Terugslaan is geen effectieve manier om pesten te stoppen en kan zelfs leiden tot verergering van de situatie, zeggen pestdeskundigen. Een belangrijk kenmerk van pesten is dat er een machtsverschil is.

Wanneer de pester groter, sterker of meer vrienden heeft dan het slachtoffer, is terugslaan vaak niet eens mogelijk. Daarnaast kan terugslaan leiden tot een escalatie van de situatie en kan het slachtoffer een straf krijgen.

Nasrien Nasibdar is de moeder van de veertienjarige Zakariyya, die jarenlang werd gepest op de basisschool. Bij de overgang naar de middelbare school begon hij terug te pesten, omdat hij het zat was om de eeuwige pispaal te zijn. Nasibdar leert haar zoon dat hij niet mag slaan, maar vindt het een lastige kwestie. “Ik weet dat het niet juist is om te slaan, maar ik weet ook dat hij een rugzak heeft, waardoor hij op een bepaalde manier reageert. In hoeverre moet mijn kind de klappen blijven opvangen?”

Antipestcoach Ellen Somers ziet in haar praktijk gepeste kinderen en hun ouders. Zij hanteert de gouden regel: behandel anderen zoals je zelf behandeld wil worden. Terugslaan hoort daar dus niet bij; het gedrag van een pester kopiëren is volgens haar allerminst een goed idee. Toch begrijpt Somers dat terugslaan in de praktijk kan gebeuren. “In een situatie van stress is het een natuurlijke reactie van je lichaam dat je vecht, bevriest of vlucht. Hoe je reageert op fysiek geweld is voor ieder mens en dus ook voor ieder kind verschillend. Het ene kind vecht en slaat terug, het andere kind wacht stilletjes af tot het voorbij is.”

Het is belangrijk dat docenten een rol spelen in de signalering van pestgedrag. In de ideale situatie is het op school veilig genoeg dat een kind aan de leerkracht durft te vertellen dat het wordt gepest. Pesten is een groepsproces, dus wanneer er een melding van wordt gemaakt, kan het in de groep worden besproken. Het is volgens pestdeskundige Beau Oldenburg belangrijk om de verantwoordelijkheid van pesten nooit bij het slachtoffer neer te leggen. Toch kunnen weerbaarheidstrainingen en zelfverdedigingscursussen een kind volgens haar wel helpen.

Nasibdar merkt op dat op school weinig tijd is om problemen als pesten aan te pakken. “Docenten zijn druk, dus met meldingen over pesten wordt niet altijd iets gedaan, simpelweg omdat er geen tijd voor is.” Zakariyya heeft op zijn nieuwe school een fijne mentor die ziet wie hij is en verder kijkt dan zijn brutale mond en fysieke gedrag.

In conclusie, terugslaan is niet de beste manier om pesten te stoppen. Het kan de situatie verergeren en het slachtoffer kan gestraft worden. Docenten hebben een belangrijke rol in de signalering