Algemeen
Jongetje vindt bijzondere vis met mensentanden – hoe is dit mogelijk?
Janna Clinton genoot van een weekend in juli op haar achterporch, terwijl ze haar 11-jarige zoon zag vissen in de vijver achter hun huis in Oklahoma.
Toen Charlie begon te schr*euwen, sprong ze van haar stoel en rende naar haar zoon, die geschokt was door het wezen dat aan het einde van zijn vislijn hing.
Het buurtvijvertje achter het huis van de Clintons is een leuke plek om te vissen en weer vrij te laten voor baars en meerval. Maar in het weekend van 14 juli viste Charlie met alleen een stuk brood als aas een vreemd uitziend wezen op en riep zijn moeder Janna om hulp.
“Hij schre*uwde: ‘Oh my God, mam! Oh my God!'”, zei de moeder. “Ik dacht eerlijk gezegd dat hij gewoon dr*matisch deed.” Bij nader inzien ontdekte ze dat de vangst tanden had die leken op die van een mens. “Natuurlijk zijn we in een buurtvijver gewend om slechts een paar baarzen of meervallen te vangen… Ik bedoel, niets met tanden die op die van mensen lijken,” zei ze, eraan toevoegend dat de vis behoorlijk fel was. “(Charlie) zei dat het een behoorlijk gevecht leverde. Hij was de enige die daar beneden aan het vissen was en hij heeft het geweldig gedaan.”
De Clintons plaatsten een foto van de bizarre vis op hun buurt-Facebookpagina en plaatselijke bewoners die de post en foto’s zagen, deelden hun gedachten: “DAT ZIJN MENSELIJKE TANDEN,” zei de een, terwijl een ander schreef: “Wat in de wereld!?! Dat is eng!”
Sommigen suggereerden dat de familie contact opneemt met de natuurorganisatie. “Dat is absoluut geen ‘vangen en weer vrijlaten’! Bedankt dat je het serieus neemt,” zei een bewoner, terwijl een ander deelde: “Misschien moet je dat aan iemand bij de natuurorganisatie melden…”
Voordat ze contact opnamen met de natuurorganisatie over hun angstaanjagende vangst van de dag, hebben ze de vis teruggezet in de vijver. “Het is een vijver om te vangen en weer vrij te laten… dus hebben we het helaas weer vrijgelaten omdat we op dat moment niet beter wisten,” zei Janna. “We hebben daar een fout gemaakt.”
De familie kwam erachter dat de vis die Charlie had gevangen een pacu was, een neef van de piranha, die inheems is in Zuid-Amerika. In tegenstelling tot zijn omnivore verwanten met vlijmscherpe tanden en een onderbeet, is de pacu voornamelijk een vegetariër met vierkante tanden en een lichte overbeet.
Hoe het in de vijver in een buitenwijk ten noorden van Oklahoma City is terechtgekomen, is nog steeds een raadsel voor natuurbeheerders, die vermoeden dat het een huisdier was dat zijn aquarium ontgroeide en werd vrijgelaten in het wild.
In een boodschap aan de vorige eigenaar van de vis schreef het Oklahoma Department of Wildlife Conservation (ODWC) op Twitter: “Beste, degene die een hele Pacu (een Zuid-Amerikaanse vis nauw verwant aan de Piranha) heeft vrijgelaten in een buurtvijver; hoe durf je.”
De Tweet stimuleerde gesprekken in de cybergemeenschap, waar velen verrast waren door de tanden ervan. “WAAROM HEEFT HET MENSELIJKE TANDEN,” vroeg een verwarde gebruiker.
“IK WEET HET NIET, WE HEBBEN ZE NIET GEMAAKT,” antwoordde ODWC, dat een andere boodschap leverde: “Jouw vis werd gevangen door Charlie Clinton. Hij is 11. LAAT JE HUISDIEREN NIET LOS. ZE ZIJN EEN EXOTISCHE, INVASIEVE SOORT DIE SCHADE AAN ONZE LOKALE ECOSYSTEMEN KAN VEROORZAKEN.” Dit zou kunnen leiden tot een dergelijke verschrikkelijke situatie die zeer schadelijk zou kunnen zijn voor het milieu.
Dit was niet de eerste pacu die in Oklahoma werd gevangen. In juli 2018 haalde de 11-jarige Kennedy Smith een pacu uit Marina Cove bij Ft. Cobb Lake, minder dan twee uur bij de Clintons vandaan.
Op dat moment plaatsten de Game Wardens van Oklahoma een waarschuwing op Facebook die zei: “… Pacu’s zijn al in een paar visserijen in Oklahoma gevangen. De introductie van de niet-inheemse pacu in de wateren van Oklahoma is waarschijnlijk afkomstig van individuen die ze als huisdier kochten en ze vrijlieten toen ze te groot werden voor het aquarium waarin ze waren opgegroeid. Pacu’s kunnen een lengte van maximaal 3,5 voet en een gewicht van 88 pond bereiken.”
Hoewel deze lelijke vissen over het algemeen ongevaarlijk zijn voor mensen, hebben de pacu’s een verontrustende bijnaam verdiend, “de ballensnijders.” In 2011 werd een waarschuwing uitgevaardigd voor skinnydippende Zweden toen er een pacu werd gevonden in de Sont van Öresund.
“Er zijn incidenten geweest in andere landen zoals Papoea-Nieuw-Guinea, waar sommige mannen hun testikels zijn afgebeten,” zei visexpert Henrik Carl, die eraan toevoegde dat vissers naar verluidt zijn doodgebloed nadat hun testikels waren afgebeten. Carl ging verder: “Ze bijten omdat ze honger hebben, en testikels zitten lekker in hun mond…” Hij voegde eraan toe: “Normaal gesproken eten ze noten, fruit en kleine vissen, maar menselijke testikels zijn gewoon een natuurlijk doelwit.”
Ondertussen is Charlie in Oklahoma achter de pacu bij de vijver aan het jagen, hopend het nog een keer te kunnen lokken.
Dear, whoever released an entire Pacu (a South American fish closely related to Piranha) into a NEIGHBORHOOD pond;
how dare you. pic.twitter.com/WwQqJ9REAz
— Oklahoma Department of Wildlife Conservation (@OKWildlifeDept) July 18, 2023
“Hij is behoorlijk laat bij de vijvers gebleven die avond en heeft geprobeerd om hem opnieuw te vangen,” zei Janna over haar zoon, die, in de hoop op een gewilde vangst, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aan het vissen is. “Als hij hem opnieuw vangt, gaan we hem laten opzetten voor hem. Ik denk dat dat een geweldige prijs is en hij verdient het… Ik vertelde hem dat we ervoor zouden zorgen dat de vis glimlacht zodat je zijn tanden kunt zien.”
Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft een indringend rapport gepubliceerd waarin wordt gewaarschuwd dat klimaatverandering ervoor zorgt dat scenario’s die lange tijd als “onvoorstelbaar” golden, ook in Nederland realistisch worden. In het zogenoemde extreem rapport schetst het weerinstituut negen mogelijke weersituaties en gevolgscenario’s die in de nabije toekomst zouden kunnen voorkomen. Het doel van het rapport is nadrukkelijk niet om paniek te zaaien, maar om bewustwording te creëren en bestuurders, organisaties en burgers aan te zetten tot betere voorbereiding.
Bewustwording, geen paniek
Volgens KNMI-directeur Maarten van Aalst is het rapport bedoeld als een wake-upcall. “We zien dat de grenzen van wat we kennen verschuiven,” stelt hij. “Situaties die vroeger extreem zeldzaam waren, komen dichterbij. En als we ons daar niet op voorbereiden, kunnen de gevolgen groot zijn.” Van Aalst benadrukt dat het KNMI liever vooruitkijkt dan achteraf moet constateren dat schade en maatschappelijke ontwrichting voorkomen hadden kunnen worden.
De timing van het rapport is niet toevallig. Precies tien jaar geleden werd het Akkoord van Parijs gesloten, waarin werd afgesproken de wereldwijde opwarming te beperken tot maximaal 1,5 graad. Inmiddels wordt steeds duidelijker dat dit doel moeilijk haalbaar is. Daardoor neemt de kans toe op weerextremen die buiten onze historische ervaring vallen.
Stormen met ongekende kracht
Een van de scenario’s in het rapport gaat over zware stormen die hun oorsprong vinden boven warmer zeewater. Door stijgende zeetemperaturen kunnen stormsystemen meer energie opnemen. Dat vergroot de kans dat zeer krachtige stormen ook West-Europa bereiken.
Als voorbeeld wordt verwezen naar een zware storm die vorig jaar over Frankrijk trok, nadat deze onverwacht richting Europa was afgebogen. Onderzoek laat zien dat zo’n systeem ook Nederland had kunnen treffen, met zeer zware windstoten en aanzienlijke schade aan natuur, infrastructuur en gebouwen. Niet alleen materiële schade speelt hierbij een rol, maar ook de mentale impact op bewoners en hulpdiensten.
Kwetsbaarheid van het energiesysteem
Een ander belangrijk aandachtspunt in het rapport is de kwetsbaarheid van het elektriciteitsnet. Niet zozeer door één extreem weertype, maar door een combinatie van factoren. Denk aan een langdurig hogedrukgebied in de winter, met weinig wind en zon, terwijl de energievraag juist hoog is.
Onderzoekers hebben doorgerekend wat er gebeurt als windmolens nauwelijks draaien en zonnepanelen weinig opleveren, terwijl huishoudens en bedrijven veel stroom gebruiken. In zo’n situatie zou tijdelijk niet aan de volledige vraag kunnen worden voldaan. Hoewel de kans hierop klein is, onderstreept het rapport dat dit soort scenario’s serieus genomen moeten worden bij de inrichting van het energiesysteem.
Extreme hitte in steden
Steden zijn extra kwetsbaar voor hitte. Het KNMI kijkt daarom ook naar het scenario van een zeer zware en langdurige hitteperiode, vooral in dichtbebouwde gebieden zoals Amsterdam. In eerdere zomers is al gebleken dat infrastructuur zoals spoorlijnen, bruggen en openbaar vervoer gevoelig is voor langdurige hoge temperaturen.
Volgens het rapport had een eerdere hittegolf al ernstiger gevolgen kunnen hebben als verkoelende weersystemen iets later waren gearriveerd. In een toekomstscenario met langdurige extreme hitte kan de druk op zorg, hulpdiensten en energievoorziening sterk toenemen. Dat vraagt om gerichte maatregelen, zoals vergroening van steden, schaduwplekken en hitteplannen voor kwetsbare groepen.
Gezondheid en nieuwe risico’s
Klimaatverandering heeft niet alleen invloed op het weer, maar ook op de volksgezondheid. In het rapport wordt aandacht besteed aan het mogelijke vaker voorkomen van bepaalde ziekteverwekkers die profiteren van warmere omstandigheden. Zo wordt gekeken naar virussen die via insecten worden overgedragen.
Onderzoekers geven aan dat langere, warmere zomers het leefgebied van bepaalde insecten kunnen vergroten. Daardoor kunnen ziekteverwekkers zich gemakkelijker verspreiden. Dit betekent niet dat er direct reden is tot ongerustheid, maar wel dat monitoring, onderzoek en preventie belangrijker worden.
Wateroverlast en overstromingen
Nederland is van oudsher gewend om met water te leven, maar klimaatverandering stelt dat vermogen op de proef. Het rapport beschrijft scenario’s met extreme neerslag in korte tijd, wat kan leiden tot wateroverlast in stedelijke gebieden en druk op dijken en waterkeringen.
Hoewel Nederland goed beschermd is, benadrukt het KNMI dat systemen ontworpen zijn op basis van historische gegevens. Als die omstandigheden veranderen, moeten ook de veiligheidsnormen en plannen mee-evolueren.
Samenhang van gevolgen
Wat het rapport vooral duidelijk maakt, is dat extremen zelden op zichzelf staan. Een hittegolf kan leiden tot stroomproblemen, druk op zorg en verminderde mobiliteit. Een zware storm kan infrastructuur beschadigen en economische schade veroorzaken. Die samenhang maakt voorbereiding complex, maar ook noodzakelijk.
Van Aalst noemt dit “meervoudige risico’s”: “Het gaat niet om één gebeurtenis, maar om de keten van gevolgen die daarop volgt. Juist daar moeten we beter op anticiperen.”
Vooruitdenken als sleutel
Het KNMI benadrukt dat veel schade voorkomen kan worden door tijdig beleid en aanpassingen. Dat betekent investeren in klimaatbestendige infrastructuur, het aanpassen van steden, het versterken van energie- en watersystemen en goede communicatie richting burgers.
Het rapport roept bestuurders op om scenario’s niet weg te zetten als onwaarschijnlijk, maar ze te gebruiken als oefenmateriaal. “Als je weet wat er kan gebeuren, kun je betere keuzes maken,” aldus Van Aalst.
Wat betekent dit voor inwoners?
Voor inwoners betekent het rapport vooral dat het verstandig is om bewust te zijn van veranderende omstandigheden. Dat kan variëren van voorbereid zijn op hitte, tot het volgen van adviezen bij extreem weer. Tegelijk blijft Nederland een veilig en goed georganiseerd land, waar veel kennis en middelen beschikbaar zijn om risico’s te beperken.
Een realistische blik vooruit
Het extreem rapport van het KNMI schetst geen doembeeld, maar een realistische blik op een veranderend klimaat. Door mogelijke scenario’s nu al te benoemen, ontstaat ruimte om te handelen voordat situaties zich voordoen. De boodschap is helder: wat ooit ondenkbaar leek, vraagt nu om aandacht, planning en samenwerking.
Niet uit angst, maar uit verantwoordelijkheid voor de toekomst.