de rest van het gezin was in gezelschap van beroemdheden.
Het Argentijnse blad Hola! publiceerde vakantiefoto’s van het gezin op luxe jachten, waaronder de Wajer 55 en de TM Blue One, een superjacht ter waarde van 15 miljoen euro van modeontwerper Valentino Garavani. De Oranjes waren op deze jachten te zien samen met de oprichter van het modemerk Valentino en de beroemde actrice Anne Hathaway, die in 2013 een Oscar won voor haar rol in “Les Misérables”.
De Nederlandse media zijn terughoudend met het plaatsen van deze foto’s vanwege de mediacode, maar op Twitter zijn ze inmiddels wel openbaar verschenen.
Evert Santegoeds, een bekende Nederlandse journalist, uitte zijn frustratie over de mediacode: “We zagen foto’s in Argentijnse bladen van de Oranjes op vakantie voordat ze naar Parijs gingen en daar zitten ze op het super-de-luxe jacht van Valentino, de kledingontwerper van onder andere Máxima’s trouwjurk.
Op dat schip zit ook Anne Hathaway, dus de Oranjes gaan tegenwoordig voor glamour. Ze zitten met z’n allen op dat schip. Ja, die foto’s mogen we in Argentinië wel zien en bij ons niet, door die mediacode.”
Guido den Aantrekker, een andere journalist, voegde hieraan toe: “De mediacode is volledig eenzijdig bedacht door Willem-Alexander. Als journalist kun je je daar wel of niet aan houden. De consequentie als je je er niet aan houdt, is dat je wordt uitgesloten.”
Deze opmerkingen illustreren de groeiende onvrede over de mediacode en de uitdagingen die journalisten ervaren bij het verslag doen over het privéleven van het Nederlandse koningshuis. De discussie blijft gaande over hoe ver de privacybescherming van publieke figuren mag gaan, vooral als het om met belastinggeld gefinancierde instellingen gaat.
De eerste aflevering van De Oranjewinter heeft meteen laten zien hoe onvoorspelbaar live televisie kan zijn. Nog voordat de gesprekken aan tafel echt op gang kwamen, was er al een ander onderwerp dat de avond domineerde. Niet de actualiteit, niet de gasten en zelfs niet de inhoud van het programma, maar de outfit van presentatrice Hélène Hendriks werd het gesprek van de dag.
Hoewel aan tafel bekende namen zaten als Thomas van Groningen, Ronald Molendijk en Nicky van der Gijp, verschoof de aandacht al snel naar iets heel anders. Op sociale media barstte vrijwel direct een discussie los over de kledingkeuze van Hendriks. Haar topje, dat volgens sommige kijkers “net iets te veel” liet zien, werd binnen enkele minuten trending onderwerp op X, het platform dat voorheen bekendstond als Twitter.
Van talkshow naar kledingdebat
Het is niet de eerste keer dat een presentator of presentatrice onderwerp van gesprek wordt vanwege een opvallende outfit, maar de snelheid waarmee dit nu gebeurde was opmerkelijk. Al tijdens de eerste minuten van de uitzending verschenen er tientallen berichten online. Kijkers deelden hun verbazing, maakten grappen of spraken juist hun bewondering uit. Voor sommigen leidde het de aandacht af van de gesprekken aan tafel, terwijl anderen het zagen als een verfrissende breuk met de vaak veilige, voorspelbare stijl die talkshows kenmerkt.
“Gaat het nog over de inhoud, of kijken we allemaal naar hetzelfde topje?” schreef een kijker. Een ander merkte cynisch op dat de stylist van Hendriks “waarschijnlijk een avondje vrij had genomen”. Tegelijkertijd klonken er ook positieve reacties. Sommige kijkers prezen haar lef en vonden dat ze zich niets moest aantrekken van de kritiek. “Eindelijk eens iets anders dan het standaardpakje,” was een veelgehoorde reactie.
Verdeelde meningen, één gesprek
Wat vooral opviel, was hoe verdeeld de meningen waren. Waar de ene helft van de kijkers vond dat de outfit niet paste bij een talkshow over sport, politiek en actualiteit, zag de andere helft het juist als een persoonlijke keuze die geen invloed zou moeten hebben op de inhoud. Dat spanningsveld is kenmerkend voor discussies over uiterlijk in de media. Vrouwelijke presentatoren worden nog altijd vaker beoordeeld op hun kleding dan hun mannelijke collega’s, en deze aflevering van De Oranjewinter maakte dat opnieuw pijnlijk zichtbaar.
Toch was de discussie niet uitsluitend kritisch. Er waren ook kijkers die benadrukten dat Hendriks al jaren bekendstaat om haar zelfverzekerde uitstraling en dat haar kleding daar een verlengde van is. “Ze zit daar niet om een modepolitie tevreden te houden,” schreef iemand. “Ze presenteert en dat doet ze goed.”
De impact op het programma
Los van de inhoudelijke discussie over stijl en uitstraling, had het kledingdebat één onmiskenbaar effect: De Oranjewinter stond meteen volop in de schijnwerpers. Op sociale media werd het programma massaal genoemd, gedeeld en besproken. Voor een eerste aflevering is dat goud waard. In televisieland geldt immers vaak: zolang er over je gepraat wordt, besta je.
De buzz rondom Hendriks’ outfit zorgde ervoor dat ook mensen die normaal misschien niet zouden kijken, nieuwsgierig werden. Fragmenten circuleerden online, screenshots werden gedeeld en de naam van het programma dook op in uiteenlopende discussies. Of die aandacht uiteindelijk structureel leidt tot hogere kijkcijfers, zal de komende weken moeten blijken, maar de start was in elk geval allesbehalve geruisloos.
Afleiding of slimme marketing?
De vraag die na afloop bleef hangen, was of deze aandacht de inhoud van het programma overschaduwde of juist versterkte. Critici vonden dat het jammer was dat de gesprekken aan tafel ondergesneeuwd raakten door een kledingdiscussie. Zij vrezen dat de show daardoor minder serieus wordt genomen. Anderen zagen het juist als een slimme, zij het onbedoelde, vorm van marketing. In een tijd waarin programma’s vechten om aandacht, kan een onverwacht moment het verschil maken.
Hendriks zelf liet zich tijdens de uitzending niet uit over de reacties en presenteerde zoals altijd professioneel en ontspannen. Dat werd door sommige kijkers juist gewaardeerd. “Ze liet zich niet afleiden en deed gewoon haar werk,” klonk het. Dat onderstreepte voor velen dat de ophef vooral buiten de studio plaatsvond.
Meer dan alleen een outfit
Uiteindelijk zegt de discussie misschien meer over het publiek en de tijdgeest dan over Hendriks zelf. In een mediatijdperk waarin alles direct wordt becommentarieerd, kan één detail uitgroeien tot het hoofdonderwerp van de avond. De Oranjewinter kreeg daardoor een start die niemand had voorspeld: niet door een spraakmakend debat of een felle discussie aan tafel, maar door een kledingkeuze die emoties losmaakte.
Of de outfit van Hélène Hendriks nu als geslaagd of misplaatst wordt gezien, één ding staat vast: de eerste aflevering van De Oranjewinter werd niet genegeerd. En in televisieland is aandacht vaak de belangrijkste valuta. De komende afleveringen zullen moeten uitwijzen of het programma die aandacht weet vast te houden met inhoud, of dat deze avond vooral herinnerd zal worden als het moment waarop een topje de show stal.